Okan ÖZGÜR, Tülay AKTURA TATLI, Mahmut GÜNEŞ

Çukurova’da Yeşilkurt [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)]’un birinci dölünün pamukta meydana getirdiği zarar durumunun belirlenmesi

Çukurova’da pamuğun önemli zararlılarından biri de Yeşilkurttur. Çok sayıda doğal düşmanı olan ve mücadelesinde fazla kimyasalın kullanıldığı bu zararlı için, ülkemizde yapılmış bir ekonomik zarar eşiği çalışması yoktur. Bu amaçla çalışma, 2004 ve 2005 yıllarında Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanlarında kontrollü şartlarda tülle kapatılmış kafeslerde yürütülmüştür. Kafeslere salım yapma amacıyla laboratuvarda Yeşilkurtun birinci dönem larva üretimi yapılmıştır. Beş larva yoğunluğu (2, 4, 6, 8, 10 larva) ile uygulama yapılmayan kontrolden (0 larva) oluşan 3 metrelik pamuk sırası üzerindeki deneme kafesleri, tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Dökülen tarak sayısı ve larva yoğunlukları arasında pozitif önemli bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca larvaların oluşturduğu ekonomik zarar incelenmiştir. Her iki yılda da kafeslere bırakılan larva sayısı arttıkça ürün kaybı da artmış, aralarında yüksek derecede doğrusal olan pozitif ilişkiler bulunmuştur. Elde edilen denkleme göre 2004 yılında ilaçlama maliyetini karşılayan larva sayısı 2.37 larva/3 metre ve 2005 yılında 1.56 larva/3 metredir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, teknik talimatta ilaçlama için verilen 2 larva/3 metre değerine oldukça yakın olarak bulunmuştur. Diğer ülkelerde yapılan çalışmalarda bulunan sonuçlar ve pamuk bitkisinin erken dönemdeki tarak zararını telafi etme gücü dikkate alındığında bu eşiğin muhafaza edilebileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, Yeşilkurt, zarar, Çukurova, eşik

Determination of damage status of first generation of cotton bollworm [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)] on cotton in Çukurova

In Çukurova, one of the important pests of cotton is cotton bollworm. There is no economic damage threshold work in our country for the pest, which has a large number of natural enemies and too many chemicals used in its control. For this purpose, the study was carried out in 2004 and 2005 at the Çukurova Agricultural Research Institute under controlled conditions in cages covered with tulles. First generation of cotton bollworm production was done in the laboratory for releasing cages. The trial cages on 3 meters cotton row, which consist of five densities of larvae (2, 4, 6, 8 and 10 larvae) with untreated control (0 larvae), were established in a randomized block design of 4 replications. It was found that there was an important positive correlation between the number of shed squares and larvae densities. In addition, the economic damage caused by the larvae has been investigated. In both years, as the number of larvae released in the cages increased, the loss of crops increased and linear positive relationships were found between them at high level. According to the obtained equation, the number of larvae that afford the cost of spraying in 2004 was 2.37 larvae/3 meters and 1.56 larvae/3 meters in 2005. The results obtained in this study were found to be very close to the value of 2 larvae/3 meters recommended for the technical instructions. It has concluded that if the results of studies conducted in other countries and the power of cotton to recover for early stage square damage are considered, this threshold should be sustained.

Keywords:

Cotton, cotton bollworm, damage, Çukurova, threshold,

PDF

___

Abdelrahman A.A., Alsaffar A., Munir B., Stam P.A., 1998. Cotton integrated pest management in Central Sudan. Arab Journal of Plant Protection, 16 (1), 52-54.
Adkisson P.L., Hanna R.L., Bailey C.F., 1964. Estimates of the numbers of Heliothis larvae per acre in cotton and their relation to the fruiting cycle and yield of the host. Journal of Economic Entomology, 57 (5), 657-663.
Alavi J., Gholizadeh M., 2010. Estimation of economic injury level (EIL) of cotton bollworm Helicoverpa armigera Hb. (Lep.,Noctuidae) on cotton. Journal of Economical Research, 2 (3), 203-212.
Anonim, 2011. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Pamuk Entegre Mücadele Teknik Talimatı, 121 s. Anonim, 2015. 2015 yılında yapılacak tarımsal desteklemelere ilişkin karar. 08.04.2015. Sayı: 29320. http:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150408-13-1. pdf (Erişim tarihi: 11.07.2017).
Anonim, 2016. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, 2015 yılı pamuk raporu, 35 s.
Anonim, 2017. T. C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bitki Koruma Ürünleri Daire Başkanlığı, BKÜ veri tabanı. https://bku.tarim.gov. tr/Arama/Index (Erişim tarihi: 11.07.2017).
Anonymous, 2013. http://stats.oecd.org/index. aspx?queryid=58651 (Erişim tarihi: 07.07.2017).
Chen P., Zhang Z.Q., Xu W., Wang K., Zhu G., Lu L., Liu H., 1991. Effects of chemical control of the cotton aphid during the early season on cotton plants on natural enemies and yield. Journal of Applied Entomology, 111, 211-215, doi:10.1111/j.1439-0418.1991.tb00313.x
Göven M.A., Efil L., 1994. Dicle vadisi pamuk alanlarında zararlı yeşilkurt (Heliothis armigera Hübn.) (Lepidoptera: Noctuidae)’un doğal düşmanları ve etkinlikleri üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak, İzmir, 449-457.
Keerthisinghe C.I., 1982. Economic threshold levels for the cotton pest menagement in Sri Lanka. Bulletin of Entomological Research, 72 (2), 239-246.
Kişmir A., 1983. Avcı böcek Anisochrysa carnea (Stephens), Neuroptera: Chrsopidae)’nin biyolojisi, ekolojisi ve yeşilkurt (Heliothis armigera (Hbn.), (Lepidoptera: Noctuidae)’un biyolojik savaşında kullanılması olanakları üzerinde araştırmalar, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, Adana.
Konuş M., Karaağaç S.U., 2014. Adana’da pamukta Yeşilkurt [Helicoverpa armigera (Hübner)]’un insektisitlere karşı dayanıklılık oranlarının belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 29 (2),106-112.
Mabett T.H., Dareepat P., Nachapong M., 1980. Behaviour studies on Heliothis armigera and their application to scouting techniques for cotton in Thailand. Tropical Pest Management, 26 (3), 268-273.
Shorey H.H., Hale R.H., 1965. Mass rearing of the larvae of nine noctuid species on simple artificial medium. Journal of Economic Entomology, 58 (3), 522-524.
Tanskii V.I., Polskina F.M., Kurdov M., 1975. Injuriousness and economic threshold of number of the bollworm. Zashchita Rastenii, (10), 16-17.
Zhang Z.Q., Chen P., 1991. Spring populations of Aphis gossypii (Homoptera: Aphididae) in cotton fields to spray or not to spray. Agriculture, Ecosystems and Environment, 35 (4), 349-351.