Öz Hz. Peygamber’in Risâlet süreci Kur’an-ı Kerim’in muhatapları ile buluşmasıyla başlar. Levh-i Mahfûz’a kayıtlı Kelâm-ı Kadîm, Cebrail vasıtasıyla yeryüzü semasına, oradan da Hz. Peygamber’in kalbine mana ve lafızlardan müteşekkil yeni formu ile ortaya çıktı. İman eden muhatap, yaratıcısının kendisine gönderdiği bu pasajları okuma ve anlamayı yani murad-ı ilahiyi ilk vazife olarak telakki etti. Kur’an araştırmaları genellikle “ulûmü’l-Kur’ân” başlığı altında tasnife tabi tutulur. Bu araştırmada ulûmü’l-Kur’ân kavramının ortaya çıkışı, tarihi süreçte algılanması ve nihai şeklini alması incelenecektir. Kabul edilmesi gerekir ki Kur’an ilimleri böyle bir çalışmanın sınırlarını aşan bir mahiyete sahiptir. Bu araştırmada sadece kavram bazında inceleme yapılacak, söz gelimi kavramın alt başlıklarını oluşturan konular araştırmaya dâhil edilmeyecektir. Ayrıca ulûmü’l-Kur’ân tabirinin henüz ilmi bir disiplin olarak yerleşmediği ilk dönemde yer yer aynı anlamda kullanılan ilmü’l-Kur’ân, “ilmü’t-tefsîr” ve “usûlü’t-tefsîr” kavramlarına da değinilecektir. Bunun için nüzûl sürecinde konu ile ilgili Hz. Peygamber’in açıklamaları, sahabenin Kur’an ilimlerine yaklaşımı, sahabe sonrası dönemden tedvin dönemine kadar olan süreçte meydana gelen bu alandaki ilmi gelişmeler ve nihayetinde tedvin döneminde kavramın ilmi bir disiplini ifade edecek şekilde kullanılması incelenecektir. Araştırma, alanla ilgili temel referans kaynaklarının taranması şeklinde yapılacaktır.