Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil bahçelerinde Portakal güvesi, Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)’nın ergin popülasyon değişimi

Bu çalışma 2008–2009 yıllarında Doğu Akdeniz Bölgesi illerinden Adana, Mersin ve Osmaniye ili turunçgil bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)]'nin bölgedeki durumunu ortaya koyarak zararlının mücadelesine esas bazı kriterlerden eşeysel çekici tuzak asma zamanı, ilk ergin çıkış zamanı, ergin popülasyon durumu, popülasyonun en yüksek olduğu dönemler ile erginlerin doğada aktif olarak bulunduğu dönem ve döl sayısının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda C. gnidiella erginlerinin ilk olarak nisan ayı içerisinde ve mayıs ayı başlarında çıkış yaptığı belirlenmiştir. Genel olarak bu dönemde düşük olan C. gnidiella popülasyonunun, temmuz ayı ikinci yarısından itibaren giderek artış gösterdiği ve eylül–ekim aylarında da en yüksek seviyeye ulaştığı gözlenmiştir. Ayrıca, C. gnidiella erginlerinin uçuş periyodu süresince nisan–haziran (1), temmuz–eylül (2–3) ve ekim–kasım aylarında (1–2) olmak üzere yılda 4–5 tepe noktası oluşturduğu saptanmıştır. Bölgedeki C. gnidiella en son kelebek uçuşunun ise, kasım sonu ile aralık ayı başında son bulduğu ve zararlının doğada yaklaşık 7.5–8 ay aktif kalarak, yılda 4–5 döl verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Portakal güvesi, turunçgil, Cryptoblabes gnidiella Mill., popülasyon değişimi

The adult population dynamics of the Honeydew moth, Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae) in citrus orchards in the Eastern Mediterranean Region

This study was carried out at citrus orchards in Adana, Mersin and Osmaniye provinces of the Eastern Mediterranean Region in 2008–2009. In this study, it was aimed to reveal the status of Honeydew moth [Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)] in the region by determining some criteria that are essential for the control of the pest such as trap hanging time, the emergence time of adults, adult population dynamics, peak times of population, the period for adults to be active in the nature and generation number. At the end of the study, C. gnidiella adults were determined to emerge from April until the first days of May. The pestpopulation that was low in this period, increased starting from the second half of July and reached to a peak level in September–October. During the flight period of C. gnidiella, one peak at April–June, 2 to 3 peaks at July–September and 1 to 2 peaks at October–November, totaly 4 to 5 peaks were determined. The last moth flight was detected between end of November and the first days of December. It was also detected that the pest were active in the field 7.5–8 months long and gave 4–5 generations per year.

