KÜRESELLEŞME GÜCÜNE KARŞILIK AİLE İŞLETMELERİNDE PROFESYONEL YÖNETİM

Öz Özet Girişimci bir aile ferdi tarafından kurulan işletmeler, önce bireysel patron işletmeleri olarak adlandırılırken, zamanla şirketin büyümeye başlaması ile de aile şirketilerine dönüşmekte ve kurumsallaşabilmektedir. İşletmelerdeki bu kurumsallaşabilme çabası beraberinde  çeşitli büyüme sorunlarınıda getirmektedir.Bu sorunların nasıl ve ne şekilde çözüleceği ise, bu sorunların oluşmadan engellenmesinde saklıdır. İşletmenin  sistematik olarak yönetilmesinin etkileri ve bu sistematik yönetime ek olarak ta geleneksel aile tipi yöneticilikten çıkıp, eğitim alan yöneticilik mesleğini edinen kişilerin  işletmelerde yer olmaya başlaması  aile işletmelerinin büyümesine neden olmuştur.Kuruluş safhasında kişi ya/da kişiler tarafından yapılan ve ilk günlerde basit örgütsel davranış biçimleri ile başarı kazanan aile işletmeleri zamanla günün süratle farklılaşan ve karmaşık hale gelen pazar şartlarına uyum sağlamakta güçlük çekmekmeye başlamışlardır. Bu aşamada  Bilgiye duyulan ihtiyaç, teknolojideki süratli farklılaşma, rekabetin yoğun yaşandığı pazar ve çevre şartlarının gündelik değişmesi ile beraber işletmelerin kuruluş safhalarındaki yapısını yetersiz kılmaktadır.Bu koşullarda işletmelerin sürekliliklerini ve performanslarını en üst seviyeye getirmeye yönelik bir yapılanmanın ve yönetim tipinin zorunluluğu kendini göstermektedir.Profesyonel duruma ulaşma ve bunu harekete geçirici olan kurumsallaşma, küçük işletmelerin faaliyetlerini daha kuvvetli sürdürmeleri ve stratejik planlarına ulaşmadaki performansları, kurumsallaşma seviyesi ile orantılı olacaktır.Kurumsallaşma ve küresel bazda rekabet her türden işletmeyi, varlıklarını devam ettirebilmeleri açısından oldukça zorlamaktadır. Yoğun rekabet ortamı aile işletmelerinin rekabet edebilmelerini, ticari faaliyetlerini sürdürebilmelerini ve gelecek nesillere devredilebilmelerini ancak yeniden yapılanmaları ile mümkün kılacaktır. Bu bağlamda, profesyonel yönetim ve kurumsallaşma aile işletmelerinin varlıklarının devamı açısından stratejik önem taşımaktadır. Küreselleşen dünyada işletmelerin yaşamlarını sürdürmeleri; geçmişlerindeki kuruluş biçimleri ve tecrübeleri ile beraber, içinde bulundukları zamanın şartlarına uyum sağlamasına ve geleceğini de küresel yapıya uyumlu duruma getirecek plan yapmasına da bağlıdır.Küresel yapıya uyum sağlama hızı ve seviyesi, işletmenin kurumsal olarak yönetilmesi yaklaşımını benimsemesi, profesyonel işletme yöneticileri tarafından örgütlenmesi ve yönlendirilmesi ile ilişkilidir.  ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------   Bu çalışma, aile işletmelerinde yönetimin profesyonel hale gelmesinin, kurumsallaşma ve küreselleşme çerçevesinde açıklanmasını ve değişik yönetim biçimleri ile etkileşmesinin bulunup bulunmadığını meydana çıkaracaktır.İşletmenin içinde bulunduğu durumu iyi analiz etme ve kurumsallaşma sürecini iyi yönetebilme melekeleri yanında  küreselleşmenin gücüne karşılık aile şirketlerinin yaşamalarının sürekliliğini nasıl sağlanabileceği hakkında yol gösterici olacaktır.

___

KAYNAKÇA - AKDOĞAN Habib, SEYREK Ismail, “Aile İşletmelerinde Profesyonel Yöneticilik ve Çorum Örneği”, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları Aile İşletmeleri Kongre Kitabı 1, 2004, s. 275-285. - AKTEL, M. Küreselleşme Süreci ve Etki Alanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF, Y.2002, C6 - ALAYOĞLU, Nihat, (2003), Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, Müsiad Yayınları, İstanbul. - ARANOFF, C., WARD. J. L 2000 ‘’Family Business Values’’ Family Business Leadership Series 12-17, Georgia. -ATEŞ, Ö. Aile Şirketlerinde Değişim ve Süreklilik, Ankara Sanayi Odası Yayını, Ankara, 2005 -Atilla İclal, Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetim Uygulamaları, Seçkin yayınları, İstanbul 2016, s.73 - DUNCAN H. Meldrum 2000 Country Risk and Foreign Direct Investment, Business Economics, January,33 -DULUPÇU, M.A. Küresel Rekabet Gücü: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme, Nobel yayın Dağıtım, Ankara, 2001 -ELİF Türkan Aslan, Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticinin İkilemleri, Sosyal Bilimler Enstitisü, Süleyman Demirel Üniversitesi,Isparta 2006,s.2(Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi) -ERDOĞMUŞ, N. Aile İşletmeleri: Yönetim Devri ve İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi, İGİAD Yayınları, İstanbul, 2007 -GÜMÜŞTEKİN, Gülten E. 2004 “Aile İşletmelerinin Yapısal Analizi ve Tokat İli Aile İşletmelerinde Uygulama”, 1. Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 17-18 Nisan 2004. -İLTER, H. Metin, (2001), Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kobi’lerin Yönetim -İnovasyon Kavramı ve İnovasyonun Önemi ,Fırat Kalkınma Ajansı,fka.gov.tr,(Erişim Tarihi:22/04/2018) -KARPUZOĞLU, Ebru, (2000), Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, Hayat Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul -KIRIM, Arman, (2001), Aile Şirketlerinin Yönetimi, Sistem Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul Sorunları’’, Kültür Üniversitesi I. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiri Kitabı, 17–18 Nisan, İstanbul - Kurumsallaşma Kavramına Süreç Yaklaşımı, http:www.hasanbaltalar.com (Erişim Tarihi:25/04/2018) -KOSTOVA, Tatyana., (1999), ‘‘Transnational Transfer of Strategic Organizational Practices : A Contextual Perspective’’, The Academy of Management Review, Newyork, 24(2), 308-324 - ÖZTÜRK, A. Küreselleşen Dünya’da Yöneticilik, YKB Yayınları, İstanbul, 1998 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa ‘‘Aile İşletmeleri ve Yönetim -SEYMEN Oya Aytemiz ve BOLAT Tamer (ed.), Küreselleşme ve Çok Uluslu İşletmecilik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2005, s.4 -ŞİMŞEK, M.., ÖĞÜT, A., EMİNİ, F.T 2004 Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinin Yönetsel ve Örgütsel Üstünlükleri ve Sınırlılıkları: Yapısal ve İşlevsel Bir Analiz, 12. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Bursa https://tr.wikipedo.org/wiki.ok-uluslu-