Çanakkale Cephesi'nde 19 Mart-24 Nisan 1915 Günleri

Kara muharebelerine kadar 18 Mart 1915 zaferi sonrası gelişmeler iki farklı uygulamayı ortaya koymuştur. Bölgedeki deniz ve kara tüm gelişmelerden birinci derecede sorumlu olan birim, Müstahkem Mevki Komutanlığı (Boğaz Komutanlığı) idi. Türkler 19 Mart’tan itibaren her iki sahile top takviyeleri, bir mayın hattının dökülmesi, geçit şamandıraları yerleştirme işlemleri yaptı. Kara birlikleri daha sıkı gözetlemede bulunurken, savunma hazırlıkları ile talimlere ağırlık verilmeye başlandı. Diğer taraftan İtilaf uçakları ve Birleşik Filo, Boğaz girişini ve bölgeyi bombardımanlarla taciz etmeyi sürdürdüler. Çanakkale’nin yakın tarihe kadar İngiliz Viskonsolosluğu görevini yürüten Palmer’in de içinde olduğu E-15 denizaltısı 17 Nisan günü esirlerle birlikte Türklerin eline geçti.Başkomutanlığın kara muharebeleri için 5. Ordu kurulup başına Alman Mareşal Liman von Sanders getirildi (26 Mart 1915). Liman Paşa, amfibi kara çıkarmasını Bolayır ve Anadolu kıyılarından beklediği için, iki tümeni Bolayır’da, iki tümeni de Anadolu (Kumkale civarı)’da tutmayı uygun buldu. İtilaf güçleri Alçıtepe ve Kocaçimentepe zirveleri işgal edilince, birlikler Kilitbahir platosunda birleşecekler; bir taraftan sahil savunma topları tahrip edilirken, diğer taraftan mayın hatları temizlenecek; sonuçta da Boğaz girişinde bekleyen Birleşik Filo İstanbul yolunu tutacak; nihayetinde üzerinde güneş batmaz İngiltere şöhretine şöhret katacak ve Cihan Harbi de son bulacaktı

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale Savaşı, 19 Mart-24 Nisan Günleri, I. Dünya Harbi

Gallipoli Front Line: 19 March 1915 and 24 April 1915

The developments till the land battles after 18 March 1915 revealed two different practices. Strait command was primarily responsible for the developments in land and sea regions. As from 19 March, Turks reinforced the two seasides with artilleries, laid mines, and placed parade floats. Ground troops increased the frequency of observations and spotting. In addition, defence and training preparations were attached more importance. On the other hand, Allied Aircraft and United Fleet continued bombing the entrance of the Dardanelles and the surrounding region. On 17 April, an E-15 submarine was seized by Turks, who captivated the crew, including Palmer, the British vice-consul to Çanakkale. The supreme command established the 5th army for land battles and put German Marshal Liman von Sanders (26 March 1915) in charge thereof. Since Liman Pasha expected amphibian landing in Bolayır and Anatolia, he decided to station two divisions in Bolayır and two on the Anatolian (Kumkale) side. When entente powers occupied the summit of Alçıtepe and Kocaçimentepe, divisions were planned to gather on the Kilitbahir plateau. They would destroy defence cannons on the coastline and clean mine lines. As a conclusion, united fleet stationed in the entrance of the Dardanelles would sail to Istanbul and “the glorious Britain” the empire on which the sun never sets, would become more famous after all, and the world war would be ended

PDF

___

Aker, Mehmet Şefik, Çanakkale Arıburnu Savaşları ve 27. Alay, Askeri Basımevi, İstanbul 1935.
Aspinall-Oglander, Cecil Faber, (çev. Tahir Tunay), Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı, c. I, Askeri Matbaa, İstanbul 1939.
Belen, Fahri, Birinci Dünya Harbinde Türk Savaşı, 1915 Yılı Hareketleri, Ankara 1964.
Binbaşı Mahmut, Seddülbahirin İlk Şanlı Müdafaası, Yeni Anadolu Basımevi, Konya 1933.
Binbaşı Nihad, Seddülbahir Muharebatı, Erkan-ı Harbiye Mektebi Yayınları, İstanbul 1921.
Corbet, Julian, (çev. Ali Rıza Seyfi), Harekât-ı Bahriye, c.II, Matbaa-i Bahriye, İstanbul 1926.
Demaz, (çev. Bahattin) Çanakkale Seferi, Askeri Matbaa, İstanbul 1930.
Görgülü, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu, TTK Yayınları, Ankara 1993.
James, Robert Rhodes, Gelibolu Harekatı, Belge Yayınları, 1.B., İstanbul 1965.
Kemalyeri, Ahmet Mucib, Çanakkale Ruhu Nasıl Doğdu ve Azerbaycan Savaşı 1917-1918, Baha Matbaası, İstanbul 1972.
Lorey, Herman, (çev. Tacettin Talayman) Türk Sularında Deniz Hareketleri, Deniz Basımevi, İstanbul 1946.
Nazmi Bey, (Günümüz Türkçesine Aktaran: Ahmet Esenkaya), Çanakkale Deniz Savaşları Günlüğü (1914-1922), Çanakkale Deniz Müzesi Komutanlığı Yayınları, İzmir 2004.
Selahattin Adil Paşa, Hayat Mücadeleleri, Çanakkale Hatıraları, İstanbul 1982.
Vedel, Emil (Türkçeye Çeviren Dr. Ahmet Esenkaya), Çanakkalede Bahriyelilerimiz, Çanakka- le Deniz Müzesi Komutanlığı Yayınları, Ankara 2006.
Tunççapa, M. Şakir, Çanakkale Harbi Hatıralarım, Deniz Matbaası, İstanbul 1958.
Von Sanders, Liman, Türkiyede Beş Sene, Askeri Basımevi, İstanbul 1337 (1921).
Yarbay İzzeddin, Arıburnu Muharebatı, Erkan-ı Harbiye Mektebi Yayınları, İstanbul 1921.
Yazman, M. Şevki, Türk Çanakkale, Ulus Basımevi, Ankara 1938.
Yüzbaşı Celaleddin, Kumkale Muharebeleri, Erkan-ı Harbiye Mektebi Yayınları, İstanbul 1921.
Dümer, Vehbi Ziya, Çanakkale Muharebatında İngiliz Denizaltı Gemilerinin Aldığı Vazifeler ve Bahriyemizin Bu Gemilerle Mücadelesi, Deniz Mecmuası, c. 46, S. 334, İstanbul 1934, s. 585-615.