Yeni Toplumsal Hareketler ve “Bir Araya Gelmenin Koreografisi” Bağlamında Video Aktivizm

Kapitalist sistemde ortaya çıkan materyalist değerlerden post-materyalist değerlere doğru yöneliş, toplumsal hareketlerin amaç ve örgütlenme biçimlerinde de bir takım değişimler meydana getirmiştir. Bununla birlikte, tarihin hangi döneminde ortaya çıkmış olursa olsun, tüm toplumsal hareketler için olmazsa olmaz tek şey, medya araçlarının etkin kullanımıdır. Toplumsal hareket aktörlerinin bir araya gelmesinde kilit bir noktada bulunan medya araçları, kendi içlerindeki farklılaşmaya bağlı olarak, toplumsal hareketlerin örgütlenme biçimlerinde de bir takım dönüşümlere yol açmaktadır. Bugün dönemin koşullarına en uygun medya aracı olarak yeni medya, kendi çok katmanlı yapısına koşut biçimde farklı toplumsal arka plana ve beklentilere sahip bireylerin, toplumsal problemler karşısında birlikte hareket etmelerini mümkün kılmıştır. Bu çalışmada, videonun toplumsal hareketlerin sosyal medyada örgütlenme sürecindeki rolünün ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, söz konusu süreci “bir araya gelmenin koreografisi” biçiminde kavramsallaştıran Paolo Gerbaudo’nun kuramı üzerinden video aktivizm kavramı açıklanarak videonun insanları ortak problemler karşısında birlikte hareket etmeye motive edici potansiyeli Gezi Parkı eylemleri üzerinden vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Medya, Toplumsal Hareketler, Video Aktivizm, Dijital Aktivizm, Bir Araya Gelmenin Koreografisi, Gezi Parkı Eylemleri

