Gonca KARATAŞ BARAN, Sevil ŞAHİN, Dilek ÖZTAŞ, Pervin DEMİR, Raziye DESTİCİOĞLU

Gebelerin algılanan stres düzeylerinin ve stres nedenlerinin değerlendirilmesi

Amaç: Bu araştırma; riskli olan ve olmayan gebelerin algılanan stres düzeylerini ve stres nedenlerini incelemek ve karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma örneklemini, Ağustos 2017-Şubat 2018 tarihleri arasında Ankara’da bulunan Sağlık Bakanlığı’na bağlı iki hastanenin Kadın Doğum Servisi ve Gebe Polikliniğine başvuran 312 gebe (156 riskli/156 normal) oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Anket Formu” ve “Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ)" kullanılmıştır. Bulgular: Riskli gebelerde ASÖ puanı ortancası 24.0, normal gebelerde 21.0 olarak tespit edilmiş ve riskli gebelerde ASÖ puanı normal gebelerde elde edilen değerlerden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Çalışmamızda riskli gebelik tanısının konmuş olması, gebelikte tehlike belirtilerinin varlığı, gebelikte olumsuz durumların ortaya çıkmış olması ve gebelik süreci ile ilgili belirsizlikler gibi stres nedenleri riskli gebelerde daha fazla oranda görülürken, doğum ile ilgili korkular nedeni ile stres yaşama durumu normal gebelerde fazla görülmektedir. Sonuç: Çalışmamızda her iki gruptaki gebelerin ASÖ puanı orta düzeydedir ve riskli gebelerde ASÖ puanı normal gebelerde elde edilen değerlerden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Gebelikte olumsuz psikososyal reaksiyonların tanınması ve koruyucu sağlık hizmetlerinin geliştirilmesinin, anne ve bebeğin sağlık sonuçlarının iyileştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Algılanan stres, gebelik, riskli gebelik

Assessment of perceived stress levels and stress factors in pregnant women

Purpose: This study was conducted to review and compare perceived stress levels and stress factors in pregnant women at high risk and no risk. Materials and Methods: Study sample consisted of 312 pregnant women (156 high-risk/156 normal) who presented to the Gynecology and Obstetrics Polyclinic of two Ministry of Health-affiliated hospitals in Ankara from August 2017 to February 2018. A “Questionnaire” and “Perceived Stress Scale” (PSS) were used as data collection tool in the study. Results: Median PSS score was 24.0 in pregnant women at high risk and 21.0 in normal pregnant women. PSS score was significantly higher in high-risk pregnant women than normal pregnant women. While stress factors such as having diagnosis of high-risk pregnancy, presence of danger signs in pregnancy, adverse events developed during pregnancy and uncertainties regarding pregnancy were more common in pregnant women at high risk, stress due to pregnancy fears was more common in normal pregnant women in our study. Conclusion: In our study, PSS the scores of pregnant women in both groups were moderate. And the PSS score was found to be significantly higher in risky pregnant women than in normal pregnant women. It is believed that recognition of negative psychosocial reactions in pregnancy and improvement of health care would promote health outcomes in mothers and infants.

Keywords:

