ÇEK CUMHURİYETİ, İNGİLTERE, FİNLANDİYA İLE TÜRKİYE EĞİTİM DENETİMİ SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Bu araştırmada Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden Çek Cumhuriyeti, İngiltere ve Finlandiya’daki eğitim denetimi sistemlerinin kendi içlerinde ve Türkiye ile karşılaştırılarak Türkiye eğitim denetimi sistemine öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve veriler “doküman incelemesi” yoluyla toplanmıştır. Amaçlı örneklem yöntemi kullanılan araştırmada farklı denetim türlerinin uygulanması ve yeterli verilere ulaşılabilmesi hususları da dikkate alınarak Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden Çek Cumhuriyeti, İngiltere, Finlandiya ile Türkiye seçilmiştir. Çek Cumhuriyeti ve Türkiye’de denetimler merkezi düzeyde eğitimden sorumlu bakanlıklara bağlı birimler tarafından yürütülmektedir. Denetimin amaçları irdelendiğinde; incelenen diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de eğitimin kalitesinin geliştirilmesi ve hesap verebilirliğin sağlanması, denetimin birbiriyle ilişkili iki temel amacı olarak ele alınmaya başlanmıştır. Denetim türleri incelediğinde; Çek Cumhuriyeti’nde döngüsel denetim, İngiltere’de ise risk odaklı denetim türü uygulanmaktadır. Finlandiya’da ise okullarla ilgili değerlendirmeler yerel düzeyde belediyeler ile okulların kendisi tarafından yapılmaktadır. Karşılaştırma yapılan diğer ülkelerde yerleşik denetim sistemleri bulunmasına karşın Türkiye’de halen eğitimde etkili bir denetim gerçekleştirme arayışları devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim denetimi, kalite geliştirme, hesap verebilirlik, döngüsel denetim, risk odalı denetim

COMPARISON OF EDUCATIONAL INSPECTION SYSTEMS IN CZECH REPUBLIC, ENGLAND, FINLAND WITH TURKEY

In this research, it is aimed to compare educational inspection systems in Czech Republic, England and Finland within themselves and with the educational inspection system in Turkey to make recommendations for Turkey. Qualitative reseach method is used and data were collected by document analysis. As different inspection models have been implemented and adequate data can be gathered, Czech Republic, England and Finland with Turkey were chosen by using purposeful sampling method in the research. In Czech Republic and Turkey, inspections have been implemented by the units of the ministers responsible from education. In terms of the purposes of the inspection, quality improvement in education and accountability have been considered two main interrelated purposes of inspection. In Czech Republic cyclical inspection and in England risk-based inspection have been implemented. Despite the presensence of established educational inspection and evaluational systems in Czech Republic, England and Finland studies to establish an effective educational inspection system in Turkey continues.

Keywords:

Educational inspection, quality improvement, accountability, cyclical inspection, risk-based inspection,

