Çanakkale Savaşları Komutanlarından Esat Paşa’nın (Bülkat) Balkan Savaşları Sonuna Kadar Olan Hayatı

Çanakkale Savaşları’nın en üst rütbeli Türk komutanlarından biri olan Esat Paşa’nın hayatı müstakil bir araştırma konusu yapılmamıştır. Bu çalışmada Yanya’da doğan Esat Paşa’nın ailesi, öğrenim hayatı açıklanmaya çalışılmış, ilk görev yerleri ortaya konulmuştur. Özellikle Nutuk’a da konu olan 3. Ordu Müşir Vekilliği görevi ayrıntılı olarak ele alınmış, Balkan Savaşları’nda üstlendiği Yanya Kolordu Komutanı olarak nasıl bir savunma stratejisi izlediği detaylı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Esat Paşa, Vehip Paşa, 3. Ordu, Balkan Savaşı

One of the highest-ranking Turkish commanders of Gallipoli Campaign, Esat Pasha’s life has not been studied as an independent research topic. In this study, the family of Ioannian-born Esat Pasha, his education and first duties are handled. Especially his duty as a deputy of chief of staff of the Third Army, which is mentioned in the Speech by Atatürk, has been discussed and what defensive strategy he pursued in the Balkan Wars as a commander of Yanya Corps is studied in detail

Keywords:

Esat Pasha, Vehip Pasha, 3rd Army, the Balkan War,

PDF

___

A. Arşiv Belgeleri ve Salnameler

BOA, DUİT, İ. AS, İ. HB.

ATASE, BLH, K. 655, D. 36, K. 655, D. 39, K. 689, D. H 1, K. 689, D. H 6.111

Askeri Salname, Askeri Matbaa, İstanbul 1311.

Emekli Sandığı Arşivi Mehmet Esat Bülkat Dosyası.

Mehmet Esat Bülkat Askeri Safahat Cetveli.

Mehmet Esat Bülkat Nüfus Kayıt Örneği. Kaçı Han Şeceresi.

Vehip Paşa’nın Notları. B. Hatıra Eserler

Altay, Fahrettin, On Yıl Savaş (1912-1922) ve Sonrası, İnsel yayınları, İstanbul 1970.

Atatürk, M. Kemal, Nutuk, C. 2, MEB yayınevi, İstanbul 1970,.

Bayar, Celal, Ben de Yazdım, C. 3, Sabah Kitapları, İstanbul 1997,.

Cebesoy, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İnkılâp ve Aka, İstanbul 1967.

Chantepleure, Guy, Kuşatılmış Kent Yanya, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2010.

Duru, Kazım Nami, İttihat ve Terakki Hatıralarım, Sucuoğlu matbaası, İstanbul t.y.

Emin, Yanya Müdafaası, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye, İstanbul 1927.

Ertürk, Hüsamettin, İki Devrin Perde Arkası, Hilmi Kitabevi, İstanbul 1957.

Esat Paşa, “Balkan Harbi`nde Yanya Müdafaası”, Resimli Tarih Mecmuası, İstanbul, 1950, S. 9, s. 330-333.

Esat Paşa’nın Çanakkale Anıları, (Yay. Haz. İhsan Ilgar), Baha Matbaası, İstanbul 1975.

Fevzi, Garbi Rumeli’nin Sureti Ziyaı ve Balkan Harbinde Garp Cephesi, Genelkurmay Matba- ası, İstanbul1927.

Mevlanzade Rıfat, Türkiye İnkılabının İçyüzü, Pınar Yayınları, İstanbul 1993.

Okday, İsmail Hakkı, Yanya’dan Ankara’ya, Sebil Yayınları, İstanbul 1994.

Ömer Seyfettin, Balkan Harbi Hatıraları, Yay. Haz. Tahsin Yıldırım, Parıltı Yayıncılık, İstanbul 2011.

Sanders, Limon Von, Türkiye’de Beş Yıl, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2007.

Taşkent, Kazım, Yaşadığım Günler, Yapı Kredi, İstanbul 1980.

Zeki, Balkan Harbine Aid Hatıratım, Matbaa-i Askeriye, Dersaadet 1337.

111 Başbakanlık Arşivi ve ATASE Arşivi belgelerinin ayrıntılı numaraları dipnotlarda yer almaktadır.

C. Tetkik Eser ve Makaleler

Abaç, Sadi, Yapı ve Kredi Bankası Kurucusu Kazım Taşkent, Yapı Kredi, İstanbul 1981.