Stress, pregnancy, high-risk pregnancy,

PDF

___

1. Çoban A, Yanıkkeren UE. Gebelerde uyku kalitesi ve yorgunluk düzeyi. Ege Tıp Dergisi. 2010;492:87-94.
2. Karataş T, Mete S. Gebelikte bulantı kusma sorunu yaşama durumu ile sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2012;5:47-52.
3. Heaman M. Psychosocial impact of high- risk pregnancy: Hospital and home care. Clin Obstet Gynecol. 1998;41:626-39.
4. Hess C, Teti D, Hussey-Gardner B. Self-efficacy and parenting of high-risk infants: The moderating role of parent knowledge of infant development. J Appl Dev Psychol. 2004;25:423-37.
5. Dönmez S, Dağ H, Kazandı M. Amniyosentez öncesi gebelerde anksiyete ve depresyon risk düzeylerinin belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;3:255-61.
6. Gilbert E, Harmon J. Yüksek riskli gebelik ve doğum el kitabı (Çeviri Eds Taşkın L). Ankara, Palme Yayıncılık, 2011.
7. Akın G. İnsan sağlığı ve çevre etkileşimi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 2014;54:105-16.
8. Ölçer Z, Oskay U. Yüksek riskli gebelerin yaşadığı stresörler ve stresle baş etme yöntemleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12:85-92.
9. Dunkel Schetter C, Tanner L. Anxiety, depression and stress in pregnancy: implications for mothers, children, research, and practice. Curr Opin Psychiatry. 2012; 25:141-8.
10. Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç. Algılanan Stres Olceğinin Turkceye uyarlanması: guvenirlik ve gecerlik analizi. Yeni Symposium. 2013;51:132-40.
11. Polat Çorumlu E, Ulupınar E. Prenatal stres maruziyetinin nörobiyolojik etkileri. Osmangazi Tıp Dergisi. 2016;38:89-98.
12. Cohen S, Kessler RC, Lynn UG. Measuring Stress: A Guide for Health and Social Scientists. New York, Oxford Univeristy Press, 1995.
13. Monroe SM. Modern approaches to conceptualizing and measuring human stress. Annu Rev Clin Psychol. 2008;4:33-52.
14. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği.10. Baskı. Ankara, Akademisyen Kitabevi. 2011;227-73.
15. Gümüşdaş M, Apay S, Özorhan E. Riskli olan ve olmayan gebelerin psiko-sosyal sağlıklarının karşılaştırılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2014;1:32-42.
16. Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A Global measure of perceived stress. J Health Soc Behav. 1983;24:385-96.
17. Aksay Y, Gülhan YB, Saygın N, Körükcü Ö. Gebelerin psikososyal sağlıkları doğum tercihini etkiler mi? Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6:138-45.
18. Ertekin Pınar Ş, Arslan Ş, Polat K, Çiftçi D, Cesur B, Dağlar G. Gebelerde uyku kalitesi ile algılanan stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2014;7:171-7.
19. Faramarzi M, Pasha H. The role of social support in prediction of stress during pregnancy. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2015;17:52-60.
20. Çelik F, Köken GN, Yılmazer M. Gebelikte depresyon semptomlarının sıklığı ve depresyon gelişimini etkileyen faktörler. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2013;7:110-7.
21. Aksoy AN. Doğum korkusu: literatür değerlendirmesi. ODÜ Tıp Dergisi. 2015;2:161-5.
22. Çapık A, Ejder Apay S, Sakar T. Gebelerde distres düzeyinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;18:196-203.
23. Talley L. Stress management in pregnancy. Int J Childbirth Educ. 2013;28:43-45.
24. Prady SL, Pickett KE, Croudace T, Fairley L, Bloor K, Gilbody S et al. Psychological distress during pregnancy in a multi-ethnic community: fndings from the born in bradford cohort study. PLoS One. 2013;8:e60693.
25. Dağlar G, Nur N. Gebelerin stresle başa çıkma tarzlarının anksiyete ve depresyon düzeyi ile ilişkisi. Cumhuriyet Tıp Dergisi. 2014;36:429-41.
26. Bulut A, Yiğitbaş Ç. Gebelerde depresyonla ilişkili sosyo demografik özellikler. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi. 2018;15:5-9.
