Çanakkale Cephesi’nde İdari Faaliyetler ve Lojistik Hizmetleri

Bu çalışmada Çanakkale cephesinde idari faaliyetler ve lojistik hizmetlerinnasıl yürütüldüğünün ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmakiçin post-pozitivist paradigma altında nitel araştırma yöntemlerinden dokümananalizi tekniği kullanılmıştır. Mevcut dokümanlar askeri arşivlerden, askerieserlerden ve askeri anılardan taranarak ulaşılmıştır. Yapılan araştırmasonucunda Çanakkale Cephesi Marmara bölgesinde olduğundan, hem başkentİstanbul’a yakınlığı, hem de Uzunköprü tren yolu ve deniz ulaşımı imkânlarısebebiyle lojistik hizmetler diğer cephelere göre daha iyi durumda olduğu görülmektedir.Bütün idari faaliyetler ve lojistik hizmetlerden sorumlu olan MenzilGenel Müfettişliği, tüm ikmal hizmetinin tek elden yapılmasını sağlamaya veherhangi bir karışıklığın doğmasını önlemeye çalışmıştır. Çanakkale cephesininOsmanlı Devleti’nin hayatiyeti bakımından özel bir önem taşıması itibariylecephane ikmaline öncelik tanınmıştır. Özellikle spekülasyonlara çok açık olaniaşe gündemine daha fazla ağırlık verilmiştir. İstihkâm malzemelerin çoğu,akaryakıt, cephane, mühimmat, gemi,uçak,pilot ve makinist yurt dışından eldeedilmiştir. Yakacak maddesi, gıda ve mutfak malzemesi, hayvan yiyeceği ve diğergereksinimler (varsa) yakın çevreden satın alma, yetkililer tarafından %15-25 oranında bedeli daha sonra ödenmek üzere el koyma (vaz-ı yed) ve gerekliithal ürünler de yine aynı yöntemle el konulup cepheye ulaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale Savaşları, Lojistik, Askeri Tarih, I. Dünya Savaşı, Çanakkale Tarihi

The aim of this study is to determine how administrative activities and logistic services were conducted in Çanakkale front line. To that end, one of the qualitative research methods, document analysis technique within post-positivistic philosophy is adopted. Current documents were achieved by reviewing military artefacts and memories. The findings showed that logistic services were better level than other front lines due to Çanakkale front line is in Marmara region, its proximity to İstanbul, and Uzunköprü rail and sea transport facilities. General inspectorate of range managing all administrative activities and logistic services was at a central point in all supply services and a main problem solver in case of any inconvenience. Ammunition replenishment was given priority since Çanakkale front line has a primordial importance for the survival of Ottoman Empire. Especially, board agenda was more overplayed which has speculative risks. Most of fortification materials were provided from overseas such as fuel, ammo, ammunition, ships, aircraft, pilot and mechanic. Fuel materials, food and kitchen equipment, pet food and other requirements (if needed) were bought from close regions. In addition, required imported products were seized and delivered to front line by authorities providing that their prices would be paid afterwards in 15-25% percent

Keywords:

Baattle of Çanakkale, Logistic, Military History, The First,

PDF

___

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 8, Dos. 40, F. 25-22.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 14, Dos. 69, F. 33.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 16, Dos. 76, F. 47-2.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 18, Dos. 88, F. 1.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 24, Dos. 117, F. 25-5.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 65, Dos. 324, F. 10.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 69, Dos. 347, F. 15.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 122, Dos. 74, F. 9-8, 9-9.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 171, Dos. 126, F. 3.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 171, Dos. 742.

ATASE Arşivi, No. 1/1, Kls. 182, Dos. 782, F. 1-95, 53, 185-2.

ATASE Arşivi, No. 1/3, Kls. 629, Dos. 200, F. 1-24.

ATASE Arşivi, No. 1/3, Kls. 637, Dos. 220, F. 27.

ATASE Arşivi, No. 1/3, Kls. 638, Dos. 223, F. 1-231, 48.

ATASE Arşivi, No. 1/3, Kls. 639, Dos. 622, F. 1-191.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1060, Dos. 62, F. 1-90, 2-14.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1065, Dos. 78, F. 2.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1065, Dos. 80, F. 2-4.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1065, Dos. 83, F. 22-37.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1065, Dos. 85, F. 3-5, 5-30, 15-3.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1067, Dos. 89, F. 1-15.

ATASE Arşivi, No: 1/5, Kls. 1067, Dos. 90, F. 33-8.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1107, Dos. 217, F. 7.

ATASE Arşivi, No. 1/5, Kls. 1964, Dos. 305.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1129, Dos. 27, F. 2.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1155, Dos. 126, F. 3.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1169, Dos. 179, F. 4, 29.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1183, Dos. 231, F. 4.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1200, Dos. 292, F. 1-6, 1-124, 2.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1200, Dos. 294, F. 1-187.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1213, Dos. 342, F. 11-2.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1274, Dos. 592, F. 4, 6.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1283, Dos. 626, F. 4-6.

ATASE Arşivi, No. 1/6, Kls. 1305, Dos. 718, F. 8.

ATASE Arşivi, No. 1/13, Kls. 1389, Dos. 2, F. 2, 2-2.

ATASE Arşivi, No. 1/16, Kls. 1127, Dos. 16, F. 12-1.

