Karikatürlerde Çevirmen ve Çeviri

Çalışmanın giriş bölümünde anlatıldığı üzere, geniş kitlelere düşünce ve duyguların iletilmesi için kullanılan ve bir iletişim aracı olarak değerlendirilebilecek olan karikatürler, toplumun, olgulara, mesleklere bakış açılarını incelemek için eşsiz birer kaynaktır. Toplu iletişim araçlarının popüler örneklerinden olan karikatürlerde, birçok konu ele alınır. Uzun bir karikatür tarihi olan Türkiye’de yayımlanan karikatürlerde, çeviri ve çevirmenlik konuları da ele alınan konular arasındadır. Karikatürlerin öneminin ve tanımının yer aldığı karikatür tarihi hakkındaki giriş bölümünü takiben, çalışmada, çevirmenlik ve çeviri hakkında medyaya yansıyan karikatürler üzerinden bir inceleme sunulmuştur. Karikatürlerde yansıtılanlarla, toplumdaki çeviri ve çevirmenlik algısı incelenmiştir. Tematik açıdan incelenen seçili karikatürlerden çıkarımla, çağdaş Türk toplumunda çeviri hakkında nelerin bilindiği, hangi mesleki konulara dikkat çekildiği ortaya konmuştur. Sonuç olarak, Türk toplumunda karikatürlere yansıyan ‘çeviri bilincinin’ oldukça gelişmiş olduğu, ele alınan konuların çeviri çalışmalarında da değinilen sorunlar, zorluklar, anahtar olgular olduğu saptanmıştır. Türkiye’de karikatüristler ve karikatür okurlarının çeviri ve çevirmenlik mesleği konusundaki algıları, profesyonellerinki kadar derin olmasa da ve belli noktalarda farklılaşsa da, aslında, çevirinin alıcısı olan toplumun, mesleği ‘tanıdığı’ ve bunun ötesinde ‘bildiği’ açıktır.

Anahtar Kelimeler:

karikatür, çeviri, çevirmen, yazılı çevirmen, sözlü çevirmen

Translators and Translation in Cartoons

As detailed in the introduction, cartoons are unique and valuable resources for studying the way a society views certain phenomenon or professions. As popular mass media products, cartoons deal with a variety of subjects. In Turkey, where cartoons have a long and prosperous history, translation/interpreting and translators/interpreters are frequently portrayed as the subject or object of cartoons. The study starts out with an introduction outlining the definition and importance of cartoons and their history, and this is followed by an analysis of cartoons in the media reflecting translation/interpreting practices and translators/interpreters. The aim of the study is, to study the notions of translation/interpreting and translator/interpreter inherent in Turkish society. Through a thematic analysis of a selective set of cartoons, the answer to certain questions have been researched such as, how well society understands the translators/interpreters work, how far society is aware of certain professional realities. In conclusion, it is clear that Turkish society has a relatively deep understanding of the profession and practice, including its difficulties, problems and key concepts. Though the depth of the cartoonists and the readers grasp and perspective of the profession will differ from that of the professional, it is clear that both the profession and the professional are ‘well-known’ by the end-user public.

Keywords:

cartoon, translation, interpreting, translator, interpreter,

PDF

___

Akbaba, B. & Birbudak, T. S. (2009). Milli Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi mizah basınında Mustafa Kemal Atatürk imajı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Dergisi, 2 (Ö.S.), 1251-1274.
Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de karikatür, çizgi roman ve çizgi Film. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ammons, D. N., King, J. C. & Yeric, L. (1988) Unapproved imagemakers: Political cartoonists’topic selection, objectivity and perceived restrictions. Newspaper Research Journal, 9(3), 79-90.
Arık, M. B. (1998). Değişen toplum değişen karikatür. İstanbul. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
Arnold-Forster, K. ve Tallis, N. (1989). The bruising apothecary- Images of pharmacy and medicine in caricature. London: the Pharmaceutical Press.
Aviv, E.E. (2013). Cartoons in Turkey: From Abdülhamid to Erdoğan. Middle Eastern Studies, 49(2), 221-236.
Balcıoğlu, S. & Öngören, F. (1973). 50 yılın Türk mizah ve kültürü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Balcıoğlu, S. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk karikatürü. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Bayram, Y. (2009). Türkiye’de siyasi karikatürün yeri ve 11. Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin siyasi karikatürlerin çözümlenmesi. Selçuk İletişim, 6(1), 107-123.
Becker, S. (1959). Comic art in America: A social history of the funnies, the political cartoons, magazine humor, sporting cartoons and animated cartoons. New York: Simon and Schuster.
Bogart, L. (1956). Comic strips and their adult readers. B. Rossember &D. Manning-White (Ed.). Mass culture, ss. 189-198. Glencoe: Free Press.
Boskin, J. (1979). Humor and social change in twentieth-century America. Boston: Trustees of the Public Library of the City of Boston.
Boulding, K.E. (1956). The image: Knowledge in life and society. Ann Arbor: University of Michigen Press.
Bostdorff, D.M. (1987). Making light of James Watt: A Burkean approach to the form and attitude of political cartoons. Quarterly Journal of Speech, 73,43-59.
Brummett, P. (2003). İkinci Meşrutiyet Basınında İmge ve Emperyalizm 1908-1911. İstanbul: İletişim Yayınları.
Burke, P. (2003). Tarihin Görgü Tanıkları. (Z. Yelçe, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Burleson Mackay, J. (2017). What does society owe political cartoonists?. Journalism Studies, 18(1), 28-44.
Chambers, J.B. (2013). Library cartoons: A literature review of lirary-themed cartoons, caricatures and comics. SLIS Student Research Journal, 3(1/2). http://scholarworks.sjsu.edu/slissrj/vol3/iss1/2 internet sitesinden alınmıştır.
Chuck, T. (1994). From Sandino to Mafalda: Recent works on Latin America popular culture. Latin American Research Review, 29(1), 231-249.
Coser, R. (1960). Laughter among colleagues. Psychiatry, 23(2), 112-138.
Çapanoğlu, M. S. (1970). Basın tarihimizde mizah dergileri. İstanbul: Garanti Matbaası.
Çevik, M. (2010). Karikatürlerde folklorik ögeler. Gazi Türkiyat Türkololoji Araştırmaları Dergisi, 1(7), 225- 258.
Çeviker, T. (1986). Gelişim sürecinde Türk karikatürü, Tanzimat Dönemi 1867-1878, İstibdat Dönemi 1878-1908. Cilt 1. İstanbul: Adam Yayınları.
Çeviker, T. (1991). Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü III. İstanbul: Adam Yayınları.
Çeviker, T. (2010). KarikaTürkiye 1: Tek Parti ve Demokrat Parti Dönemi (1923-1960). İstanbul: NTV Yayınları.
Demir, S. T. (2016). Türkiye’de mizah dergileri kültürel hegemonya ve muhalefet. Ankara: Seta | Siyaset, Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
Dorfman, A. (1985). The empire old clothes. London: Pluto Press.
Dorfman, A. & Mattelart, A. (1976). How to read Donald Duck. New York: International General.
Edwards, J. L. & Ware, L. (2005). Representing the public in campaign media: A political cartoon perspective. The American Behavioural Scientist, 49(3), 466-478.
Everette, D. & LaMay, C. (1993). America’s Schools and the Mass Media. New Jersey: Transaction Publishers.
Fidan, B. (2007). Reklam ve karikatür. İstanbul: Reklam Yayıncıları Derneği.
Fischman, G. (1998). Rethinking the relationships between popular culture ans schooling: Ideas from cartoons. Teaching Education, 9(2), 55-66.
Fiske, J. (1989). Reading the popular. Boston: Unwin &Hyman.
