Murat ZENCİRKIRAN, Nilüfer SEYİDOĞLU AKDENİZ

Bursa Kent Parkları Odunsu Bitki Taksonlarının Ekolojik Tölerans Kriterleri Açısından Değerlendirilmesi

Günümüzde küresel iklim değişikliği ciddi su sıkıntıları ortaya çıkarmakta su sıkıntısı, insan, hayvan ve bitkiler olmak üzere tüm canlıların yaşam alanlarını ve konforunu kısıtlayıcı bir etki meydana getirmektedir. Türkiye su azlığı yaşayan ülkeler kategorisinde değerlendirilmekte olup önümüzdeki dönemlerde özellikle ülkemizin de içerisinde yer aldığı Akdeniz kuşağında yer alan ülkelerin su sıkıntısı nedeniyle kurak ve yarı kurak alanlara dönüşeceği bilim insanları tarafından ifade edilmektedir. Bu durum özellikle, yaşam konforu açısından önemli olan açık yeşil alanların sürdürülebilirliği üzerinde ciddi bir engel olarak ortaya çıkmakta, açık yeşil alan tasarımlarında ekolojik toleransları yüksek tasarım bitkilerinin önemini bir kat daha arttırmaktadır. Çalışmamızda Bursa ilinde yer alan dört kent parkı (Reşat Oyal Kültürparkı, Soğanlı Botanik Parkı, Merinos Kent Parkı, Hüdavendiğar Kent Parkı) odunsu taksonları ekolojik tolerans kriterleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Bursa kent parkları tasarımında kullanılan odunsu taksonların 53 familya içerisinde yer aldıkları tespit edilmiştir. Reşat Oyal Kültür Parkında 54, Soğanlı Botanik Parkta 182, Merinos Kent Parkında 49, Hüdavendigar Kent Parkında 76 odunsu taksonun kullanıldığı görülmüştür. 53 familya içerisinde yer aldıkları tespit edilen odunsu bitki taksonları, su tüketimleri, ışık istekleri ve ekolojik töleransları (kuraklık, don, sıcaklık, tuz, rüzgâr ve kirlilik) yönünden analiz edilmiştir. Sonuç olarak Reşat Oyal Kültür parkı en eski park olmasına rağmen tüm faktörler bakımından uygun tasarım bitkilerinin kullanıldığı, su tüketimleri düşük ve ekolojik töleransı yüksek bitki taksonları dikkate alınarak tasarım yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Odunsu Bitki Taksonları, Kent Parkları, Ekolojik Tölerans

Evaluation of Woody Plant Taxons in the Bursa Urban Parks in Terms of Ecological Tolerance Criteria

Climate change, which is now becoming effective on a global scale, causes water shortage to occur in serious dimensions for all living things. The water shortage brings a limiting effect on the habitats and comfort of all living things, such as human beings, animals and plants. In the coming periods, it is expressed by scientists that the countries in the Mediterranean zone where our country is also located will turn into arid and semi-arid areas due to the water shortage. This situation becomes particularly a serious obstacle to the sustainability of open green spaces, which are important in terms of life comfort and in open green spaces designs, increases the importance of design plants with high ecological tolerances. In this study, four urban parks (Reşat Oyal Kültür Park, Soğanlı Botanic Park, Merinos Urban Park, Hüdavendiğar Urban Park) located in Bursa province were evaluated by taking into ecological tolerance criteria. It has been determined that the woody plant species used in the design of Bursa urban parks in 53 families. 54 taxon in Reşat Oyal Kültür Park, 182 in Soğanlı Botanic Park, 49 in Merinos Urban Park, 76 woody taxon in Hüdavendigar Urban Park. The woody plant taxons that were found to belong to 53 families were analysed for water consumption, light requirements and ecological tolerance (drought, frost, temperature, salt, wind and pollution). As a result, although the Reşat Oyal Cultural Park is the oldest one, it was determined that the appropriate design plant taxa are used in terms of all agents, and it has been designed by plant taxa considerably which low water consumption and high ecological tolerance.