27. Suarez L, Cardarelli K, Hendricks K. Maternal stress, social support, and risk of neural tube defects among Mexican Americans. Epidemiology. 2003;14:612-6.
28. Kulie T, Slattengren A, Redmer J, Counts H, Eglash A, Schrager S. Obesity and women's health: an evidence-based review. J Am Board Fam Med. . 2011;24:75-85.
29. Yanıkkerem E, Mutlu S. Maternal obezitenin sonuçları ve önleme stratejileri. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2012;11:353-64.
30. Syed W, Kamathi VC. Maternal Short Stature: A risk factor for low birth weight in neonates. Journal of Medical & Allied Sciences. 2012;2:62-5.
31. Baghianimoghadam MH, Baghianimoghadam B, Ardian N, Alizadeh E. Risk factors of low birth weight and effect of them on growth pattern of children up to sixth months of life: A cross-sectional study. J Educ Health Promot. 2015;4:40.
32. Han Z, Mulla S, Beyene J, Liao G, McDonald S, Knowledge Synthesis Group. Maternal under weight and risk of preterm and low birth weight: A systematic review and meta analysis. Int J Epidemiol. 2011;40:65- 101.
33. Sağlık Bakanlığı, Konya Halk Sağlığı Müdürlüğü Anne Ölümlerini Önlemede Doğum ve Acil Obstetrik Vakaya Yaklaşım Sempozyum Kitabı. Konya, Sağlık Bakanlığı, 2013..
34. Lowdemilk DL, Perry EP. Maternity & Women’s Health Care. 9th ed, Philadelphia: Mosby. 2007.
35. Köksal HK, Karakus S. Impact of sociodemographic attributes on highrisk pregnancy. Cumhuriyet Medical Journal. 2017;39:494-500.
36. Oskay ÜY. Nursing care in high risk pregnancy. Perinatoloji Dergisi. 2004;12:11-16.
37. Lazarus RS, Folkman S. Stress, Appraisal and Coping. New York, Springer, 1984.
38. Bahadır Yılmaz E, Şahin E. Gebelerin prenatal sıkıntı düzeyleri ile ilişkili faktörler. Journal of Psychiatric Nursing. 2019;10:197-203.
39. Vijayaselvi R, Beck MM, Abraham A , Kurian S, Regi A, Grace Rebekah G. Risk factors for stress during antenatal period among pregnant women in tertiary care hospital of southern india. J Clin Diagn Res. 2015;9:QC01-5.
40. Kingston D, Heaman M, Fell D, Dzakpasu S, Chalmers B. Factors associated with perceived stress and stressful life events in pregnant women: findings from the Canadian Maternity Experiences Survey. Matern Child Health J. 2012;16:158-68.
41. Littleton HL, Breitkopf CR, Berenson AB. Correlates of anxiety symptoms during pregnancy and association with perinatal outcomes: A meta-analysis. Am J Obstet Gynecol. 2007;196:424-32.
42. Johnson RC, Slade P. Obstetric complications and anxiety during pregnancy: is there a relationship. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2003;24:1-14.
43. Eskici L, Demir Akca AS, Atasoy N, Arıkan İ, Harma M. Gebelerde depresyon ve anksiyete bozukluğunun obstetrik sonuçları ve yenidoğan üzerine etkileri. Anatolian Journal of Clinical Investigation. 2012;6:10- 6.
44. Carolan-Olah M, Barry M. Antenatal stress: an ırish case study. Midwifery. 2014; 30:310-6.
45. Harris LF, Roberts SCM, Biggs MA, Rocca CH, Foster DG. Perceived stress and emotional social support among women who are denied or receive abortions in the United States: a prospective cohort study. BMC Womens Health 2014;14:76.
46. Lamarca GA, Leal M do C, Sheiham A, Vettore MV. The association of neighbourhood and individual social capital with consistent self-rated health: a longitudinal study in Brazilian pregnant and postpartum women. BMC Pregnancy Childbirth. 2013;13:1.
47. Razurel C, Kaiser B, Sellenet C, Epiney M. Relation between perceived stress, social support, and coping strategies and maternal well-being: a review of the literature. Women Health. 2013;53:74-99..
48. Thoits PA. Mechanisms linking social ties and support to physical and mental health. J Health Soc Behav. 2011;52:145–61.