KREDİ GENİŞLEMESİ İLE CARİ AÇIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Öz Parasal Aktarım Mekanizması olarak adlandırılan para politikası toplam talep ve diğer makroekonomik değişkenler üzerinde önemli etkilere sebep olarak iktisadi büyüme rakamlarını etkilemektedir. Genişletici para politikası varlık kanalı yolu ile bankaların rezervleri ve mevduatları artıracağından finansal sitemdeki borç verilebilir fon miktarını yükseltir. Bu bağlamda banka rezervlerinin ve banka mevduatlarının artması, banka kredi miktarının da artmasına yol açmaktadır. Böylelikle, yatırım ve muhtemelen de tüketim harcamaları artmaktadır. Bu bağlamda; yapılan çalışma ile Türkiye’de kredi genişlemesinin taşıt, ve kurumsal kredi olarak ayrımı yapılmış ve her bir kredi genişlemesinin cari açık üzerinde etkisinin bulunması hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın ikinci kısmında kredi kanalının cari açığa etkisi teorik olarak açıklanmıştır. Üçüncü kısmında kredi ve cari açık arasındaki ilişkiyi analiz eden literatürdeki çalışmalar derlenmiştir. Dördüncü kısmında çalışmada kullanılan veriler ve yöntem hakkında bilgi verilmiş, ampirik uygulamalar yapılmıştır. 2005Q4-2016Q4 dönemine ait taşıt kredilerinin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı, kurumsal kredilerin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı ve cari açığın gayri safi yurtiçi hasılaya oranı çeyreklik verileri kullanılarak sırasıyla Augmented Dickey Fuller birim kök testi, Johansen eşbütünleşme testi ve hata düzeltme modeli uygulanmıştır. Uygulanan testler sonucunda uzun dönemde taşıt kredileri ile kurumsal kredilerdeki genişlemenin cari açık üzerinde eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiş ve uzun dönem bilgisinde oluşan kayıplar hata düzeltme modeli ile kaldırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Cari Açık, Kredi Genişlemesi

PDF

___

Kaynakça Akçayır, Ö., & Albeni, M. (2016). Türkiye’de Kredi Genişlemesinin Cari Açığa Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,557-583
Ağazade, S. (2014). Tüketici Kredilerine Yönelik Sınırlama Türkiye’nin Cari Açık Sorununa Çözüm Olur mu? Doğrusal Dışı Bir Koentegrasyon Analizi. Bankacılar Dergisi, 91, 46-54.
Alioğulları, Z. H., Başkaya, Y. S., Bulut, Y. E., & Kılınç, M. (2015). Türkiye’de Tüketici ve Ticari Kredilerin Cari Açıkla İlişkisi. TCMB Ekonomi Notları, 19.
Atış, A. G., & Saygılı, F. (2014). Türkiye’de Kredi Hacmi ve Cari Açık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme. Business and Economics Research Journal.
Cambazoğlu,B.(2010)Parasal Aktarım Mekanızması Kredi Kanalı: Kuram ve Türkiye Örneği, ADÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi,1-230
Boratav, K. (2008). Türkiye İktisat Tarihi. Ankara: İmge Kitabevi. Demirezen, Ö. (2015, Eylül). Türkiye'de Kredilerin Özel Tüketim Harcamalarına Etkisi. T.C Kalkınma Bakanlığı.
Dücan, E., Polat, M. A., & Balcıoğlu, E. (2016). Tüketim Toplumu Örneği Olarak Türkiye’nin Cari Açık ve Tüketici Kredileri İlişkisi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. Enders, W. (1995), AppliedEconometric Time Series, John Wiley&Sons, Inc. New York.1-350 Erden, L., & Çağatay, O. (2011). Türkiye'de Carİ işlemler ve Sermaye Hesapları Arasındaki İlişki. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49-67. Eşiyok, B. (2012). Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Sorunu ve Nedenleri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49(569), 63. Eyüpgiller, İ. (1999). Banka İşletmeciliği Bilgisi. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları. Gacener, A.A., Saygılı,F. (2014) "Türkiye'de Cari Açığın Belirleyicilerinin Ampirik Analizi,Cilt 21,Sayı:21,87-104 Göçer, İ., Mercan, M., & Peker, O. (2013). Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi. Gür, E. T. (2003). Kredi Kanalının Etkin Çalışması ve Türkiye Uygulaması. TCMB. Johansen, S. (1988), “Statistical Analysis Of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12 (2-3), 231-254. Johansen, S. and K. Juselius (1990), “Maximum Likelihood Estimation And Inference On Cointegration With Applications To The Demand For Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52 (2) May, pp.169-210. Karahan, P., & Uslu, N. Ç. (2016). Kredi Hacmi İle Cari Açık Arasındaki İlişki:Türkiye İçin Dinamik Bir Analizi. Kılıç, C. (2015). Tüketici Krediler ve Cari Açık Arasındaki İlişki:Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. Mangır, F., & Erdoğan, S. (2012). Merkez Bankası Finansal İstikrar Tedbirleri: Reel Kur ve Kredilerin Cari Açığa Etkisi. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. OECD. (2017). Mayıs 14, 2017 tarihinde OECD: https://data.oecd.org/trade/current-account-balance.htm adresinden alındı Örnek, İ.(2009) Türkiye’de Parasal Aktarım Mekanizması Kanallarının İşleyişi,Maliye Dergisi ,Sayı 156,ss.104-125 Parasız, İ. (2005). Para, Banka ve Finansal Piyasalar. Bursa: Ezgi Kitabevi. Saatçi,C. ve Karaca,O. (2004), “Döviz Kuru Belirsizliginin İhracata Etkisi: Türkiye Örnegi”, Dogus Üniversitesi Dergisi, 5 (2), 183-195. Saçık, S., & Karaçayır, E. (2014). Küresel Kriz Sonrasında Cari Açık ve Kredi Hacmi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. International ConferenceOn Eurasian Economies. Şahbaz, A. (2009). Gelişmekte Olan Ülkelerde Kur Değişimlerinin Toplam Çıktı Üzerine Etkileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana,1-155 TCMB. (2013). Mayıs 14, 2017 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/8cdd0f38-142f-493b-b489-bdc0111491bb/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES adresinden alındı TCMB (2014) Finansal İstikrar Raporu , http://www.tcmb.gov.tr/wps/ wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/Finansal+Istikrar+Raporu TCMB. (2017). Mayıs 14, 2017 tarihinde http://evds.tcmb.gov.tr/ adresinden alındı Tiryaki, G. (2014). Türkiye’de Bireysel Kredilerin Ekonomik Büyüme ve Cari Açık ile İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 91, 55-74. Togan, S., & Berument, H. (2011). Cari İşlemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler. Bankacılar Dergisi. Yalçıner, K. (2012). Uluslararası Finansman. Ankara: Detay Yayıncılık,1-450. Yeldan, E. (2008). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi. İstanbul: İletişim Yayınları.