Bartın ve Devrek Yöreleri Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Doğal Grup Gençleştirme Alanlarındaki Ekolojik Koşullar

Bartın ve Devrek yörelerinde doğu kayınında (Fagus orientalis Lipsky.) yapılan doğal grup gençleştirme alanlarındaki ekolojik koşulların incelendiği bu araştırmada, 2004–2006 yılları arasındaki klimatik, edafik ve fizyografik koşullar değerlendirilmiştir. Enterpolasyonlar sonucunda elde edilen bulgulara göre; ortalama yıllık yağış miktarı 2005 ve 2006 yıllarında, 2004 yılına göre daha düşük değerler göstermiştir. Ortalama yıllık sıcaklık değerleri yönünden ise yıllar (2004–2006) arasında büyük farklılıklar meydana gelmemiştir. Doğal grup gençleştirme alanlarında ışık entasitesinin %1 ile %10,4 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Araştırma alanlarında fizyolojik toprak derinliğinin 31 cm ile 84 cm, mutlak toprak derinliğinin ise 38 cm ile 100 cm arasında değiştiği belirlenmiştir. Kök aktivitesi genel olarak orta düzeyde, strüktür tipi ise granülardır. Grup gençleştirme alanlarında toprak tekstürü kumlu killi balçık ve kumlu kil niteliğindedir. Toprak reaksiyonu (pH) orta derecede asit karakterlidir. Organik madde miktarı %0,37 ile %18,41, azot miktarı %0,04 ile %0,80, fosfor miktarı 4 ppm ile 82 ppm, potasyum miktarı 25,0 ppm ile 383 ppm ve tuzluluk oranı 0,01 dS/m ile 1,71 dS/m arasında değiştiği saptanmıştır. Grup gençleştirme alanlarında fizyografik koşullar da incelenmiştir. Buna göre, gençleştirme alanlarının rakımının 837 m ile 1458 m arasında, eğiminin ise %10–82 arasında değiştiği belirlenmiştir. Diğer taraftan, araştırma alanlarının bakısı genel olarak güney ve doğudur

Anahtar Kelimeler:

Doğu kayını, Ekolojik koşullar, Doğal grup gençleştirme

Ecological Conditions in the Natural Group Regeneration Areas of Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky.) in Bartın and Devrek District

In this study which was investigated into ecological conditions in the natural group regeneration areas of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky.) was evaluated climate, edaphic and physiographic conditions between 2004– 2006 in the natural group regeneration areas. According to findings which were obtained from enterpolations, amount of mean annual rainfall were more decreased in 2005 and 2006 than 2004. There are not important differences among years (2004, 2005 and 2006) in terms of mean annual temperature values. It was determined that light density ranged from 1% to 10.4% in the natural group regeneration areas. It was determined that physiological soil depth ranged from 31 cm to 84 cm and absolute soil depth from 38 cm to 100 cm in the research areas. Generally, root activity is medium level and type of structure is granular. Soil texture is sandy clay-silt and sandy clay. Soil reaction is medium acidic characters. It was determined that amount of organic matter ranged from 0.37% to 18.41%, amount of nitrogen from 0.04% to 0.8%, amount of phosphorus from 4 ppm to 82 ppm, amount of potassium from 25 ppm to 383 ppm and rate of salinity from 0.01 dS/m to 1.71 dS/m. Physiographic conditions was investigated in the group regeneration areas. Accordingly, it was determined that altitude of regeneration areas ranged from 837 m to 1458 m and slope of regeneration areas from 10% to 82%. On the other hand, aspect of research areas is south and east.

Keywords:

