Okul Psikolojik Danışmanlarının İkincil Travmatik Stres ve Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın amacı okul psikolojik danışmanlarının ikincil travmatik stres ve sosyal problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırmanın örneklemi Amasya, İstanbul ve Samsun’da Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak çalışmakta olan 268 psikolojik danışmandan oluşmaktadır. Bu çalışmada veri toplama aracı olarak İTSÖ ve SPÇE kullanılmıştır. Bu çalışma sonucunda katılımcıların ikincil travmatik stress düzeyleri ile sosyal problem çözmenin negatif problem yönelimi, içtepisel-dikkatsiz stil, kaçınan stil boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler bulunurken; pozitif problem yönelimi ve[1] akılcı problem çözme stili ile anlamlı ilişkiler bulunmamıştır. Psikolojik danışmanların problem çözme becerileri arttıkça, ikincil travmatik stress düzeylerinin azaldığı bulunmuştur. Psikolojik danışmanların negatif problem yönelimi, içtepisel/dikkatsiz stil ve kaçınan stil düzeyleri arttıkça ikincil travmatik stress düzeylerinin arttığı bulunmuştur. Son olarak, negatif problem yönelimi okul psikolojik danışmanlarının ikincil travmatik stress düzeylerinin pozitif anlamlı yordayıcısı iken; pozitif problem yönelim, akılcı problem çözme, içtepisel-dikkatsiz stil ve kaçınan stilin ikincil travmatik stress düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı değildir.

The Relationship Between Secondary Traumatic Stress and Social Problem-Solving Skills of School Counselors

The aim of this study was to analyze the relationship between school psychological counselors’ secondary traumatic stress and social problem-solving levels. The sample of this research was consisted of 268 school psychological counselors who were working affiliated to Turkey Ministry of National Education in Amasya, İstanbul and Samsun. Secondary Traumatic Stress Scale and Social Problem Solving Inventory were used as data collection tools in this study. As a result of the research, while there were significant positive correlations between participants’ the secondary traumatic stress levels and negative problem orientation, impulsive-careless style, avoidance style dimensions of the social problem solving, there were not significant correlations between positive problem orientation and rational problem-solving style of the social problem solving. Another finding of the study, as psychological counselors’ level of social problem solving increased, secondary traumatic stress levels were found to decreased. As psychological counselors’ levels of negative problem orientation, impulsive-careless style and avoidance styles were increased, secondary traumatic stress levels were found to increased. Finally, while negative problem orientation was found a positive predictor of the school counselors’ secondary traumatic stress levels, positive problem orientation, rational problem solving, impulsive-careless style and avoidant style were not significant predictor of the secondary traumatic stress.