PDF

___

Aydın, M. (2000). Çağdaş Eğitim Denetimi, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara. Aydın, İ. (2006). Eğitim ve Öğretimde Etik, PegemA Yayıncılık, Ankara. Aydın, İ. (2008). Öğretimde Denetim Durum Saptama, Değerlendirme ve Geliştirme, Pegem Akademi, Ankara. Aydın, İ. (2009). “Eğitim Denetiminde Değişim İhtiyacı ve Yeni Paradigmalar.” I. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, ss. 221-224. Temsen, Ankara. Bakioğlu, A. ve Elverici, S. (2013). Finlandiya Eğitim Sistemi, İçinde Ayşen Bakioğlu (Ed.), Karşılaştırmalı Eğitim Yönetimi / Pisa’da Başarılı Ülkelerin Eğitim Sistemleri içinde (ss.89- 126), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara. Başar, H. (2000). Eğitim Denetçisi. PegemA Yayıncılık, Ankara. Başaran, İ. E. (2000). Yönetim. Feryal Matbaası, Ankara. Bilir, M. (1993). “Türk Milli Eğitim Sisteminde Teftiş Alt Sisteminin Yapı ve İşleyişine İlişkin Bir Araştırma Özeti.”, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 25 (1), ss.251-284. Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış, PegemA Yayıncılık, Ankara. Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş., ve Demirel F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, PegemA Yayıncılık, Ankara. Cramer, J.F. ve Browne, G. S. (1982). Çağdaş Eğitim Milli Eğitim Sistemleri Üzerine Bir İnceleme. (Çev. F. Oğuzkan) Milli Eğitim Basımevi, İstanbul. Czech School Inspectorate (2015). Criteria for Evaluation of the Conditions, Course and Results of Education Modification of Early Education, CSI, Prag.
Demirkasımoğlu, N. (2010). “Türk Eğitim Sisteminde Bir Alt Sistem Olan Denetim Sisteminin Seçilmiş Bazı Ülkelerin Denetim Sistemleri ile Karşılaştırılması.” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (23), ss. 24-48. Erdoğan, İ. (2003). “Karşılaştırmalı Eğitim: Türk Eğitim Bilimleri Çalışmaları İçinde Önemsenmesi Gereken Bir Alan.” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (3), ss. 1-14. European Commission (2015). Assuring Quality In Education: Policies and Approaches to School Evaluation In Europe. Eurydice Report. Publications Office of the European Union, Luxembourg. Faubert, V. (2009). School Evaluation: Current Practices In OECD Countries and a Literature Review, OECD working papers, No. 42. OECD Publishing, Paris. Janssens, F. J. K. (2007). Supervising the Quality of Education. In W. Böttcher ve H. G. Kotthoff (Eds.), Schulinspektion: Evaluation, Rechenschaftsleging und Qualitatsentwicklung, Waxman, Münster. Janssens, F. J. K. ve Van Amelsvoort, G. H. (2008). “School Self-Evaluations and School Inspections in Europe: An Exploratory Study.” Studies in Educational Evaluation, 34, ss. 15-23. Katipoğlu, İ. (2014). Milli Eğitim Denetçilerinin Risk-odaklı Denetim Modelini Benimseme ve Uygulanabilir Bulma Düzeyleri, Ankara Üniversitesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Kayıkçı, K. ve Şarlak, Ş. (2009). “Öğretmen ve Yöneticilerin Ortaöğretim Kurumlarındaki Denetimin Fonksiyonlarını Gerçekleştirme Düzeyine İlişkin Görüş ve Önerileri.”, I. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, ss. 289-296. Temsen, Ankara. Kayıkçı, K. ve Şarlak, Ş. (2013). “İlköğretim okullarında denetimin etkili işleyişini zorlaştıran örgütsel engeller.”, İlköğretim Online, 12(2), ss. 461-468. Kurum, G. ve Çınkır, Ş. (2017). “Cehennemde Evlilik: Türkiye’de Eğitim Denetiminin Birleştirilmesi Üzerine Maarif Müfettişlerinin Görüşleri.”, Eğitim ve Bilim, 42 (92), ss. 35-57. Learmouth, J. (2000). Inspection: What’s In It for Schools?, RoutledgeFalmer, London. Maya, İ., ve Yılmaz, A. (2017). “Eğitim Denetimi Sistemleri Bakımından PISA’da Başarı Gösteren Bazı Ülkeler İle Türkiye’nin Karşılaştırılması.”, Turkish Studies, 12 (3), ss. 467-492. Memduhoğlu, H. B., ve Zengin M. (2012). “Çağdaş Eğitim Denetimi Modeli Olarak Öğretimsel Denetimin Türk Eğitim Sisteminde Uygulanabilirliği.”, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (1), ss. 131-142. Milli Eğitim Bakanlığı (2011). 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, MEB, Ankara. Milli Eğitim Bakanlığı (2014). 6528 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, MEB, Ankara. Milli Eğitim Bakanlığı (2016). 6764 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. MEB, Ankara. Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu Yönetmeliği. MEB, Ankara. Çek Cumhuriyeti, İngiltere, Finlandiya İle Türkiye Eğitim Denetimi Sistemlerinin...
Ofsted (2007). Every child matters – Framework For the Inspection of Fchools From September 2005, Ofsted, Manchester. Ofsted (2011). Risk Assessment of Maintained Schools and Academies, Ofsted, Manchester. Ofsted (2016a). School Inspection Handbook Section 5, Ofsted, Manchester. Ofsted (2016a). School Inspection Handbook Section 8, Ofsted, Manchester. Özmen, F. ve Güngör, A. (2008). “Eğitim Denetiminde Etik”, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), ss. 137-155. Remi, T. (2011). “School Inspections: From Control and Regulation to Support and Counselling?”, Current Literature Review in Education November, ss. 1-16. Sağlam, Ç. A. ve Aydoğmuş, M. (2016). “Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Eğitim Sistemlerinin Denetim Yapıları Karşılaştırıldığında Türkiye Eğitim Sisteminin Denetimi Ne Durumdadır?” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), ss. 17-37. Scheerens, J., Van Amelsvoort, H. C.ve Donoughue, C. (1999). “Aspects of the Organisational and Political Context of School Evaluation in Four European Countries.”, Studies in Educational Evaluation, 25, ss. 79-108. SICI (2009). England Profile, SICI, Breda. SICI (2015). Czech Profile, SICI, Breda. Standaert, R. (2000). Inspectorates of Education in Europe: A Critical Analysis. Department for Educational Development, Ministry of Education, Flanders. Utrecht. Van Bruggen, J. C. (2010). Inspectorates of Education in Europe: Some Comparative Remarks About Their Tasks and Work. SICI, Breda. Wilcox, B. ve Gray, J. (1996). Inspecting Schools Holding Schools to Account and Helping Schools to Improve. Open University Press, Buckingham. Wilcox, B. (2000). Making School Inspection Visits More Effective, UNESCO International Institute for Educational Planning, Paris. Winch, C. (1996). Quality and Education, Blackwell Publishers, Oxford. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara. http://minedu.fi/en/ministry, 18 Mart 2017. https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/index.php/Finland:Quality_ Assurance, 18 Mart 2017. http://unescdoc.unesco.org/images/0013/00139804e.pdf , School Evaluation for Quality Improvement, Anton De Grauwe, ve Jordan P. Naidoo, 2004. https://www.gov.uk/government/organisations/ofsted/about, 18 Mart 2017