Oriental beech, Ecological conditions, Natural group regeneration,

PDF

___

o Akgül, E. ve Aksoy, C. 1976. Bolu-Şerif Yüksel araştırma ormanının toprak karakterleri ve toprak haritaları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi No: 95, Ankara, 52 s.
o Alemdağ, Ş. 1963. Tokat Mıntıkasındaki Doğu Kayınında Bazı Artım ve Büyüme Münasebetleri ve Bu Ormanlara Uygulanacak İdare Müddeti, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi No: 12, Ankara, 53 s.
o Anon. 2001a. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Ormancılık Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2531-ÖİK: 547, Ankara, 539 s.
o Anon. 2001b. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Ardıç Orman İşletme Şefliği Model Amenajman Planı, Ankara, 345 s.
o Anon. 2001c. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Kumluca Orman İşletme Şefliği Model Amenajman Planı, Ankara, 453 s.
o Anon. 2001d. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Sökü Orman İşletme Şefliği Model Amenajman Planı, Ankara, 447 s.
o Anon. 2002a. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Kumluca Orman İşletme Şefliği Detay Silvikültür Planı, Bartın, 34 s
o Anon. 2002b. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Ardıç Orman İşletme Şefliği Detay Silvikültür Planı, Bartın, 31 s.
o Anon. 2002c. Bartın Orman İşletme Müdürlüğü, Sökü Orman İşletme Şefliği Detay Silvikültür Planı, Bartın, 30 s.
o Anon. 2005. Devrek Orman İşletme Müdürlüğü, Akçasu Orman İşletme Şefliği Model Amenajman Planı, Ankara, 633 s.
o Anon. 2006. Orman Varlığımız, Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, OGM Matbaası, Ankara, 152 s.
o Ata, C. 1975. Kazdağı Göknarı (Abies equi-trojani Aschers et Sinten)’nın Türkiye’deki Yayılışı ve Silvikültürel Özellikleri, İ.Ü Orman Fakültesi, Silvikültür Kürsüsü, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 155 s.
o Ata, C. 1995. Silvikültür Tekniği, Z.K.Ü Bartın Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 4, Fakülte Yayın No: 3, Bartın, 453 s.
o Avşar, M.D. 1999. Kahramanmaraş-Başkonuş Dağı Ormanlarında Başlıca Meşcere Kuruluşları ve Silvikültürel Öneriler, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Silvikültür Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), Trabzon, 211 s.
o Atalay, İ. 1992. Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarının Ekolojisi ve Tohum Transferi Yönünden Bölgelere Ayrılması, Orman Bakanlığı, Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü, Yayın No: 5, Ankara, 209 s.
o Atıcı, E. 1998. Değişikyaşlı Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarında Artım ve Büyüme, İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Orman Hasılatı Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 293 s.
o Baker, F.S. 1934. Principles of silviculture, McGraw-Hill Book Company, New York, 413 p.
o Barnes, B.V., Zak, D.R., Denton, S.R. and Spurr, S.H. 1998. Forest Ecology. John Wiley and Sons, Inc. 774p.
o Bachofen, H. and Zingg, A. 2001. Effectiveness of structure improvement thinning on stand structure in subalpine Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) stands, Forest Ecology and Management, Vol: 145, pp. 137–149.
o Brady, N.C. 1990. The Nature and Properties of Soils, Macmillan Publishing company, 10th Edition, New York, 620 p.
o Bozkuş, H.F. 1987. Toros göknarı (Abies cilicica Carr)’nın Türkiye’deki doğal yayılışı ve Silvikültürel Özellikleri, Orman Genel Müdürlüğü, Yayın No: 660, Seri No: 60, Ankara, 166 s.
o Carus, S. 1998. Aynıyaşlı Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarında Artım ve Büyüme, İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Enstitü Anabilim Dalı, Orman Hasılatı Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 359 s.
o Çalışkan, A. 1991. Karabük-Büyükdüz Araştırma Ormanın Sarıçam (Pinus sylvestris L.)-Göknar (Abies bornmülleriana Mattf.)-Kayın (Fagus orientalis Lipsky) Karışık Meşcerelerinde Büyüme İlişkileri ve Gerekli Silvikültürel İşlemler, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Silvikültür Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 283 s.
o Çepel, N. 1966. Orman Yetişme Muhiti Tanıtımının Pratik Esasları ve Orman Yetişme Muhiti Haritacılığı, Kutulmuş Matbaası, İstanbul, 187 s.
o Çepel, N., Dündar, M. ve Günel, A. 1977. Türkiye’nin Önemli Yetişme Bölgelerinde Saf Sarıçam Ormanlarının Gelişimi İle Bazı Edafik ve Fizyografik Etkenler Arasındaki İlişkiler, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Ankara, 165 s.
o Çepel, N. 1982. Doğal Gençleştirmenin Ekolojik Koşulları, İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi, B Serisi, Cilt: 32, Sayı: 2, İstanbul, s. 6–27.
