Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları

Öz Süryanca gramer kitapları arasında dil öğretimine dair manzum eser örneği olarak Ktobo da’Grammatiqi, XIII. yüzyıl Süryani metropoliti Bar Hebraeus’un (d.1226/ö.1286) bu alanda kaleme aldığı önemli çalışmalarından birisidir. Dünya kütüphanelerinde bulunan yazma nüshaları toparlanarak yeniden tarafımızdan tahkik edilen ve Türkçe’ye tercüme edilen bu eser, pedagojik olarak dil öğretim tekniklerine uygun olarak o dönemde kaleme alınması bir yana, Süryani Mor Efrem’in vezin ölçüsüne göre manzum olarak yazılmış olması ayrı bir önem arzetmektedir.  1843’te Ernestus Bertheau’n Grammatica Linguae Syriacae in Metro Ephraemeo adıyla yapmış olduğu Latince nesir çevirisinin dışında, bu eser üzerinde herhangi bir çalışma yoktur. Bu anlamda, biz sözkonusu eseri Efrem veznine uygun olarak Türkçe’ye edisyon-kritik yapmak suretiyle kazandırdık. Eser, Süryanca’da bu alanın ilk eseri olmak itibariyle son derece değerlidir. Makalede; (a) Bar Hebraeus’un Süryani dilbilimci olarak yeri, bu eseri ve diğer dilbilimsel çalışmaları çerçevesinde değerlendirilecektir. (b) Ktobo da’Grammatiqi adlı eserin metodu ve dil öğretimdeki değeri ortaya konulacaktır. (c) Ktobo da’Grammatiqi’nin nüshaları ve Türkçe manzum çevirisi ve dilbilimsel kavramları üzerinde durulacaktır.

___

BAR BAHLUL, Hassan (1888). Lexicon Syriacum: Syriacas Græcasque cum glossis Syriacis et Arabicis Complectens, (ed. Rubens Duval), Parisiis: E Reipublicæ typographæo.BAR HEBRAEUS & E. Bertheau (1843). Gregorii Bar Hebraei qui et Abulpharaǵ Grammatica linquae syriacae in metro Ephraemeo. Gottingae: apud Vandenhoeck et Ruprecht.BAR HEBRAEUS & Ernst Bertheau (2009). The Metrical Grammar of Gregory Bar Hebraues: Gregorii Bar Hebraei Grammatica Linguae Syriacae in Metro Ephraemeo. Piscataway, NJ: Gorgias Press.CAD (1968). The Assyrian Dictionary of the Oriental institute of the University of Chicago ( ed. Ignace J. Gelb, John A. Brinkman v.diğerleri), Oriental Institute. CDA (2000). A Concise Dictionary of Akkadian (ed. Jeremy Black- Andrew George- Nicholas Postgate-Tina Breckwoldt), Wiesbaden: Harrassowitz.CLAUSON, Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish, Oxford University Press, 1972.ÇELGİN, Güler (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, Kabalcı Yay., İstanbul.DERRIDA, Jacques (2011). Gramatoloji, (çev. İsmail Birkan), Bilgesu Yay. Ankara.GUTAS, Dimitri (1998). Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement in Baghdad and Early 'Abbasid Society: (2nd-4th-10th Centuries). London: Routledge.İBN MANZÛR (1990). Lisânu’l-ᶜArab, I-XV, Dâru’-s-Sadr, Beyrut.YUYAKİM d-beth Yaᶜḵub (2016). Syriac Dictionary: Key of Languge / Leksiqûn Sûryoyo: Qᵊlîḍoᵓ d-Leşonoᵓ, Nusaybin.

___

Bibtex @araştırma makalesi { itbhssj647179, journal = {Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi}, issn = {}, eissn = {2548-0545}, address = {, publisher = {Mardin Artuklu Üniversitesi}, year = {2019}, volume = {4}, pages = {98 - 118}, doi = {}, title = {Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları}, key = {cite}, author = {TOPRAK, Mehmet Sait} }
APA TOPRAK, M . (2019). Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi , 4 (2) , 98-118 .
MLA TOPRAK, M . "Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları". Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi 4 (2019 ): 98-118 <
Chicago TOPRAK, M . "Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları". Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi 4 (2019 ): 98-118
RIS TY - JOUR T1 - Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları AU - Mehmet Sait TOPRAK Y1 - 2019 PY - 2019 N1 - DO - T2 - Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 98 EP - 118 VL - 4 IS - 2 SN - -2548-0545 M3 - UR - Y2 - 2019 ER -
EndNote %0 Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları %A Mehmet Sait TOPRAK %T Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları %D 2019 %J Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi %P -2548-0545 %V 4 %N 2 %R %U
ISNAD TOPRAK, Mehmet Sait . "Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları". Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi 4 / 2 (Aralık 2019): 98-118 .
AMA TOPRAK M . Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları. itbhssj. 2019; 4(2): 98-118.
Vancouver TOPRAK M . Barhebraeus’un ‘Kᵊtobo da’Grammatiqi’ Adlı Manzum Gramer Kitabı Çerçevesinde Süryanca Gramer Çalışmaları. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi. 2019; 4(2): 118-98.