___

  • Adams, K. B., & Riggs, S. A. (2008). An exploratory study of vicarious trauma among therapist trainees. Training and Education in Professional Psychology, 2, 26–34.
  • Anderson, D.G. (2000). Coping strategies and burnout amaong veteran child protection workers. Child Abuse & Neglect, 24(6), 839-848.
  • APA (n.d.). Trauma. http://www.apa.org/topics/trauma/ (Date of access, August 18, 2018).
  • Bell, A.C., & D’Zurilla, T.J. (2009). The influence of social problem-solving acility on the relationship between daily stress and adjustment. Cogn Ther Res, 33, 439-448.
  • Braird, K., & Kracen, A.C. (2006). Vicarious traumatization and secondary traumatic stress: A research synthesis. Counselling Psychology Quaertly, 19(2), 181-188.
  • Bride, E.B., Robinson, M.M., Yegidis, B., & Figley, C.R. (2004). Development and validation of the Secondary Traumatic Stress Scale. Research on Social Work Practice, 14(1), 27-35.
  • Clum, G.A.; Patsiokas, A.T., & Luscomb, R.L. (1979). Emprically based comprehensive treatment program for parasuicide. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47(5), 937-945.
  • Çolak, B., Şişmanlar, Ş. G., Karakaya, I., Etiler, N., & Biçer, Ü. (2012). Çocuk cinsel istismarı olgularını değerlendiren meslek gruplarında dolaylı travmatizasyon. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13, 51-58.
  • Dunkley, J., & Whelan, T.A. (2006). Vicarious traumatisation: Current status and future directions. British Journal of Guidance and Counselling, 34(1), 107-118.
  • D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1990). Development and preliminary evaluation of the Social Problem-Solving Inventory. Psychological Assessment: A Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2(2), 156-163.
  • D’Zurilla, T.J., & Nezu, A.M. (2006). Solving life’s problems: A 5-step guide to enhanced well-being. Springer Publishing Company.
  • D’Zurilla, T.J., Nezu, A.M., & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. In E.C.Chang, T.J. D’Zurilla ve L.J. Sanna (Eds.), Social problem solving: Theory, research and training, Washington: American Psychological Association, (pp.11-27).
  • Eskin, M. (2014). Sorun Çözme Terapisi (3th Ed.). Ankara: HYB Yayıncılık.
  • Eskin, M. ve Aycan, Z. (2009). Gözden geçirilmiş Sosyal Problem Çözme Envanteri’nin Türkçe’ye (Tr-SSÇE-G) Uyarlanması, güvenirlik ve geçerlik analizi. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 1-10.
  • Esposito, C.L. ve Clum, G.A. (2002). Social support and problem solving as moderators of the relationship between childhood abuse and suicidality: Application to a delinquent population. Journal of Traumatic Stress, 15(2), 137-146.
  • Figley, C. R. (2002). Compassion fatigue: Psychotherapists' chronic lack of self care. Journal of clinical psychology, 58(11), 1433-1441.
  • Gürdil, G. (2014). Üstlenilmiş travma ve ikincil travmatik stresin travmatik yaşantılara müdahale eden bir grup üzerinde gestalt temas biçimleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Doktora Dissertation, Ankara University, Ankara.
  • Gürdil Birinci ve Erden (2016). Yardım çalışanlarında üstlenilmiş travma, ikincil travmatik stres ve tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 31(77), 10-26.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (Pearson new international edition). Essex: Pearson Education Limited.
  • Herman, J. (2015). Travma ve İyileşme: Şiddetin sonuçları ev içi istismardan siyasi teröre (T. Tosun, trans.). İstanbul: Literatür Kitabevi.
  • Hiçdurmaz, D. & Arı İnci, F. (2015). Eşduyum Yorgunluğu: Tanımı, Nedenleri ve Önlenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(3), 295-303.
  • Kahil, A. (2016). Travmatik yaşantıları olan bireylere yardım davranışında bulunan profesyonel ve gönüllülerin ikincil travmatik stres düzeylerinin belirlenmesi. Master’s thesis, Ufuk University, Ankara.
  • Kahil, A. ve Palabıyıklıoğlu, N.R. (2018). İkincil travmatik stres. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 10(1), 59-70.
  • Korkut Owen, F. (2015). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma (Extended 4th Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Maydeu-Olivares, A., & D'Zurilla, T. J. (1996). A factor-analytic study of the Social Problem-Solving Inventory: An integration of theory and data. Cognitive therapy and research, 20(2), 115-133.
  • McCann, L., & Pearlman, A. (1990). Vicarious traumatization: A framework for understanding the psychological effects of working with victims. Journal of Traumatic Stress, 3, 131–149.
  • MEB (2001). Psikososyal okul projesi travma sonrası normal tepkiler el kitabı. Ankara.
  • Nezu, A.M., Nezu, C.M. ve D’Zurilla, T.J. (2013). Problem-solving therapy: A treatment manual. New York: Springer Publishing Company.
  • Nezu, A. M. ve Ronan, G.F. (1988). Social problem solving as a moderator of stres related depressive symptoms: A prospective analysis. Journal of Counseling Psychology, 35(2), 134-138.
  • Newell, J.M. ve MacNeil, G.A. (2010). Professional burnout, vicarious trauma, secondary traumatic stress, and compassion fatigue: A review of theoretical terms, risk factors, and preventive methods for clinicians and researchers. Best Practice in Mental Health, 6(2), 57-68.
  • O’Halloran, T.M., & Linton J.M. (2000). Stress on the job: Self-care resources for counselors. Journal of Mental Health Counseling, 22(4), 354-364.
  • Parker, M., & Henfield, M.S. (2012). Exploring school counselors’ perceptions of vicarious trauma: A quanlitative study. Professional Counselor, 2(2), 134-142.
  • Prati, G., & Pietrantoni, L. (2009). Optimism, social support, and coping strategies as factors contributing to posttraumatic growth: A meta-analysis. Journal of loss and trauma, 14(5), 364-388.
  • Sutherland, K., & Bryant, R.A. (2008). Social problem solving and autobiographical memory in posttraumatic stress disorder. Behaviour Research and Therapy, 46(1), 154-161.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (Sixth edition). Harlow, Essex: Pearson Education.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (New International Ed.). Harlow: Pearson.
  • Turkish Psychological Counselling and Guidance Association (2014). Psikolojik ilk yardım: Saha çalışanları için rehber.
  • Uslu, E., & Buldukoğlu, K. (2017). Psikiyatri hemşireliğinde şefkat yorgunluğu: Sistematik derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 421-430
  • WHO (2003). Skills for health: Skills based health education including life skills: An important component of a Child-Friendly/Health-Promoting School. http://www.who.int/school_youthhealth/ media/en/sch_skills4health_03.pdf (Date of access, August 18, 2018).
  • Yeşil, A. (2010). 112 acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık çalışanlarında ruhsal travma ve ilişkili sorunların yaygınlığı. Unpublished master thesis, Kocaeli University, Kocaeli.
  • Yılmaz, B. (2006). Arama kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme ile ilişkili değişkenler. Doctoral thesis, Ankara University, Ankara.
  • Zara, A., & İçöz, F.J. (2015). Türkiye’de Ruh sağlığı alanında travma mağdurlarıyla çalışanlarda ikincil travmatik stres, Klinik Psikiyatri, 18, 15-23.
Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-9967
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: Çukurova Üniversitesi Matbaası
Sayıdaki Diğer Makaleler