o Çepel, N. 1995. Orman Ekolojisi, İ.Ü Orman Fakültesi, 4. Baskı, İstanbul, 536 s.
o Çepel, N. 1996. Toprak İlmi, İ.Ü. Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3945, O.F. Yayın No: 438, İstanbul, 288 s.
o Çepel, N. 2003. Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Popüler Bilim Kitapları, Aydoğdu Matbaası, Ankara, 183 s.
o Çolak, A.H. ve Pitterle, A. 1999. Yüksek Dağ Silvikültürü (Genel Prensipler), Orman Genel Müdürlüğü Personelini Güçlendirme Vakfı (OGEM-VAK), Ankara, 369 s.
o Çolak, A.H. ve Odabaşı, T. 2004. Silvikültürel Planlama, İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları, Rektörlük Yayın No: 4514, F.B.E Yayın No: 14, İstanbul, 326 s.
o Daşdemir, İ. 1987. Türkiye’deki Doğu Ladini (Picea orientalis L. Carr) Ormanlarında Yetişme Ortamı Faktörleri-Verimlilik İlişkisi, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Orman Ekonomisi Programı, Yüksek Lisans Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 122 s.
o Demirci, A. 1991. Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link.)-Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Karışık Meşcerelerinin Gençleştirilmesi, K.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Silvikültür Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), Trabzon, 223 s.
o Durkaya, B. 2004. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü Sarıçam (Pinus sylvestris L.)-Uludağ Göknarı (Abies bornmülleriana Mattf.)-Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Karışık Meşcerelerinde Artım- Büyüme İlişkileri, Z.K.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Orman Hasılatı Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), Bartın, 206 s.
o Dündar, M. 1973. Ankara Civarındaki Bazı Karaçam ve Sarıçam Kültürlerinde Görülen Kurumalarla İğne Yapraklardaki Besin Maddeleri Konsantrasyon Seviyeleri Arasındaki İlişkiler, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi No: 53, Ankara, 101 s.
o Dündar, M., Çelik, O., Umut, B. ve Ayhan, Ş. 2002. Batı Karadeniz Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Meşcerelerinin Gençleştirilmesinde Sürgünden Gelen Gençliklerden Yararlanma İmkanlarının Araştırılması, İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 278, Ankara, 37 s.
o Emborg, J. 1999. Research in forest reserves in Denmark, In Proceedings Research in Forest Reserves and Natural Forests in European Countries, European Forest Institute, Finland, pp 72–83.
o Ercan, M. 1997. Bilimsel Araştırmalarda İstatistik, Orman Bakanlığı, Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Müdürlüğü, İzmit, 225 s.
o Ertaş, A. 1996. Quercus hartwissiana Steven (Istıranca meşesi)’nin silvikültürel özellikleri üzerine araştırmalar, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Silvikültür Programı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul, 75 s.
o Eruz, E. 1980. Belgrad Ormanı’ndaki Meşe ve Kayın Ekosistemlerinin Bazı Önemli Kimyasal ve Fiziksel Toprak Özelliklerine İlişkin Araştırmalar, İ.Ü Orman Fakültesi, İ.Ü Yayın No: 2641, Orman Fakültesi Yayın No: 280, İstanbul, 239 s.
o Falcone, P. 1999. Research in forest reserves in France, In Proceedings Research in Forest Reserves and Natural Forests in European Countries, European Forest Institute, Finland, pp 98–109.
o Häusler, A. and Lorenzen, M. 2001. Sustainable forest management in Germany: the ecosystem approch of the biodiversity convention reconsidered, Germany, 65 p.
o Irmak, A. 1972. Toprak İlmi, İ.Ü. Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 1268, O.F. Yayın No: 121, İstanbul, 299 s.
o Kacar, B. 1996. Toprak Analizleri, A.Ü Ziraat Fakültesi, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 3, Ankara, 705 s.
o Kalıpsız, A. 1976. Bilimsel Araştırma, İ.Ü.Orman Fakültesi, İ.Ü. Yayın No: 2076 O.F. Yayın No: 216, İstanbul, 187 s.
o Kalıpsız, A. 1993. Dendrometri, İ.Ü. Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3793, Fakülte Yayın no: 426, İstanbul, 91 s.
o Kalıpsız, A. 1994. İstatistik Yöntemler, İ.Ü. Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3835, Fakülte Yayın No: 427, İstanbul, 558 s.
o Kantarcı, M.D. 2000. Toprak İlmi, İ.Ü Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 4261, O.F. Yayın No: 462, İstanbul, 420 s.
o Kapucu, F. 1978. Doğu Karadeniz bölgesindeki Doğu ladini (Picea orientalis L. Carr), sarıçam (Pinus silvestris L.), Doğu karadeniz göknarı (Abies nordmanniana Spach) ve Doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky) doğal karışık meşcerelerinin kuruluşları-amenajman yönünden değerlendirilmesi üzerine araştırmalar, K:T.Ü. orman Fakültesi, Orman amenajmanı bilim Dalı, Doçentlik Tezi (yayımlanmamış), Trabzon, 170 s.
