Kırgızistan’da Bütçe Açığı ile Dış Ticaret Açığı İlişkisi

Bir ülkenin bütçe dengesi ve cari işlemler dengesi o ekonominin istikrarlılığının en temel göstergelerinden sayılır. Bu iki göstergede eş zamanlı açığın ortaya çıktığı ve arasında bir ilişkinin bulunduğu duruma “ikiz açık hipotezi” denir. Kırgızistan ekonomisinde reel sektörün zayıf durumda olması ve dığer yandan da ekonominin yüksek oranda dışa açık olması ülkede ikiz açık sorununu meydana gertirmiştir. Bu konunun araştırılması ülkenin mali ve döviz politikalarının yönlerinin doğru tespit edilmesine imkan sağlayacaktır. Sovyet sonrası ekonomilerin biri olan Kırgızistan‟da da özellikle son yıllarda bütçe açığı ile cari işlemler açığının çok hızlı artmaya başlaması ve bugüne kadar bu iki açığın arasındaki ilişkinin yeterli kadar araştırılmamış olması ikiz açık sorununun incelenmesini güncel kılmaktadır. Bu bağlamda sözkonusu çalışmada Kırgızistan ekonomisi için ikiz açık hipotezini empirik yönden araştırarak bu açıklar sorununun çözümünde bazı önerilerin getirilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle regresyon analizi yapılarak bütçe açığındaki 1 dolarlık bir artışın dış ticaret açığını 0,83 dolara artıracağı tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, Keynesyen görüşün dolaysız yolunun Kırgızistan ekonomisi için geçerli olduğu ve devlet harcamalarındaki artışın doğrudan ithalatı artırmakta olduğu empirik olarak ispatlanmıştır. Ayrıca bu iki değişken arasındaki ilişki Granger Nedensellik Testi ile incelenerek bu ilişkinin yönünün doğru olduğu tasdik edilmiştir. Daha sonra bütçe harcamaları, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, tüketici fiyat endeksi, döviz kuru, ithalat, ihracat, yurtdışında çalışan işçiler tarafından transfer edilen işçi gelirleri gibi konuyla ilgili göstergelerin arasındaki ilişkiler vektör otoregresyon (VAR) yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Bu analiz sonuçlarına göre kamu harcamaları hem ihracatı, hem de ithalatı etkilemektedir. Kamu harcamalarındaki negatif değişme ihracatı azaltıcı etki yaratmaktadır, ithalat da kamu harcamalarındaki negatif değişmeden kısa dönemde pozitif/negatif etkilendiği halde genel olarak değişmemektedir. Yapılan tüm analizlerin sonucunda kamu bütçesinin açığının dış ticareti etkilemekte olduğu ortaya konduğu için, devlet tarafından bu iki açığı düzeltmek amacıyla maliye politikası ile beraber aktif dış ticaret politikasının da uygulanması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler:

ikiz açık hipotezi, bütçe açığı, cari işlemler açığı, dış ticaret açığı

THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE DEFICIT AND BUDGET DEFICIT IN KYRGYZSTAN

The budget balance and the current account are the main indicators of the economic stability of the state. A simultaneous deficiency of these accounts and their influence on each other is called "twin deficit hypothesis". The poor condition of the real sector as well as the external openness of the economy contributes to the problem of twin deficits in Kyrgyzstan. Studying twin deficits makes it possible to determine the right course of fiscal and currency policies. The rapid growth of the budget deficit and the current account in the post-Soviet Kyrgyzstan in the transition period, especially in recent years, as well as little-studied relationship of these two deficits make this a temporary issue. The aim of this paper is to empirically study the hypothesis of twin deficits in the Kyrgyz economy and to develop possible solutions to these problems. For this purpose, firstly a regression analysis was made, and the results showed that the growth of the budget deficit by $ 1 leads to an increase in foreign trade deficit to $ 0.83. In other words, it empirically proves that in the economy of Kyrgyzstan the Keynesian view of the twin deficits holds and the growth of government spending directly increases imports. This result was confirmed by the Granger causality test between these two variables. Secondly the method of vector autoregression (VAR) was used to investigate the relationship between variables such as budget expenditure, gross domestic product, consumer price index, exchange rate of the som to the dollar, import, export and net transfers. The results of this analysis showed that change in government spending adversely affects exports. While imports in the long run remain unchanged. To solve the problem of the twin deficits, the state must pursue an active foreign trade policy in addition to fiscal policy, as it is proven empirically, the state budget deficit has a substantial impact on the trade deficit

Keywords:

twin deficit hypothesis, the budget deficit, the current account deficit, foreign trade deficit,

