Sultan V. Mehmed Reşad’ın Edirne Seyahati

Öz Osmanlı padişahları, halkla doğrudan temas için Sultan II. Mahmutzamanında yurt içi gezilere başlamışlardır. Sultan II. Abdülhamid dönemindekesintiye uğrayan seyahat geleneği, Sultan V. Mehmed Reşad zamanındatekrar canlanmıştır. Bu çalışmada V. Mehmed Reşadın 1910 senesindeEdirne’ye yaptığı bir haftalık seyahat incelenmiştir. Veliahd Vahdeddinbaşta olmak üzere kalabalık bir heyet, padişaha eşlik etmiştir. Planlı biçimdeicra edilen gezi, padişaha Balkan savaşları öncesinde toplumun bütünkesimleriyle doğrudan iletişim kurma imkânı vermiştir. Edirne seyahatininbütün ayrıntıları, hatırat şeklinde kaleme alınmıştır. Bu makalede, söz konusuhatırat temel kaynak olarak kullanılmış, bunun yanı sıra arşiv vesikaları vegazetelerle de desteklenmiştir. Hatıratın günümüz alfabesine çevirisi eklerkısmında okuyucuyla paylaşılmıştır. Seyahat süresince Sultan Reşad, askeritatbikatı izlemiş, Edirne’nin tarihi mekânlarını ziyaret etmiş ve incelemelerdebulunmuştur. Selimiye ve Üç şerefeli camiide halkla birlikte namaz kılmıştır.Güzergâh üzerindeki yöre halkı, padişaha sevgi gösterisinde bulunmuşlardır.

___

  • Yb, Zât-ı Şevket-Simât Hazret-i Padişahinin Seyyidler ve Edirneyi Teşrif-i Hümayunları Hatıratı.
  • Yazıcı, Nesimi. “Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati Sırasındaki Deniz Yolculuğu (Haziran 1911)”, 2. Turgut Reis Ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu (1-4 Kasım 2013) Bildiriler, Cilt 2, Editörler: Cihan Yemişçi, Tarık Eray Çakır, Mustafa Gürbüz Beydiz, Cezmi Çoban, Bodrum 2015.
  • Uyanık, Necmi. Sebahaddin Mıhçı, “Refi Cevat’ta Siyasî Düşüncenin Değişimi Üzerine”, Tarihin Peşinde, sayı 12, Konya 2014.
  • Selvi, Haluk. “Sultan V. Mehmed Reşad’ın İzmit Seyahati (27-28 Ekim 1909)”, Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-II Bildiri Kitabı, Cilt I, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Editörler: Haluk Selvi, Bilal Çelik, Ali Yeşildal, Kocaeli 2016.
  • Özcan, Abdülkadir. “II. Mahmud’un Memleket Gezileri”, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul 1991.
  • Mercan, Mehmed, “Sultan Abdülmecid’in Rumeli Gezisi Hakkında Bazı Tespitler”, Ege Üniversitesi Tarih İncelemeleri Dergisi, XXIV/I, s. 81-100, Temmuz, 2009.
  • Küçük, Cevdet. “Mehmed V”, DİA, cilt 28, İstanbul 2003.
  • Korkmaz, Şerif. “Sultan Abdülmecid’in İlk Memleket Gezisi (26 Mayıs–12 Haziran 1844)”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), sayı 25/ Bahar 2009, Ankara 2011.
  • Ergin, Muharrem. Orhun Abideleri, İstanbul 1996.
  • Çelebi, Mevlüt. “Osmanlıcılığı İhya Girişimi: Sultan Reşad’ın Rumeli Seyahati”, Osmanlılar, Cilt II, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
  • Çakmak, Ahmet Ferda. Kilci, Sacide. “Kamu Yönetiminde Halkla İlişkilerin Yeri ve Önemi”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, cilt 11, sayı 4, 2011.
  • Ahmed Lütfi Efendi, Vak‘anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi, IX, Yayınlayan Münir Aktepe, İstanbul 1984.
  • Tanin Gazetesi, Numro 776, 777, 780.
  • Takvim-i Vekâyi, Numro 298.
  • BOA. İ.AZN (İrâde Adliye ve Mezâhib), nr.97/30.
  • BOA. İ. MBH (İrâde Mabeyn-i Hümâyûn), nr. 4/3; 4/27.
  • BOA. DH. MTV (Dâhiliye Mütenevvia Kısmı Belgeleri), nr. 25/3.
  • BOA. DH. EUM. VRK (Dâhiliye Nezareti Emniyyet-i Umumiyye Evrâk Odası Kalemi Evrâkı), nr. 5/38.
  • BOA. DH. EUM. THR. (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmiyye Tahrirat Kalemi Belgeleri), nr.105/57.
  • BOA. DH. EUM. MH (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmîyye Müdîriyyeti Muhâsebe Kalemi), nr.243/30,
  • BOA. DH. EUM. KADL (Dâhiliye Nezâreti Emniyyet-i Umûmîyye Müdîriyyeti Kısm-ı Adlî Kalemi), nr.1/43,
  • BOA. BEO (Bâb-ı âli Evrâk Odası), nr. 3810/285750; 3815/286093; 3819/ 286384; 3819/286372; 3819/ 286373.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA),