Özge GÜDÜ DEMİRBULAT, Sebahattin KARAMAN

TRABZON AYASOFYA MÜZESİ’NİN CAMİYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİNE İLİŞKİN TURİST REHBERLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ

Araştırmanın Amacı: Turist rehberlerini; bilgi kaynağı, yol gösterici, kültür elçisi, aracı kişiler olarak ifade edilebilmek mümkündür. Ülkemizde son yıllarda meydana gelen turizm varışlarındaki artıştan Trabzon ili de kendi payına düşeni almış durumdadır. 2012 yılı verilerine göre; 2.133.956 yerli ve 450.935 yabancı olmak üzere toplam 2.584.891 kişi Trabzon ilini ziyaret etmiştir. Trabzon ilinde yer alan Ayasofya Müzesi’ni ise 2012 yılında 109.393 yerli ve 18.564 yabancı olmak üzere toplam 127.957 kişi ziyaret etmiştir. Bu çalışmada; Trabzon ili için önemli bir kültürel değer olan Ayasofya Müzesi’nin Camiye dönüştürülmesinin etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Turistler ile ilk karşılaşan ve etkileşimde bulunanlar şüphesiz ki turist rehberleridir. Bu nedenle turist rehberlerinin kültürel varlıklardaki değişikliklere ilişkin olumlu ve olumsuz tepkileri ilk tecrübe eden kişiler olduğunu söylemek mümkündür Yöntem: Kültür kavramına ve kültürel değerlere ilişkin yazın taraması yapıldıktan sonra Ayasofya Müzesi’nin Camiye dönüştürülmesinin ne gibi etkileri olduğunu belirlemeye yönelik olarak hazırlanan anket Trabzon Bölgesel Rehberler Odası’na kayıtlı 90 turist rehberine uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS Sosyal Bilimler İçin Uygulanan İstatistiki Veri Analizi programı ile analiz edilmiştir. Bulgular ve Sonuçlar: Araştırma sonucunda; turist rehberlerinin Ayasofya Müzesi’nin Cami olarak kalması gerektiğini düşünmelerinin yanında kararsızlık içerisinde oldukları ve Ayasofya Müzesi’nin tam olarak Cami formunda düzenlenmediği noktasında görüş birliği içerisinde oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kültür, Kültürel Değer, Turist Rehberi, Ayasofya Müzesi, Trabzon

Assessments of Tourist Guides About Converting of Trabzon Hagia Sophia Museum to Mosque

Research Aim: Tourist guides are the source of information, guiding, cultural ambassador and mediator. In recent years, an increase in tourism has occured in our country and Trabzon received its share. According to data from the year 2012; 2.584.891 people visit Trabzon 2.133.956 local people and 450.935 foreign people and 127.957 people 109.393 local people and 18.564 foreign people visit Hagia Sophia Museum in Trabzon. In this study; the effects of converting of Hagia Sophia Museum to a Mosque, which is an important cultural value of Trabzon, were investigated. The tourist guides are the first encounters with tourists. Therefore, it is possible to say tourist guides are the people that experience cultural changes firstly in a positive and negative way. Method: After literature review related to culture and cultural value, the questionnaire that is prepared for having data about the effects converting Hagia Sophia Museum to Mosque was applied to 90 tourist guides, registered to Trabzon Regional Tourist Guides Union. The data that acquired were analyzed with SPSS programme.Findings and Results: At the end of the research it is determined that tourist guides think that Hagia SophiaMuseum should remain as a Mosque and the Hagia Sophia Museum is not regulated exactly in the form of mosques

Keywords:

Key Words: Culture, Culturel Value, Tourist Guide, Hagia Sophia Museum, Trabzon.,

PDF

___

Akbulut, O. (2006). Ege Bölgesindeki Profesyonel Turist Rehberlerinin Mesleki Sorunları ve Çözüm Önerilerine Yönelik Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Aliağaoğlu, A. (2004). Sosyo-Kültürel Miras Turizmi ve Türkiyeden Örnekler, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırmaları Merkezi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (2), 50-70.
Aktaş, S. (2009). Efsanelerin Turistik Çekicilik Üzerine Etkileri: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Ap, J. and Wong, K. K. F. (2001). Case Study on Tour Guiding: Professionalism, Issues and Problems, Tourism Management, 22 (1), 551-563.
Avcıkurt, C. (2003). Turizm Sosyolojisi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Avcıkurt, C. (2009). Turizm Sosyolojisi- Genel ve Yapısal Yaklaşım. (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Baykan, E. (2007). Turizmin Yerel Kültür Üzerindeki Etkilerinin Yöre Halkı Tarafından Algılanması (Ürgüp Yöresine Yönelik Bir Uygulama). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Chiabai, A., Paskaleva, K. and Lombardi, P. (2013). E-Participation Model for Sustainable Cultural Tourism Management: a Bottom-Up Approach. International Journal of Tourism Research, 15, 35-51.
Csapo, J. (2012). The Role and Importance of Cultural Tourism in Modern Tourism Industry. Strategies for Tourism Industry - Micro and Macro Perspectives. Dr. Murat Kasimoglu (Ed.), InTech. http:// www.intechopen.com/books/strategies-for-tourism-industry-micro-and-macroper spectives/the-role-and-importance-of-culturaltourism-in-modern-tourism-industry (25.12.2013).
Çakır, M. ve Yalçın, A. E. (2012). Kültür ve Turizm Tanıtımında Bir Araç Olarak İnternet Kullanımı. Web: http://teftis.kulturturizm.gov.tr/ Eklenti/4715 (18.11.2013).
Çetin, G. ve Kızılırmak, İ. (2012). Türk Turizminde Kokartlı Rehberlerin Mevcut Durumunun Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (2), 308-318.
Çetin, T. (2010). Cumalıkızık Köyünde Kültürel Miras ve Turizm Algısı. Milli Folklor Dergisi, 22 (87), 182-190.
Çetinel, G. F. (2001). Turizmde Tanıtım ve Reklam Faaliyetlerinin Önemi: Türkiyenin Tanıtımında Turizm Bakanlığının Yurtdışında Faaliyet Gösteren Medya Araçlarında Yaptığı Reklam Harcamaları ile Türkiyeye Gelen Turist Sayısı Arasındaki ilişkinin Değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 151-161.
Diana, D., Cecilia, P. I. and Călin, V. (2012). An Assessment of the Relationship Between the Cultural Heritage, Travel and Tourism and Sustainable Development in the Central and Eastern European Countries. Annals of the University of Oradea Economic Science Series, 21 (1), 1141-1147.
Dümcke, C. and Gnedovsky, M. (2013). The Social and Economic Value of Cultural Heritage: Literature Rewiev. EENC Paper, 1-114.
Emir, O., ve Avan, A. (2010). Yabancı Turistlerin Satın Alma Karar Sürecinde Kültürel Varlıkların Etkisi: Konya Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (1), 203-219. Giddens, A. (2005). Sosyoloji. (4. Baskı). Yayına Hazırlayan: Cemal Güzel. Ankara: Ayraç Yayıncılık.
Gülcan, B. (2010). Türkiyede Kültür Turizminin Ürün Yapısı ve Somut Kültür Varlıklarına Dayalı Ürün Farklılaştırma İhtiyacı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 99-120.
Güzel, Ö. (2007). Türkiye İmajının Geliştirilmesinde Profesyonel Turist rehberlerinin Rolü (Alman Turistler Üzerine Bir Araştırma). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi: Balıkesir.
Rabotić, B. (2010). Tourist Guides in Contemporary Tourism. International Conference on Tourism and Environment, Sarajevo, http://www. belgradetours.com (20.10.2013).
Reisinger, Y. and Turner, L. W. (2004). Cross-Cultural Behaviour in Tourism Concepts and Analysis. (2nd. Edition). Web: http://books.google. com.tr/books?id=Wszp4Cd93X4C&printsec (15.11.2013)
Rızaoğlu, B. (2003). Turizm Davranışı (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. Robinson, M. and Picard, D. (2006). Tourism, Culture and Sustainable Development. UNESCO. http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001475/147578e.pdf (11.12.2013).
K. Şahin, A. S. ve Güner, S. (2006). Kültürel Miras Koruması ve Sivil Toplum Örgütleri Arasındaki İlişki. Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, (16-18 Kasım 2006), 2. Cilt, 548-555.
Şen Şahin, S. ve Avcıkurt, C. (2013). Turist Rehberlerinin İletişim Yeterlilikleri: Turistlerin Görüşlerinin Chaid Analizi ile Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (29), 303- 327.
Tangüler, A. (2002). Profesyonel Turist Rehberliği ve Turist Rehberlerinin Seyahat Acentası ve Müşteri İlişkileri (Kapadokya Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tetik, N. (2012). Turist Rehberlerinin Eko Turizm Alanındaki Yeterlilikleri: Doğu Karadeniz Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Karaman, S., Demirkol, Ş. ve Şahin, S. (2008). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. İçinde N. Hacıoğlu ve C. Avcıkurt (Edt.), İnanç Turizmi (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kargı, V. (2009). Profesyonel Turizm Rehberlerinin Vergilendirilmesi Üzerine İnceleme. 10. Ulusal Turizm Kongresi, Mersin, 1347-1357.
Kocacık, F. (2003). Toplumbilim Ders Notları, (3. Baskı). Sivas: Özemek Matbaası.
Köroğlu, A., Köroğlu Ö. ve Sarıoğlan M. (2007). Türk Mutfağının Tanıtılmasında Profesyonel Turist Rehberlerinin Rolüne İlişkin Ampirik Bir Çalışma. 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, Antalya, 2940.
Köse, İ. (2011). 4.000 Yıllık Mirasın Kutsal İzleri: Trabzon. (2. Baskı). Trabzon: İber Matbaacılık.
Köse, İ. (2013). Karadeniz. Trabzon: İber Matbaacılık.
Kürüm, N. (2005). Uluslararası İlişkilerde Kültür Varlıklarının Yeri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Meydan Uygur, S. ve Baykan, E. (2007). Kültür Turizmi ve Turizmin Kültü- rel Varlıklar Üzerindeki Etkileri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 30-49.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Uslu, A. ve Kiper, T. (2006).Turizmin Kültürel Miras Üzerine Etkileri: Beypazarı/Ankara Örneğinde Yerel Halkın Farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (3), 305-314.
Yazıcıoğlu, İ., Tokmak C. ve Uzun S. (2008). Turist Rehberlerinin Rehberlik Mesleğine Bakışı. Üniversite ve Toplum Dergisi, 8 (2). http://tr.wikipedia.org/wiki/Trabzon_Ayasofya_M%C3%BCzesi (15.11.2013).