Savaş Daima Yıkımdır: Troya İçinde Vurdular Beni Piyesinde Savaş Karşıtı Söylemin İnşası

Öz Truva Savaş(lar)ını konu alan Troya İçinde Vurdular Beni piyesinde Güngör Dilmen, insanlık tarihinin başından modern çağa, savaşların kökeninde çoğunlukla kişisel ihtirasların olduğunu vurgular. Yazar, savaş karşıtı söylemi inşa etmek için Troya İçinde Vurdular Beni piyesini araçsallaştırır. Araçsallaştırmayı didaktizme düşme tehlikesine kapılmadan yapan yazarın eserde estetik bir dil, anlatım ve söylemi öncelikli tuttuğu belirgin biçimde hissedilir. Yazar, Truva Savaşı’ndan ve bu savaşa katılan ya da tanık olanlardan hareketle insanlık tarihinin başından günümüze savaşların görünürdeki nedeniyle asıl amacının çok farklı olduğu savını ileri sürer. Mitolojik anlatılarda olduğu gibi Troya İçinde Vurdular Beni piyesinde de Truva Savaşı’nın çıkışının görünür nedeni Paris’in Helena’i kaçırması olarak geçer. Ancak eseriyle savaş karşıtı bir söylem geliştirmek isteyen yazar, piyeste savaşın gerçek nedeninin çok farklı olduğunu yansıtmaya çalışarak savını, söylemini güçlendirir. Yazar eserinde mitolojik tanrıların, devlet yöneticilerinin, savaş çığırtkanlarının ve sıradan yurttaşların savaşa bakışlarını karşılaştırmalı biçimde yansıtır. Savaşın kurbanlarının ve savaşın toplumlarda yarattığı sarsıntıları da çarpıcı biçimde işler. Troya İçinde Vurdular Beni piyesinde örtük biçimde Truva Savaşı'yla Çanakkale Muharebeleri arasında birçok yönden benzerlik olduğuna işaret edilir. Dilmen’in Troya İçinde Vurdular Beni piyesinde savaşa bakışına daha önce bu esere ya da yazara ilişkin yapılan çalışmalarda dolaylı biçimde değinilmiştir. Bu çalışmada Troya İçinde Vurdular Beni piyesi örneğinde kurgusal metinde savaş karşıtı söylem inşa edilirken hangi argümanların kullanıldığı ve nasıl bir yöntem izlendiği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

savaş karşıtı söylem, tiyatro, mitoloji, Truva Savaşı

PDF

___

Akın, Hüseyin, Kastamonu’nun Çanakkale Kahramanları, Yarımada Yayınları, İstanbul 2007.

Akyüz, Kenan, Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1986.

Bachelard, Gaston, Su ve Düşler, Çev. Olcay Kunal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.

Büyükakıncı, Erhan, “Uluslararası İlişkilerdeki Savaş İncelemelerinde ‘Tarih’in Metodolojik Araç Olarak Kullanımına Bir Bakış”, Doğu Batı, S. 24, Ağustos-EylülEkim 2003, s. 83-103.

Bağçe, H. Emre, “Küresel Savaşların Eşiğinde Kant ve Hegel’i Yeniden Okumak: Sürekli Barış İçin Savaş Gerekli mi?”, Doğu Batı, S. 24, Ağustos-Eylül-Ekim 2003, s. 105-121.

Clausewitz, Carl Von, Savaş Üzerine, çev. Selma Koçak, Doruk Yayınları, İstanbul 2015.

Dilmen, Güngör, Kuzguncuk Türküsü-Şan, Şeref, Ün=Amfitrüon-Troya İçinde Vurdular Beni, İstanbul, Mitos Boyut Yayınları, 2000.

Fromm, Erich, İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri Şiddet ve Saldırganlık Üzerine Bir İnceleme, Çev. Şükrü Alpagut, Say Yayınları, İstanbul 2018.

Grimal, Pierre, Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma, İstanbul, Sosyal Yayınlar, 1997.

Güngör, Yüsra, Güngör Dilmen’in Tiyatrolarında Kadın, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2019.

Gürani Arslan, Nur, “Troya Savaşının Yeniden Yazımı ve Selahattin Batu’nun Güzel Helena’sı”, Türk Edebiyatına Açılan Pencere İnci Enginün Armağanı, Ed. Hülya Argunşah, Türk Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Ankara 2014, s. 279-287.

Tevfik Fikret, Bütün Şiirleri, Haz. İsmail Parlatır-Nurullah Çetin, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2004.

Yüksel, Ayşegül, “Güngör Dilmen Tiyatrosu’nun Trajik Boyutu”, Güngör Dilmen Bildiri Kitabı 50. Sanat Yılı Sempozyumu 25 Mart 2010, Haz. Oya Berk vd., Mitos Boyut Yayınları, İstanbul 2010, s. 53-64.