Öz
Özet Girişimci bir aile ferdi
tarafından kurulan işletmeler, önce bireysel patron işletmeleri olarak
adlandırılırken, zamanla şirketin büyümeye başlaması ile de aile şirketilerine
dönüşmekte ve kurumsallaşabilmektedir. İşletmelerdeki bu kurumsallaşabilme
çabası beraberinde çeşitli büyüme sorunlarınıda
getirmektedir.Bu sorunların nasıl ve ne şekilde
çözüleceği ise, bu sorunların oluşmadan engellenmesinde saklıdır. İşletmenin sistematik olarak yönetilmesinin etkileri ve
bu sistematik yönetime ek olarak ta geleneksel aile tipi yöneticilikten çıkıp, eğitim
alan yöneticilik mesleğini edinen kişilerin
işletmelerde yer olmaya başlaması aile işletmelerinin büyümesine neden olmuştur.Kuruluş safhasında kişi ya/da
kişiler tarafından yapılan ve ilk günlerde basit örgütsel davranış biçimleri
ile başarı kazanan aile işletmeleri zamanla günün süratle farklılaşan ve
karmaşık hale gelen pazar şartlarına uyum sağlamakta güçlük çekmekmeye
başlamışlardır. Bu aşamada Bilgiye duyulan
ihtiyaç, teknolojideki süratli farklılaşma, rekabetin yoğun yaşandığı pazar ve
çevre şartlarının gündelik değişmesi ile beraber işletmelerin kuruluş
safhalarındaki yapısını yetersiz kılmaktadır.Bu koşullarda işletmelerin
sürekliliklerini ve performanslarını en üst seviyeye getirmeye yönelik bir
yapılanmanın ve yönetim tipinin zorunluluğu kendini göstermektedir.Profesyonel
duruma ulaşma ve bunu harekete geçirici olan kurumsallaşma, küçük işletmelerin
faaliyetlerini daha kuvvetli sürdürmeleri ve stratejik planlarına ulaşmadaki
performansları, kurumsallaşma seviyesi ile orantılı olacaktır.Kurumsallaşma ve küresel bazda
rekabet her türden işletmeyi, varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından
oldukça zorlamaktadır. Yoğun rekabet ortamı aile işletmelerinin rekabet
edebilmelerini, ticari faaliyetlerini sürdürebilmelerini ve gelecek nesillere
devredilebilmelerini ancak yeniden yapılanmaları ile mümkün kılacaktır. Bu
bağlamda, profesyonel yönetim ve kurumsallaşma aile işletmelerinin
varlıklarının devamı açısından stratejik önem taşımaktadır. Küreselleşen dünyada işletmelerin yaşamlarını sürdürmeleri; geçmişlerindeki kuruluş biçimleri ve tecrübeleri ile beraber, içinde bulundukları zamanın şartlarına uyum sağlamasına ve geleceğini de küresel yapıya uyumlu duruma getirecek plan yapmasına da bağlıdır.Küresel yapıya uyum sağlama hızı ve seviyesi, işletmenin kurumsal olarak yönetilmesi yaklaşımını benimsemesi, profesyonel işletme yöneticileri tarafından örgütlenmesi ve yönlendirilmesi ile ilişkilidir. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu çalışma, aile işletmelerinde
yönetimin profesyonel hale gelmesinin, kurumsallaşma ve küreselleşme
çerçevesinde açıklanmasını ve değişik yönetim biçimleri ile etkileşmesinin
bulunup bulunmadığını meydana çıkaracaktır.İşletmenin içinde bulunduğu durumu
iyi analiz etme ve kurumsallaşma sürecini iyi yönetebilme melekeleri yanında küreselleşmenin gücüne karşılık aile
şirketlerinin yaşamalarının sürekliliğini nasıl sağlanabileceği hakkında yol
gösterici olacaktır.
___
KAYNAKÇA - AKDOĞAN Habib, SEYREK Ismail, “Aile İşletmelerinde Profesyonel Yöneticilik ve Çorum Örneği”, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları Aile İşletmeleri Kongre Kitabı 1, 2004, s. 275-285. - AKTEL, M. Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF, Y.2002, C6 - ALAYOĞLU, Nihat, (2003), Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, Müsiad Yayınları, İstanbul. - ARANOFF, C., WARD. J. L 2000 ‘’Family Business Values’’ Family Business Leadership Series 12-17, Georgia. -ATEŞ, Ö. Aile Şirketlerinde Değişim ve Süreklilik, Ankara Sanayi Odası Yayını, Ankara, 2005 -Atilla İclal, Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetim Uygulamaları, Seçkin yayınları, İstanbul 2016, s.73 - DUNCAN H. Meldrum 2000 Country Risk and Foreign Direct Investment, Business Economics, January,33 -DULUPÇU, M.A. Küresel Rekabet Gücü: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Nobel yayın Dağıtım, Ankara, 2001 -ELİF Türkan Aslan, Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticinin İkilemleri, Sosyal Bilimler Enstitisü, Süleyman Demirel Üniversitesi,Isparta 2006,s.2(Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) -ERDOĞMUŞ, N. Aile İşletmeleri: Yönetim Devri ve İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi, İGİAD Yayınları, İstanbul, 2007 -GÜMÜŞTEKİN, Gülten E. 2004 “Aile İşletmelerinin Yapısal Analizi ve Tokat İli Aile İşletmelerinde Uygulama”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 17-18 Nisan 2004. -İLTER, H. Metin, (2001), Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kobi’lerin Yönetim -İnovasyon Kavramı ve İnovasyonun Önemi ,Fırat Kalkınma Ajansı,fka.gov.tr,(Erişim Tarihi:22/04/2018) -KARPUZOĞLU, Ebru, (2000), Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, Hayat Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul -KIRIM, Arman, (2001), Aile Şirketlerinin Yönetimi, Sistem Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul Sorunları’’, Kültür Üniversitesi I. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Nisan, İstanbul - Kurumsallaşma Kavramına Süreç Yaklaşımı, http:www.hasanbaltalar.com (Erişim Tarihi:25/04/2018) -KOSTOVA, Tatyana., (1999), ‘‘Transnational Transfer of Strategic Organizational Practices : A Contextual Perspective’’, The Academy of Management Review, Newyork, 24(2), 308-324 - ÖZTÜRK, A. Küreselleşen Dünya’da Yöneticilik, YKB Yayınları, İstanbul, 1998 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa ‘‘Aile İşletmeleri ve Yönetim -SEYMEN Oya Aytemiz ve BOLAT Tamer (ed.), Küreselleşme ve Çok Uluslu İşletmecilik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2005, s.4 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa https://tr.wikipedo.org/wiki.ok-uluslu-