PDF

___

Abell, J. (1990). Twin Deficits During The 1980‟s: En Empirpcal Investigation. Journal of Macroeconomics. Vol:12(1): 81-96.
Akbostancı, E., ve Gül I. T. (2002). Turkish Twin Deficits: An Error Correction Model Of Trade Balance. Erc Working Ideas.Repec.Org/P/Met/Wpaper/0106.Html, 16.03.1015) In Economics 01/06, May 2002 (Open Access
Akmoldoev, K. and Budaichieva, A. (2012). The Impact Of Remittances In Kyrgyzstan Economy. International Conference On Eurasian Economies, pp. 6-13.
Aksu, H. ve Başar S. (2009). Türkiye Için İkiz Açiklar Hipotezi‟nin Tahmini: Bir Sınır Testi Yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 64(4):1-14.
Alkswani, M. A. The Twin Deficits Phenomenon In Petroleum Economy: Evidence From Saudi Arabia, (http://www.erf.org.eg/html/finance1.pdf, 25.04.2014).
Aristovnik, A. (2005). Public Sector Stability and Balance of Payments Crises in Selected Transition Economies. Democratic Governance for the XXI Century: Challenges and Responses in CEE Countries, May 2005.
Aristovnik, A. (2006). The Determinants and Excessiveness of Current Account Deficits in Eastern Europe and the Former Soviet Union. William Davidson Institute Working Paper, 827.
Ay, A., Zeynep K., Mehmet M. ve Savaş E. (2004). Bütçe Açıgı-Cari İslemler Açıgı Arasındaki İlişki: Türkiye Örnegi (1992-2003), (Çevrimiçi) http//www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler, (erisim tarihi 11 nisan 2014).
Baharumshah, A., Evan L. and Ahmed M. K. (2006). Testing Twin Deficits Hypothesis: Using Vars And Variance Decompositon. Journal Of The Asia Pacific Economy, Volume 11(3): 331-354.
Bahmani-Oskooee, M. (1989). Effects Of The U.S. Government Budget Deficits On Its Current Account: An Empirical Inquiry. Quarterly Review Of Economics And Finance, Vol. 29/4: 76-91.
Bahtiyar, G. ve Hasan B. (2011). Türkiye‟de İkiz Açik Hipotezi. Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 3(2), Issn: 1309- 8020 (Online): 79-88.
Banchman, D. D. (1992). Why Is The U.S. Current Account Deficit So Large? Evidence From Vector Autoregressions. Southern Economic Journal, Vol.59(2):232-240.
Barro, J. R. (1979). On The Determination Of The Public Debt. Journal Of Political Economy, Volume: 87: 940- 971.
Bartolini, L. and Amartya L. (2006). Twin Deficits, Twenty Years Later. Federal Reserve Bank Of New York Volume 12(7): 1-7.
Bernheim, B. D. (1989). A Neoclassical Perspective On Budget Deficits. Journal Of Economic Perspectives, Volume: 3(2): 55-72.
Bilgili, E. ve Bilgili, F. (1998). Bütçe Açıklarının Cari Islem Dengesi Üzerindeki Etkileri: Teori ve Uygulama. İktisat, İletme ve Finans Dergisi, Yıl: 13(146): 4–16.
Blecker, A. R. (1992) Beyond The Twin Deficits: A Trade Strategy For The 1991s. Economic Policy Institute, U.S.A., P. 34.
Bolat, S., Murat B. ve Ozan A. (2011). Türkiye‟de İkiz Açık Hipotezinin Geçerliliği: Sınır Testi Yaklaşımı. Maliye Dergisi, Sayı 161: 347-364.
Chowdhury, K. and Saleh, A.S. (2007). Testing The Keynesian Proposition Of Twin Deficits In The Presence Of Trade Liberalisation: Evidence From Sri Lanka. University Of Wollongong Economics Working Paper Series, Wp 07-09.
Corsetti, G. and Muller G. (2006). Twin Deficits: Squaring Theory, Evidence and Common Sense. Economic Policy, Vol. 21(48): 599-638.
Darrat, D. A. (1988). Have Large Budget Deficits Caused Rising Trade Deficits? Southern Economic Journal, Vol: 54:879-887.
Dewald, G. W. and Michael U. (1990). The Twin Deficit Illusion. Cato Journal, Vol.9(3): 689-707.
Diboğlu, S. (1994). Accounting For U.S. Current Account Deficits: An Emprical Investigation. International Finance 9502003, Econwpa.
Doğan, B. (2010). Türkiye Ekonomisinde Kriz Öncü Göstergeleri Ve İkiz Açik. Journal Of Azerbaijani Studies (Açık Erişim: Http://Jhss-Khazar.Org/Wp-Content/Uploads/2010/06/Turkiye-Ekonomisinde-Kriz- Oncu.Pdf, 08.02.1014) ss. 500-521.
Dornbusch, R., Fisher S. and Statz R. (2004). Macroeconomics. 9 Th Edition, Boston: Mcgraw Hill.
Eisner, R. (1989). Budget Deficits: Rhetoric And Reality. The Journal Of Economic Perspectives, Volume:3(2): 73-93.
Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons, Inc, pp. 305-311.
Evans, Paul. (1988). Are Consumers Ricardian? Evidence For The United States. The Journal of Political Economy, Vol. 96(5):983-1004.
Güven, H. (2014). İkiz Açıklar Hipotezi: Kırgızistan Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, SBE Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi.
Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations By Econometric Models And Cross-Spectral Methods. Econometrica, Vol.37(3): 424-438.
Islam, M. F. (1998). Brazil's Twin Deficits: An Empirical Examination Aej: June 1998, Vol. 26(2):121 -128.
İyidoğan, P. V. (2013). Merkez ve Doğu Avrupa Ülkelerinde Bütçe Dengesi ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi: Ekonometrik Bir İnceleme. Maliye Dergisi, 164:82-98.
Karatay, P. (2008). İkiz Açıklar Hipotezi ve Türkiye Uygulaması. Gaziantep Üniversitesi Lisansüstü Tezi. (http://www.yok.gov.tr)
Kılavuz, E. ve Dumrul Y. (2012). İkiz Açiklar Hipotezinin Geçerliliği: Teori Ve Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 26(3-4): 239-528.
Kim, C. H. and Kim, D. (2006). Does Korea Have Twin Deficits? Applied Economics Letters, vol 13: 675–680.
Mangır, Fatih. (2012). Türkiye İçin İkiz Açiklar Hipotezi Testi (1980-2011). Niğde Üniversitesi İİİBF Dergisi Cilt: 5(2): 136-149
Mankiw, N. G.(2002). Macroeconomics, 5th Eddition, New York: Worth Publishers.
Olugbenga, A. O. and Oluwole O. (2006). An Empirical Investigation Of Budget And Trade Deficits: The Case Of Nigeria. The Journal Of Developing Areas Volume 39 (2): 153-174.
Puah, C., Lau E and Tan K. (2006). Budget-Current Account Deficits Nexus In Malaysia. (Online At Http://Mpra.Ub.Uni-Muenchen.De/37677/ Mpra Paper No. 37677, Posted 27. March 2012 12:54 Utc, 16. 03. 2015).
Rosenweig, J. A. and Tallman, E. W. (1993). Fiscal Policy And Trade Adjustment: Are The Deficits Really Twins? Economic Inquiry, Vol.31:580-594.
Sever, E. ve Demir, M. (2007). Türkiye‟de Bütce Açığı İle Cari Açık Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi İle İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi IIBF Dergisi, 2(1):47-63.
Tunçsiper, B. ve Sürekçi D. (2011). Türkiye‟de İkiz Açiklar Hipotezinin Geçerliliğinin Zaman Serisi Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt: 11(3): 103–120.
Utkulu, U. (2003). Türkiye‟de Bütçe Açiklari ve Diş Ticaret Açiklari Gerçekten İkiz Mi? D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cilt:18(1):45-61.
Ümit, Ö. (2007). Türkiye‟de Bütçe Açigi İle Cari İslemler Arasindaki İlişkilerin Zaman Serisi Analizi. (Doktora Tezi) Eskisehir, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 211 sayfa.
Vamvoukas, G. A. (1999). The Twin Deficits Phenomenon: Evidence From Greece. Applied Economics, 31: 1093-1100
Volcker, P. A.(1984). Facing up to The Twin Deficits. Challenge, Vol. 27(1): 4-9.
Yaldız, E.(2006). İkiz Açıklar Hipotezi ve Türkiye. İzmir İktisat Kongresi Arastırma Merkezi, Bilimsel Çalısma Raporları Serisi, Bçr No: 2006/01. Yıl 19: 5-17.
Yılmaz, A. (1993). İkiz Açıklar Hipotezi‟nin Türkiye Örnegine Uygulanması. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi SBE, Ankara.
Yılmaz, B. E. (2002). “İkiz Açık” Teorisi: Türkiye‟nin 1980-2001 Dönemi Bütçe Açıkları ve Dış Ticaret Açıkları Üzerine Bie Nedensellik Araştırması. İ.Ü. İktsat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 14.Seri, ss. 139-152.
Yücel, F. ve Yılmaz A. A. (2003). Eş-Bütünleşme ve Nedensellik Testleri Altında İkiz Açıklar Hipotezi: Türkiye Uygulaması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12(12):1-13. (2004). (http://texlips.hypermart.net/download/lecture_notes.pdf) on Stuructural Vector
Autoregression. (10 Mart 2008)
Zengin, A. (1999). İkiz Açıklar Hipotezi (Türkiye Uygulaması). Yayınlanmamıs Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi S.B.E., Trabzon.
Zietz, J. and Pemberton, D. K. (1990). The Us Budget And Ttrade Deficits: A Simultaneous Equation Model. Southern Economic Journal, 57: 23-34.
Налоговый Кодекс Республики Таджикистан. (2013). В редакции законов РТ от 28.12.2013г. №1046. (http://base.spinform.ru/show_doc.fwx?rgn=7913, 24.03.2015) стр.95-99.
http://www.knews.kg/econom/57773/, 17.03.2015, 13:40 www.stat.kg www.nbkr.kg