Keywords:

Woody Plant Taxons, Urban Parks, Ecological Tolerance,

PDF

___

1. Acar C, Sarı D (2010). Kentsel Yerleşim Alanındaki Bitkilerin Peyzajda Kullanım Tercihleri Açısından Değerlendirilmesi: Trabzon Kenti Örneği, Ekoloji 19 (74): 173-180.
2. Anonymous (1998). The Hillier Manual of Trees And Shrubs. Pocket edition. A David and Charles Book.
3. Anonymous (2017a). Plants. NC State University Extension. https://plants.ces.ncsu.edu. Erişim Tarihi: 03.03.2017).
4. Anonymous (2017 b). Ebben Nursery. https://www.ebben.nl/en/treeebb. Erişim Tarihi: 03.03.2017).
5. Barış ME (2014). Kurakçıl Peyzaj "Xeriscape". İklim Değişikliğine Yerel Çözümler: Doğal Bitki Örtüsüyle Sürdürülebilir Uygulamalar Eğitim Kitapçığı, Peyzaj Araştırmaları Derneği Yayınları, Ankara. S: 55-90.
6. Bayramoğlu E (2016). Sürdürülebilir Peyzaj Düzenleme Yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü'nün Xerıscape Açısından Değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17 (2): 119-127.
7. Canlı K (2010). Küresel Isınmanın Orman Ekosistemlerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2: 86-96.
8. Davis PH (1965-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press. Volume 1-10. Edinburgh.
9. Dirr MA (1992) Manual of Woody Landscape Plants: Their Identification, Ornamental Characteristics, Culture Propagation and Uses. Varsity Press.
10. DSİ (2017). Toprak ve Su Kaynakları. www.dsi.gov.tr. (Erişim Tarihi: 03.03.2017).
11. Ferguson BK (1987). Water Conservation Methods in Urban Landscape Irrigation: An Exploratory Overview. Water Resour. Bull. (23):147-152.
12. Gilman EF, Watson DG (1993). Environmental Horticulture University of Florida. Institute of Food Fact Sheet ST-107. http://hort.ufl.edu/database/trees/trees_scientific.shtml.
13. Güvenç İ, Demiroğlu D (2016). Kilis 7 Aralık Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Yeşil Alanlarının "Xeriscape" (Kurakçıl Peyzaj Düzenlemesi) Açısından Değerlendirilmesi. ISEM2016, 3rd International Symposium on Environment and Morality. Alanya/Turkey. S: 389-400.
14. Hilaire R, Arnold MA, Wilkerson DC, Devitt DA, Hurd HB, Lesikar JB, Lohr IV, Martin AC, McDonald VG, Morris LR, Pittinger RD, Shaw AD, Zoldoske FD (2008). Efficient Water Use in Residential Urban Landscapes. Hortscience. 43(7):2081-2092.
15. Hopkins E, Al-Yahyai R (2015). Landscaping with Native Plants in Oman. VIII International Symposium on New Ornamental Crops and XII International Protea Research Symposium. Acta Hortic. Vol:1. p.181- 192.
16. Karaca E, Kuşvuran A (2012). Çankırı Kenti Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılan Bazı Bitkilerin Kurakçıl Peyzaj Açısından Değerlendirilmesi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 5 (2): 19-24.
17. Korkut A, Kiper T, Üstün Topal T (2017). Kentsel Peyzaj Tasarımda Ekolojik Yaklaşımlar. Artium. 5 (1): 14-26
18. Krussman G (1984-1986). Manual Of Cultivated Broad-Leaved Trees and Shrubs. Timber Press, Portland, Oregon.
19. Polunin O (1969). Flowers of Europe. Oxford Univ. Press. London.
20. Polunin O, Huxley A (1981). Flowers of the Mediterranean. Chatto and Windus. London.
21. Rayno V. (2014). The Water Efficient Landscape. Swedish University of Agricultural Sciences. 56 p.
22.Taner MT (2010). Peyzaj Düzenlemesinde Suyun Etkin Kullanımı: Kurakçıl Peyzaj. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tez). 56 s.
23.Tony A, Mc Cammon AT, Marquart-Pyatt TS, Kopp KL (2009). Water-Conserving Landscapes: An Evaluation of Homeowner Preference. Journal of Extension. Volume 47. Number 2.
24.Tülek B, Barış ME (2011). Orta Anadolu İklim Koşullarında Su Etkin Peyzaj Düzenlemelerinin Değerlendirilmesi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 16 (2): 1-13.
25.Wade LG, Midcap TJ (2007). Xeriscape a Guide to Developing a Water - Wise Landscape, University of Georgia Environmental Landscape Department, 40 p. 26. Yaltırık F (1993). Dendrology Textbook II. Angiospermae (Angiosperms) Vol. I. Istanbul.
27. Yordanov I., Velikova V, Tsonev T (2003). Plant Responses to Drought and Stress Tolerance. Bulg. Journal of Plant Physiology, Special Issue 2003, p: 187-206.
28.Zencirkıran M (2004). Plant species to be used in the city of Bursa landscape and identification of domestic and foreign origin plant can be used for this purpose. Uludag Univ Research Project Number: 2002/24.
29.Zencirkıran M (2009). Determination of native woody landscape plants in Bursa and Uludağ. African J of Biotecn. 8: 5737-5746.