Andonyan, Aram, Balkan Harbi Tarihi, Sander Yayınları, İstanbul 1975.

Aksüt, Ali Kemali, Mehmet Ali Ayni Hayatı ve Eserleri, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul 1944.

Alkan, Ahmet Turan, II. Meşrutiyet Devrinde Ordu ve Siyaset, Ufuk Kitapları, İstanbul 2001.

Arar, İsmail, ”Macera Dolu Bir Hayat: Vehib Paşa”, Tarih ve Toplum, S. 47, 1987, s. 23-30.

Atacanlı, Sermet, Atatürk ve Çanakkale’nin Komutanları, MB Yayınevi, İstanbul 2007.

Avcı, Alaattin, Türkiye’de Yüksek Askeri Okullar Tarihçesi, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1963.

Balkan Harbi (1912-1913), Genelkurmay Basımevi, Ankara1970.

Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, TTK, Ankara 1991.

Birecikli, İhsan Burak, “Balkan Savaşlarında Arnavut Gönüllüler ve Firariler”, Osmanlı Devleti’nin Dağılma Sürecinde Trablusgarp ve Balkan Savaşları, Ankara 2013, s. 221-256.

Erickson, Edward J. , Büyük Hezimet Balkan Harplerinde Osmanlı Ordusu, Türkiye İş Bankası, İstanbul 2013.

Geçer, Kadir Türker, “XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Rütbe Terfi Uygulamaları ve 1870 Tarihli Terfi’i Rütbe Nizamnamesi”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 2012, S. 19, s. 1-42.

Garp Ordusu Yunan Cephesi Harekâtı, C. 3, 2. Kısım, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1981,.

Görgülü, İsmet, Türk Harp Tarihi Derslerinde Adı Geçen Komutanlar, Harp Akademileri Ba- sımevi, İstanbul 1983.

Hall, Richard C. , Balkan Savaşları 1912-1913, (Çev. M. Tanju Akad), Homeros, İstanbul 2003.

Joett, Philip S. , Balkan Harpleri’nde Ordular 1912-1913, Türkiye İş Bankası, İstanbul 2012.

Mahmut Muhtar Paşa, Balkan Harbi “Üçüncü Kolordu’nun ve İkinci Doğu Ordusu’nun Muha- rebeleri, Tercüman, İstanbul 1979.

Nizamoğlu, Yüksel, “Balkan Harbinde Harekât Planları”, 100. Yıldönümünde Balkan Savaşları ve Edirne Sempozyumu, Edirne Valiliği Kültür Yayınları, 2013, s.81-96.

Nizamoğlu, Yüksel, “Balkan Savaşlarında Yanya Muharebeleri”, Ege Üniversitesi Osmanlı Devleti’nin Dağılma Sürecinde Trablusgarp ve Balkan Savaşları Sempozyumu Bildirileri, Ankara 2013, s. 195-217.

Nizamoğlu, Yüksel , “Yanya Müstahkem Mevki Komutanı Vehip Bey’in (Paşa-Kaçı) Yunanis- tan Esaretine Dair Hatıratı”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2011, S. 19, s. 29-55.

Nizamoğlu, Yüksel, “Yanya Vilayetinin Durumuna Dair Hazırlanan Layihalar ve Sonuçları”, OTAM, S. 33, s. 197-228.

Osmanlı Dönemi’nde Askeri Okullarda Eğitim, MSB Yayınları, Ankara 2000.

Ragıb Rıfkı, Balkan Hükümetlerinin Teşkilat-ı Askeriyesi, Şems Matbaası, İstanbul 1328.

Tugay, Asaf, İbret, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul 1964.

Türkmen, Zekeriya, Osmanlı Meşrutiyetinde Ordu-Siyaset Çatışması, İrfan Yayıncılık, İstan- bul 1993.

Yönter Sağun, Pakize, “Balkan Harbinde Yanya”, 100. Yılında Balkan Sempozyumu Bildirileri, Isparta 2012, s. 85-100.

Toker, Hülya, Aslan, Nurcan, Birinci Dünya Savaşı’na Katılan Alay ve Daha Üst Kademedeki Komutanların Biyografileri, C. 1, ATASE Yayınları, Ankara 2009. D. Tezler

Nizamoğlu, Yüksel, Vehip Paşa’nın (Kaçı) Hayatı ve Askeri Faaliyetleri, İstanbul Üniversitesi SBE basılmamış doktora tezi, İstanbul 2010.