Gilmartin, J. &Brunn, S. (1998). The representation of women in political cartoons of the 1995 World Conference on Women. Women’s Studies International Forum, 21(5), 535-549.
Greenberg, J. (2002). Framing and temporality in political cartoons: A critical analysis of visual discourse. Canadian Review of Sociology, 39(2), 181-198.
Holly, E.G. & Stevens, N.D. (1969) Repartee. The Journal of Library History, 4(2), 173-175.
Kayış, Y. (2009). Demokrat Parti Döneminde siyasi karikatür. İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık.
Kemnitz, T. M. (1973). The cartoon as a historical source. Journal of Interdisciplinary History, 4(1), 81-93.
Kozin, A. (2009). “Krokodil” in transition: The case of bureaucrtic cartoons. Russian Journal of Communication, 2(3-4), 215-233.
Lamb, C. (2007). Drawing power. Journalism Studies, 8(5), 715-729.
Lent, J.A. (1998) Cartoons and comic art. Communication Booknotes Quarterly, 29(2), 102-104.
Lent, J.A. & Park, D. (1999) Cartoons and cartooning. Communication Booknotes Quarterly, 30(1), 28-33.
Martin-Arresse, J. I. (2008). Coginition and culture in political cartoons. Intercultural Pragmatics, 5(1), 1-18.
Medhurst, M. J. , & DeSousa, M. A. (1981) Political cartoons as rhetorical form: A taxonomy of graphic discourse. Communication monographs, 48, 197-236.
Mello, W. B. (1998). Quick communicators: Editorial cartoonists in communication overdrive. Annals of the International Communication Association, 21(1), 379-403. Meyer, K., Seidler, J., Curry, T., & Aveni, A. (1980) Women in July fourth cartoons: A 100 year look. Journal of Communication, 30(1), 21-30.
Nilsen, D. L. F. (1990). The social functions of political humor. Journal of Popular Culture, 20(3), 35-47.
Ölçekli, H. (2016). Türkiye’de milliyetçi mizah örneği: Çaylak Dergisi. Humanities Sciences, 11(3), 172-188.
Öngören, F. (1998). Cumhuriyet’in 75. yılında Türk mizahı ve hicvi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Özer, A. (1992). Türkiye’de yayınlanan mizah dergileri ve karikatür izleyicisi profili. Kurgu Dergisi, 11, 169-177.
Özer, A. (1994). İletişimin çizgi dili karikatür. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Özer, A. (2007). Karikatür yazıları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Prerost, F. J. (1993). Appreciation of presidential editorial cartoons in relation to self-consciousness. (ERIC Document Reproduction Service No: ED 379 176)
Reeves, R. (1991). Introduction. N. King & Editors of the Foreign Policy Association (Ed.) A cartoon history of the United States foreign policy from 1945 to the present (ss. vii-xi). New York: Pharos.
Robb, J.E. (2009). Bill Blackbeard: The collector who rescued the comics. Journal of American Culture, 32(3), 244-256.
Sabine, R. (1993). Adult comics. New York: Routledge.
Small, E. (2016). The value of cartoons for biodiversity conservation. Biodiversity, 17(3), 106-114.
Sipahioğlu, A. (1993). Çizgi-film teknikleri açısından, Tanzimat’tan 1980’e Türk grafik-mizahında yeni eğilimler. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İzmir.
Sipahioğlu, A. (1999). Türk grafik mizahı 1923-1980. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Tekiner, H. (2010). Karikatürlerde eczacılık. Osmanlı Bilim Araştırmaları, XII(1), 133-150.
Thomas, S.J. (2004) Teaching America’s GAPE with political cartoons: A systematic approach to primary source analysis. The History Teacher, 37(4), 425-446.
Topuz, H. (1974). Le dessin d’humour. Paris: Promesses.
Topuz, H. (1997). Başlangıcından bugüne dünya karikatürü. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
Topuz, H. (2003). II Mahmut’tan holdinglere Türk basın tarihi. İstanbul: Remzi Yayınevi.
Tunç, A. (2002). Pushing the limits of tolerance, function of political cartoonists in the democratization process: The Case of Turkey, Gazete. The International Journal for Communication Studies, 64(1), 47-62.
Warshow, R. (1956). Paul and horro comics and Dr. Werthem. B. Rossemberg & D. Manning-White (Ed.) Mass culture, ss. 199-211. Glencoe: Free Press.
Yetim, F. ve Akkoyunlu. S. B. (2017). Türk modernleşmesine Erken Cumhuriyet Dönemi basınında karikatür üzerinden bir bakış. Tarih ve Gelecek Dergisi, 3(3), 77-96.
Zillman, D., Bryant, J., & Cantor, J. R. (1974). Brutality of assault in political cartoons affecting humor appreciation. Journal of Research in Personality, 7, 334-345.