Yaratıcı Drama Yönteminin Öğrencilerin Öğrenme Stillerine Göre Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumlarına Etkisi

Özge UYGUNGÜL YILMAZ, Özlem KAF

Otizm Spektrum Bozukluğu’na Yönelik Uzaktan Koçluk Uygulamalarının İncelenmesi

Mine KİZİR

Okul Psikolojik Danışmanlarının İkincil Travmatik Stres ve Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki

Ayşegül ERÇEVİK

6. Sınıf Hücre Konusuna İlişkin Başarı Testi Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Serkan TİMUR, Fatih DOĞAN, Nagihan İMER ÇETİN, Betül TİMUR, Rüveyda IŞIK

Yapısal Çözümleme Modeli ve Öğretimi Değerlendirme (Açık Kaynak Sınav Uygulaması Modellemesi ve Öğrenci Görüşleri)

Alaettin İŞERİ

5E Öğrenme Modelinin Fen Bilimleri Derslerinde Kullanımının Akademik Başarı ve Derse Yönelik Tutuma Etkisine İlişkin: Meta Analiz Çalışması

Nevin KOZCU ÇAKIR, Gökhan GÜVEN

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genel Fizik Laboratuvarı I Dersine Hazırlıklarını Arttırmaya Yönelik bir Çalışma

Mustafa YILMAZLAR, Alper ÇORAPÇIGİL

Fen Bilimleri Dersinde Bilim Defteri Uygulaması: İlkokul 4. Sınıflar Üzerine Bir Araştırma

Burçin YEŞİLÇELEBİ BIYIK, E. Aysın ŞENEL

Eğitim Fakültesi Öğretim Elemanlarının Performans Değerlendirme Yaklaşımından Beklentileri ve Performansın Önündeki Engellere İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi: Karma Yöntem Araştırması

Gürol YOKUŞ, Tuğba YANPAR YELKEN

Matematik Başarısı Düşük Bir Öğrenciye Temel Çarpma İşlemlerine Akıcılık Kazandırmaya Keşfet-Kopyala-Karşılatır Tekniğinin Etkisi

Serpil ALPTEKİN