ATASE Arşivi, No. 1/16, Kls. 1155, Dos. 116, F. 3

ATASE Arşivi, No. 1/31, Kls. 1514, Dos. 17, F. 3-10, 11, 12, 13, 14, 26, 29, 53.

ATASE Arşivi, No. 1/60, Kls. 1757, Dos. 174, F. 6-9.

ATASE Arşivi, No. 1/60, Kls. 1761, Dos. 184, F. 6-49,50,74.

ATASE Arşivi, No: 1/63, Kls. 1884, Dos. 43, F. 2-64,65.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1871, Dos. 1, F. 5-47.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1880, Dos. 31, F. 1-20, 23,1-26.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1881, Dos. 36, F. 1-179, 2-13, 192, 198.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1883, Dos. 42, F. 1-50, 65.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1887, Dos. 53, F. 1-95.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1891, Dos. 175-A, F. 13-3.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1916, Dos. 139, F. 20.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1964, Dos. 305, F. 1-16, 1-25,1-19,1-107.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 1980, Dos. 364, F. 12;

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 2001, Dos. 457, F. 1-33, 96.

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 3474, Dos. H-24, F. 10-2;

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 3474, Dos. H-25, F. 11-6, 10;

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 3474, Dos. H-26, F. 12-17;

ATASE Arşivi, No. 1/65, Kls. 3474, Dos. H-55, F. 14-32.

ATASE Arşivi, No. 1/66, Kls. 1758, Dos. 437, F. 41.

ATASE Arşivi, No. 1/66, Kls. 1997, Dos. 433, F. 1-2.

ATASE Arşivi, No: 1/66, Kls. 2021, Dos. 559, F. 2-4.

ATASE Arşivi, No. 1/101, Kls. 2163, Dos. 25, F. 2-6, 2-11, 2-15.

ATASE Arşivi, No. 1/101, Kls. 2163, Dos. 27, F. 1-4, 1-32, 1-33,1-34, 1-79, 1-204, 4-32.

ATASE Arşivi, No. 1/101, Kls. 2164, Dos. 32, F. 1-72, 1-73, 1-82,1-87, 1-88, 1-89.

ATASE Arşivi, No. 1/101, Kls. 2164, Dos. 35, F. 1-4, 4-32.

ATASE Arşivi, No. 1/101, Kls. 2164, Dos. 36, F. 1-8, 1-9, 1-14, 1-23, 1-29.

ATASE Arşivi, Kls. 1072, Dos. 104, F. 1-127. Kitaplar

Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.I, Osmanlı İmparatorlu- ğunun Siyasi ve Askeri Hazırlıkları ve Harbe Girişi, Ankara 1970.

Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, C.III, 1.Kitap, 6. Kı- sım (1908-1920), Ankara 1971.

Genelkurmay Başkanlığı, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, Çanakkale Cephesi Harekâtı, 1. Kitap, Ankara 1993.

Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, 2. Kitap, Çanakkale Cephesi Harekâtı, Ankara 1977.

Genelkurmay Başkanlığı, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, Çanakkale Cephesi Harekâtı, 3. Kitap, Çanakkale Cephesi Harekâtı, Ankara 1980.

Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.X, I. Dünya Harbi, İdari Faaliyetler ve Lojistik,Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yay., Ankara 1985.

Genelkurmay Başkanlığı, Birinci Dünya Savaşı’nda Türk Savaşı V. Cilt Çanakkale Cephe- si harekâtı 1 nci, 2 nci, ve 3 ncü Kitapların Özetlenmiş Tarihi, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1997.

Çanakkale Boğaz Komutanlığı, Çanakkale Deniz Savaşları 1915, İstanbul 2004.

Genelkurmay Başkanlığı, Birinci Dünya Savaşı 9 ncu Cilt Türk Hava Harekâtı, Genelkur- may Basımevi, Ankara 1969.

Çanakkale, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Yayınları, Çanakkale 1996.

Çanakkale 1915, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1999.

Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul 1996.

Kızıldemir, M. Orhan, Şirket-i Hayriye İdaresi, İstanbul: Türkiye Denizciler Sendikası Ya- yınları, t.y.

Lorey, Hermann, Türk Sularında Deniz Hareketler, c. 2, Deniz Basımevi, Ankara 1946.

Mühlman, Carl, Çanakkale Savaşı Bir Alman Subayının Anıları, 4. Baskı, Timaş Yayınla- rı, İstanbul 2003.

Von Sanders, Liman, Türkiye’de Beş Yıl, Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul 1999.

Yılmaz, Veli, I nci Dünya Savaşı’nda Türk –Alman İttifakı ve Askeri Tarihi, İstanbul 1993. Makaleler

Atakan, Rauf, “Birinci Dünya Savaşı’nde Türk Savaşı Çanakkale Muharebeleri İdari Faa- liyet ve Lojistik”, Çanakkale Muharebeleri 75 nci Yıl Armağanı, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 1990.

Erat, Muhammet, “Çanakkale Savaşı’nda Türk Ordusunun İaşe Problemi”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S. 1, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Yayınları, Çanakkale 2003.

Öztürk, Mustafa, “Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun İkmal ve İaşe Durumu”, Askeri Tarih Bülteni, Yıl:12, Şubat 1987, S. 22, Ankara 1987.