19671

Devletlerarası Ticarî İlişkilerde Hukukî Çerçeveyi Çizmek: II. Abdülhamid Döneminde Romanya ile İmzalanan Ticaret Antlaşmaları

Öz Romanya’nın bağımsızlığını tasdik eden Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878), aynı zamanda Romanya’nın Osmanlı Devleti’yle yürüteceği ticari münasebetleri de düzenlemiştir. Antlaşma’nın 44. maddesine göre Romanya, din ve mezhep ayrımı yapmaksızın tüm yabancı unsurlara ticari konularda eşit bir şekilde muamelede bulanacaktı. Romanya, bağımsızlığını kazandıktan sonra, Osmanlı Devleti ile olan ticaret hacmi, resmi istatistiklere göre 1878’den 1880 yılına kadar yaklaşık üç kat artmıştı. İki ülke arasındaki ticaret hacminde gözlemlenen bu yukarı yönlü hareket ve Romanya hükümetinin diğer devletlerle ticaret antlaşmaları imzalaması nedeniyle Osmanlı Devleti 1887, 1897ve 1901 yıllarında olmak üzere Romanya ile üç ticaret antlaşmasını imzalamıştır. Antlaşmalara rağmen Osmanlı-Romen ticari münasebetlerindeki uzlaşmazlıklar II. Abdülhamid döneminde devam etmiştir. Bu çalışma kapsamında, 1878 Berlin Antlaşması’ndan sonra Osmanlı Devleti ile Romanya arasındaki ticari münasebetleri düzenleme teşebbüsleri ve bu konudaki uzlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması süreci üzerine genel bir değerlendirme yapılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Devleti, Romanya, , II. Abdülhamid, Ticaret Antlaşmaları

PDF

___

Bâbıâli Evrak Odası (BEO.), nr. 866-64893, nr. 916-6899, nr. 1542-115626. nr. 3068230043, nr. 3125-234362.

Hariciye İdare (HR.İD.), nr. 1309-23, nr. 1309-24, nr. 1309-36, nr. 1310-1.

Hariciye Nezareti Hukuk Müşavirliği istişâre Odası (HR.HMŞ.İŞO.), nr. 164-20.

İrade Hariciye (İ.HR.), nr. 306-19504, nr. 311-19861, nr. 375-14.

İrade Mesal-i Mühimme (İ.MMS.), nr. 83-3606, nr. 95-4012.

Meclis-i Vükelâ Mazbataları (MV.), nr. 5-77, nr. 9-87, nr. 11-49, nr. 26-1, nr. 116-16, nr. 116-82.

SadâretMühimme Kalemi Evrakı (A.MKT.MHM.), nr. 485-75, nr. 495-13, nr. 495-23.

Yıldız Hariciye Nezareti Maruzatı (Y.PRK.HR.), nr. 31-15, nr. 31-95.

19. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti (Tarihi İstatistikler Dizisi), I, (haz. Şevket Pamuk), Ankara, 1995.

Aydın Mahir, “Eflak Beyliği”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, İstanbul 2013, s. 1-24.

________, 93 Harbi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), IX, İstanbul, 1994, s. 498-499.

Castellan, Georges, A History of the Romanians, (çev. NicholasBradley), New York 1989, s. 141.

Devlet-i Aliyye ile Romanya Hükümeti Beyninde Ticaret Mukavelenamesi, Constantinople 1902.

Gencer, Ali İhsan, “Berlin Antlaşması”, DİA, V, İstanbul 1992, s. 516-517.

İpek, Nedim, “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı”, Türkler, Ankara 2002, s.15-24.

Jelavich, Barbara, Russia and the Formation of Romanian National State 1821-1878, Cambridge 1984.

Pamuk, Şevket, “19. yy’da Osmanlı Dış Ticareti” Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, III, İstanbul 1985, s. 653-665.

Romanya Hükümeti ile Osmanlı Devleti Arasında Mün‘akid Ticâret Mukavelenâmesidir, Constantinopol 1898.

S. Kütükoğlu, Mübahat, “Baltalimanı Muahedesi”, DİA, V, İstanbul 1992, s.38-40.

Yurdakul, Necdet, “Ticaret Antlaşmaları”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, III, İstanbul 1985, s. 665-666.