o Karadağ, M. 1999. Batı Karadeniz Bölgesinde Karaçam (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) Doğal Gençleştirme Koşulları Üzerine Araştırmalar, Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 4, Bolu, 226 s.
o Kassioumis, K., Chatziphilippidis, G. Trakolis, D. and Vergos, S. 1999. Research in forest reserves in Greece, In Proceedings Research in Forest Reserves and Natural Forests in European Countries, European Forest Institute, Finland, pp 118-133.
o Kelty, M.J., Larson, B.C. and Oliver, C.D. 1992. The Ecology and Silviculture of Mixed-Species Forests, Kluwer Academic Publishers, Netherlands, 287 p.
o Kerr, G. 1995. The Silviculture of Beech (Fagus sylvatica L.) in Europe, Genetics and Silviculture of Beech, In Proceedings from the 5th Beech Symposium of the IUFRO Project Group P1.10–00, Denmark, pp.247–256.
o Mayer, H. ve Aksoy, H. 1998. Türkiye Ormanları, Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Muhtelif Yayın no:1, Bolu, 291 s.
o Odabaşı, T. 1976. Türkiye’de baltalık ve korulu baltalık ormanları ve bunların koruya dönüştürülmesi olanakları üzerine araştırmalar, İ.Ü. Orman Fakültesi, İ.Ü. Yayın No: 2079, O.F. Yayın no: 218, İstanbul,192 s.
o Odabaşı, T., Bozkuş, H.F. ve Çalışkan, A. 2004. Silvikültür Tekniği, İ.Ü Orman Fakültesi, İ.Ü Yayın No: 4459, O.F Yayın No: 475, İstanbul, 314 s.
o Oliver, C.D. and Larson, B.C. 1996. Forest Stand Dynamics, Update edition, John Wiley & Sons, New York, 520 p.
o Özalp, G. 1989. Çitdere (Yenice-Zonguldak) Bölgesindeki Orman Toplumları ve Silvikültürel Değerlendirilmesi, İ.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul.
o Özdemir, T. 1977. Antalya Bölgesi Doğal Kızılçam Ormanlarında Ayıklama Kesimleri ve Etkileri Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 184, 31 s.
o Özyuvacı, N. 1999. Meteoroloji ve Klimatoloji, İ.Ü Orman Fakültesi, Rektörlük Yayın No: 4196, Fakülte Yayın No: 460, İstanbul, 369 s.
o Pamay, B. 1962. Türkiye’de Sarıçam (Pinus silvestris L.) Tabii Gençleşmesi İmkanları Üzerine Araştırmalar, Tarım Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Sıra No: 337, Seri No: 31, İstanbul, 196 s.
o Pamay, B. 1967. Demirköy-İğneada Longos Ormanlarının Silvikültürel Analizi ve Verimli Hale Getirilmesi İçin Alınması Gereken Silvikültürel Tedbirler Üzerine Araştırmalar, Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, Sıra No: 451, Seri No: 43, 82 s.
o Peters, R. 1992. Ecology of Beech Forests in The Northern Hemisphere, Wageningen, Nederlands, 125 p.
o Saatçioğlu, F. 1969. Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri, İ.Ü Orman Fakültesi, İ.Ü Yayın No: 1429, O.F Yayın No: 138, İstanbul, 323 s.
o Saatçioğlu, F. 1971. Belgrad Ormanında Kayının (Fagus orientalis Lipsky.) Büyük Maktalı Siper Metodu İle Tabii Olarak Gençleştirilmesi Üzerine Yapılan Deney ve Araştırmaların 10 yıllık (1959–1969) Sonuçları, İ.Ü Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2/A, İstanbul, s. 1–54.
o Scheffer, F. and Schachtschabel, P. 2001. Toprak Bilimi (Çevirenler: H. Özbek, Z. Kaya, M. Gök, H. Kaptan), Ç.Ü Ziraat Fakültesi, Genel Yayın No: 73, Ders Kitapları Yayın No: A–16, Adana, 816 s.
o Smith, D. M., Larson, B. C., Kelty, M. J. and Ashton, P. M. S. 1997. The practice of silviculture: Applied Forest Ecology, 9th edition John Wiley & Sons, New York, 537p.
o Suner, A. 1978. Düzce, Cide ve Akkuş Mıntıkalarında Saf Doğu Kayını Meşcerelerinin Doğal Gençleştirme Sorunları Üzerine Araştırmalar, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten Serisi, 107, Ankara, 60 s.
o Tosun, S., Özpay, Z., Serin, M. ve Karatepe, H. 2002. Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) ve Meşe (Quercus petrea (Matt.) Lieb., Quercus hartwissiana Stev.) Türlerinde Boylu Fidan Üretimi ve Plantasyon Tekniğinin Araştırılması, Orman Bakanlığı, Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 6, Bolu, 53 s.
o Ürgenç, S., Boydak, M., Özdemir, T., Ceyhan, B. ve Eler, Ü. 1989. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Meşcerelerinde Aralama ve Hazırlama Kesimlerinin Tepe Gelişimi ve Tohum Hasılatına Etkileri ÜzerineAraştırmalar, Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 210, Ankara, 69 s.
o Ürgenç, S. 1998. Ağaçlandırma Tekniği, İ.Ü Orman Fakültesi, İ.Ü Rektörlük Yayın No: 3994, Orman Fakültesi Yayın No: 441, Emek Matbaacılık, İstanbul, 600 s.
o Wehrli, A., Zingg, A., Bugmann, H. and Huth, A. 2005. Using s forest patch model to predict the dynamics of stand structure in Swiss mountain forests, Forest Ecology and Management, Vol: 205, pp. 150–167.