PDF

___

Ağaçlar böyle söküldü [Video dosyası]. (2013, 28 Mayıs). Hürriyet.com.tr. http://www.hurriyet.com.tr/video/taksim-gezi-parki-nda-agaclar-boyle-sokuldu-77993 adresinden erişilmiştir.
Arrighi, G., T.K. Hopkins ve I. Wallerstein. (1995). Sistem karşıtı hareketler. C. Kanat, B. Somay ve S. Sökmen (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Aytaç, S. (2013). Gezi Parkı kayıtları. Olgu, Güliz (Videooccupy), Zeynep Dadak, Elif Ergezen ve Necati Sönmez ile söyleşi. Altyazı, 130, 68-76.
Bayhan, V. (2014). Yeni toplumsal hareketler ve Gezi Parkı direnişi. Birey ve Toplum, 4(7), 23-57.
Berensel, E. (2017). Gerilla televizyonundan video-aktivizme, şahit-videosundan medya-aktivizme: Video ile nasıl direnilir? E. Berensel (Der.). Videonun Eylemi içinde (s. 121-126). İstanbul: Alef Yayınevi.
Castells, M. (2008). Ağ toplumunun yükselişi / Enformasyon çağı: Ekonomi toplum ve kültür (Birinci Cilt). E. Kılıç (Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Castells, M. (2013). İsyan ve umut ağları / İnternet çağında toplumsal hareketler. E. Kılıç (Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Coşkun, M. K. (2006). Süreklilik ve kopuş teorileri bağlamında Türkiye’de eski ve yeni toplumsal hareketler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(1), 67-102.
Çayır, F. (2018). Dijital bir hak mücadelesi olarak video aktivizm ve video aktivistlerin yaşadığı hukuki sorunlar. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 55-86). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Çayır, K. (1999). Toplumsal sahnenin yeni aktörleri: Yeni sosyal hareketler. K. Çayır (Ed.). Yeni sosyal hareketler / Teorik açılımlar içinde (s. 13-34). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Çoban, B. (2009). Toplumsal hareketler ve radikal medya. B. Çoban (Haz.). Yeni toplumsal hareketler: Küreselleşme, direniş, ütopya içinde (s. 43-62). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Çoban, B. (2011). Toplumsal hareketler ve yeni alternatif - radikal medyalar. Yeditepe Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi. 14, 1-14.
Çoban, B. (2014). Radikal medya ile “ne yapmalı?”: Lenin’in geri dönüşü. B. Yanıkkaya ve B. Çoban (Der.). Kendi medyanı yarat: Alternatif medya / Kavramlar, tartışmalar, örnekler - Cilt 2 içinde (s. 131-176). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Depeli, G. (2017). Temsilin ötesine geçmek. E. Berensel (Der.). Videonun eylemi içinde (s. 95-119). İstanbul: Alef Yayınevi.
Depeli, G. (2018). Video aktivizm ve etik: Gerçeklik, tanıklık, bakış. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 36-54). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Erdoğan, İ. (2007). Karl Marx: Basın özgürlüğü ve sansür. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 25, 229-256.
Erensoy, Ş. F. (2018). Röportaj: Tanıklıktan öz-kayıta video eylemcinin konumu: Karahaber ve Seyr-i Sokak örnekleri. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 172-206). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Gabriel, P. (2007). Önsöz. S. Gregory, G. Caldwell, R. Avni ve T. Harding (Ed.). Değiştirmek için video: Gör, filme çek, değiştir içinde (s. 1-3), (Çev. D. Dölek). İstanbul: Versus Yayınları.
Gerbaudo, P. (2014). Twitler ve sokaklar. O. Akınhay (Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Gregory, S. (2007). Giriş. S. Gregory, G. Caldwell, R. Avni ve T. Harding (Ed.). Değiştirmek için video: Gör, filme çek, değiştir içinde (s. 5-11), (Çev. D. Dölek). İstanbul: Versus Yayınları.
Hank, J., E. Larana ve J. R. Gusfrield. (1999). Kimlikler, şikayetler ve yeni sosyal hareketler. K. Çayır (Ed.). Yeni sosyal hareketler / Teorik açılımlar içinde (s. 131-159). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Harding, T. (2001). The video activist handbook. London: Pluto Press.
Hardt, M. ve A. Negri. (2004). Çokluk: İmparatorluk çağında savaş ve demokrasi. B. Yıldırım (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kim bunlar! Taksim’deki o olayın görüntüleri ortaya çıktı [Video dosyası]. (2013, 30 Mayıs). Hürriyet.com.tr. http://www.hurriyet.com.tr/video/kim-bunlar-taksim-deki-o-olayin-goruntuleri-ortaya-cikti-78085 adresinden erişilmiştir.
KONDA. (2014). Gezi raporu/Toplumun ‘Gezi Parkı Olayları’ algısı/Gezi Parkındakiler kimlerdi? 07.04.2018 tarihinde http://konda.com.tr/wp-ontent/uploads/2017/02/KONDA_GeziRaporu2014.pdf adresinden edinilmiştir.
Laclau, E. ve C. Mouffe (1992). Hegemonya ve sosyalist strateji. A. Kardam ve D. Şahiner (Çev.). İstanbul: Birikim Yayınları.
Lenin, V. İ. (1990). Ne yapmalı?. M. Erdost (Çev.). Ankara: Sol Yayınları.
Marx, K. ve F. Engels (2015). Komünist manifesto. C. Üster ve N. Erdiş (Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Metin, O. (2017). Kameraları evden sokağa, eyleme çıkarmanın vaktidir. E. Berensel (Der.). Videonun eylemi içinde (s. 151-158). İstanbul: Alef Yayınevi.
Metin, O. (2018). Video aktivizmin Türkiye serüveni / BalıkBilir - İnadına haber. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 215-229). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Michael, C. (2011). Top 10 tips for filming #occupy protests, arrests & police conduct. 17.11.2017 tarihinde https://blog.witness.org/2011/11/top-10-tips-for-filming-occupy-protests-arrests-police-conduct/ adresinden erişilmiştir.
Morozov, E. (2017). Facebook ve Twitter sadece devrimcilerin gittiği yerlerdir. F. Aydoğan (Der.). Yeni medya kuramcılarından yeni medya kuramları içinde (s. 23-27), (Çev. Y. Göksun) İstanbul: Der Yayınları.
Ocak, E. (2017). Gezi Direnişi’nin belgeselleri nasıl yapılacak? Kavramsal bir çerçeve denemesi. Toplum ve Bilim Dergisi, 140, 155-180.
Offe, C. (1999). Yeni sosyal hareketler: Kurumsal politikanın sınırlarının zorlanması. K. Çayır (Ed.). Yeni sosyal hareketler / Teorik açılımlar içinde (s. 53-80). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Önder, T. (2003). Ekoloji, toplum ve siyaset. Ankara: Odak Yayınevi.
Sabancı, A. A. (2017, 8 Haziran). Online’ım, öyleyse varım! Hürriyet. http://www.hurriyet.com.tr/kitap-sanat/onlineim-oyleyse-varim-40483921 adresinden erişilmiştir.
Şener, G. (2018). Sosyal ağlarda video aktivizm. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 87-105). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Şentürk, Ü. (2006). Küresel yeni sosyal hareketler ve savaş karşıtlığı. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 31-46. Taksim’de titreyerek kurtarılmayı bekledi! [Video dosyası]. (2013, 31 Mayıs). Hürriyet.com.tr. http://www.hurriyet.com.tr/video/taksim-de-titreyerek-kurtarilmayi-bekledi-gezi-parki-olaylari-78133 adresinden erişilmiştir.
Taylan, A. (2018). Alternatif medya ve video aktivizm. G. Şener ve N. Gider Işıkman (Der.). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar içinde (s. 14-35). Ankara: um:ag Vakfı Yayınları.
Toma’ya yumruk atan eylemcinin sonu [Video dosyası]. (2013, 31 Mayıs). Hürriyet.com.tr. http://www.hurriyet.com.tr/video/toma-ya-yumruk-atan-eylemcinin-sonu-78118 adresinden erişilmiştir.
Touraine, A. (1995). Modernliğin eleştirisi. H. Tufan (Çev.). İstanbul: YKY.
Widgington, D. (2015). Devrimi izlettirmek: Video aktivizmiyle ilgili sıkça sorulan sorular. A. Langlois ve F. Dubois (Der.). Otonom medya: Direnişi ve muhalefeti canlandırmak içinde (s. 108-128), (Çev. G. Şener). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Yıkım nöbeti [Video dosyası]. (2013, 28 Mayıs). Hürriyet.com.tr. http://www.hurriyet.com.tr/video/taksim-gezi-parki-nda-yikim-nobeti-77983 adresinden erişilmiştir.