PDF

___

Anonim 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatı (Subtropik Bitki Zararlıları, Cilt: 5), T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müd., Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 301 s. http://www.tagem.gov.tr.
Anonim 2009. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, Ankara (Erişim tarihi: Mart 2010). http://www.tuik.gov.tr.
Anonymous 2002. Citrus Important from The Arab Republic of Egypt. A Review Under Existing Import Conditions for Citrus from Israel. Biosecurity, Agriculture Fisheries and Forestry, Australia, 97–102 (Erişim tarihi: Mart 2010). http://www.daff.gov.au.
Anonymous 2010. Citrus Pests. UC IPM Online Statewide IPM Program: Insects, Mites and Snails. Agriculture and Natural Resources, Universty of California (Erişim tarihi: Mart 2010). http://www.ipm.ucdavis.edu.
Anshelevich L., Kehat M., Dunkelblum E. and Greenberg S. 1993. Sex Pheromone Traps for Monitoring the Honeydew Moth, Cryptoblabes gnidiella: Effect of Pheromone Components, Pheromone Dose, Field Aging of Dispenser and Type of Trap on Male Captures. Phytoparasitica, 21: 189–198.
Avidov Z. and Gothilf S. 1960. Observation on Honeydew Moth (Cryptoblabes gnidiella Mill.). Israel J. Agr. Res. 10 (3–4): 109–124.
Bodenheimer F. S. 1951. Citrus Entomology in The Middle East (The Honeydew moth, Cryptoblabes gnidiella Mill.) with Special References to Egypt, Iran, Irak, Palestine, Syria and Turkey. Dr. W. Junk publishers, The hague: 55–58.
Bodenheimer F. S. 1958. Türkiye‟de Ziraate ve Ağaçlara Zararlı Olan Böcekler ve Bunlarla Savaş Hakkında Bir Etüt. Bayur Matbaası, Ankara, 320 s.
Carter D. J. 1984. Pest Lepidoptera of Europe With Special Reference to The British Isles. Series Entomologica (Dordrecht) 31: 431 pp.
Cox P. D. 1976. The Influence of Temperature and Humidity on The Life–cycle of Ectomyelois ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae). Journal of Stored Products Research, 12: 111–117.
Hashem A. G. Tadros A. W. and Sheasha M. A. A., 1997. Monitoring the Honeydew Moth, Cryptoblabes gnidiella Mill in Citrus, Mango and Grapevine Orchards. Annals of Agricultural Science, 42 (1): 335–343.
İren Z. ve Ahmed M. K., 1973. Türkiye‟nin Microlepidopter‟leri ve Meyve Zararlıları (I. ve II. Kısım). Bitki Koruma Bülteni, Ek Yayın (1): 96 s.
Mart C. 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesi‟nde Nar (Punica granatum L.)‟larda Zararlı Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lep.: Pyralidae)‟nin Bio–Ekolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Doktora tezi, A. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 131 s.
Moore S. D. 2003. The Lemon Borer Moth: A New Citrus Pest in South Africa. SA Fruit Journal, 2 (5): 37–41.
Özkan A., Akteke Ş., Keleş A., Türkyılmaz N., Zeren G., Kumaş F., Tuncer E. ve Damdere H. 1991. Turunçgil Hastalık ve Zararlıları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Narenciye Araşt. Enst. Müd., Antalya, Genel Yayın no: 15, Teknik Yayın no: 9, 120 s.
Öztürk N. 2010. Doğu Akdeniz Bölgesi Nar ve Turunçgil Alanlarında Zararlı Portakal güvesi, Cryptoblabes gnidiella Mill. (Lepidoptera: Pyralidae)‟nın Mücadelesine Esas Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Doktora tezi, Ç. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Balcalı–Adana, 108 s.
Ringenberg R., Botton M., Garcia M. S. and Nondillo A. 2005. Compared Biology in Artificial Diets and Thermal Requirements of Cryptoblabes gnidiella. Pesquisa Agropec. Brasileria, 40 (11): 1059–1065.
Silva E. B. and Mexia A. 1999. Thi Pest Complex Cryptoblabes gnidiella (Milliere) and Planococcus citri (Risso) on Sweet Orange Groves (Citrus sinensis (L.) Osbeck) in Portugal: Interspecific Association. Boletin de Sanidad Vegetal, Plagas, 25 (1): 89–98.
Singh Y. P. and Singh D. K. 1995. Bionomics of Cryptoblabes gnidiella Miller A Pest of Sorghum. Advances in Agricultural Research in India, 3: 119–129.
Swailem S. M. and Ismail I. I. 1973. On the Biology of The Honeydew Moth Cryptoblabes gnidiella Milliere. Bulletin de la Societe Entomologique d‟Egypte, (56): 127–134.
Uygun N., Ulusoy M. R., Karaca İ. ve Satar S. 2010. Meyve ve Bağ Zararlıları. Ç. Ünv. Ziraat Fak. Ders Kitapları, Özyurt Matbaacılık, Adana, 347 s.
Wysoki M., Yehuda S. B. and Rosen D. 1993. Reproductive Behavior of The Honeydew Moth, Cryptoblabes gnidiella. Invertebrate Reproduction and Development, 24 (3). 217–224.