CEYHAN’DA BİR MEVSİMLİK BAYRAM: TEPGEÇ/TEPREŞ

Kültür, insanlığın yüzyıllardır süren varoluş serüveninin tanığı olmuş bir olgudur. Bir sonraki kuşağa aktarılarak günümüze ulaştırılan bu birikim, her toplumda farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Toplumlara özgü olan kültürün kendi içindeki unsurları arasında sürekli bir etkileşim vardır. Bir unsurda meydana gelen bir değişim diğer tüm unsurları etkilemektedir. Bu durum, kültürün her coğrafyada bu şekilde farklılaşarak çeşitlenmesine neden olmuştur. İnançlar, gelenekler, toplumsal normlar ve düşünüş biçimleri de farklılaşarak, çeşitlenmiştir. Bu noktada halk kültürü karşımıza çıkmaktadır. Halk kültürü, zaman içinde kuşaktan kuşağa aktarılarak şekillenen, toplumun inançları, gelenekleri, yaşayış ve düşünüş tarzıyla normlarının oluşturduğu bir bütündür.Tarihin ilk devirlerinden itibaren mevsimsel geçişler tören şeklinde kutlanmıştır. Avcı toplumdan tarımcı topluma geçildiğinde bu törenler bereket ve bolluğa yönelik olmuştur. Eski Türk kültüründe de kıştan sonra baharın gelmesi törenlerle kutlanmıştır. İnsanoğlunun doğa karşısındaki tavrının neticesinde baharın gelmesi karşısında duyulan sevinç, hemen her coğrafyada adı her ne olursa olsun bir bahar bayramı kutlamasını karşımıza çıkarmaktadır. Kırım’dan Türkiye’ye göç sonrası Türkiye’nin farklı coğrafyalarına yerleşen Kırım Türkleri gibi, Ceyhan’da yaşayan Kırım Türkleri arasında da kutlanan bir mevsimlik bayram olan Tepgeç/Tepreş, kültürün izlerini taşımakta ve bir sonraki kuşağa kültürü aktarma işlevini kendinde barındırmaktadır. Makalemizde Ceyhan’da baharın gelmesiyle birlikte Kırım Türklerince kutlanan Tepgeç/Tepreş bayramına ve ayrıntılarına halk kültürü çerçevesinden bakmaya çalışacağız.

A Seasonal Festıval in Ceyhan: Tepgeç/Tepreş

Culture is a phenomenon that mankind has been witness to the centuries-long adventure of existence . Transferring this knowledge to the next generation delivered to the present day , in every society emerges in different ways . Specific elements of the culture of their communities is a constant interaction . A change in a single feature affects all the other elements . This culture led to a multiplicity of differentiating in this way each region . Beliefs, traditions , social norms and differing forms of thought , diversified. At this point, appears to folk culture . Folk culture is transferred from generation to generation over time, shaped by society, beliefs, customs, norms, created a style of living and thinking bütündür.Tarihin seasonal transitions from the first ages of the form of the ceremony has been celebrating Hunter agrarian society , such a society has for ceremonies blessing and abundance . Former Turkish culture were held in the winter after the arrival of spring . As a result of the arrival of spring in the face of human nature against the attitude of joy, whatever it is called in almost every region emerges is a celebration of the spring festival . Settled in the Crimea Crimean Turks migrated to Turkey after Turkey’s diverse geography of the Crimean Turks living in Ceyhan, also celebrated as the feast of seasonal Tepgeç/Tepreş bear traces of culture and the culture of the next generation transmission function accommodates itself . In this article, the Crimean Turks and celebrated with the coming of spring Ceyhan Tepgeç / Tepreş feast day and try to look at the details of the framework of folk culture .

___

  • a)Yazılı Kaynaklar
  • ARTUN, Erman (2002), “Türk Halk Kültüründe Nevruz”, Türk Kültüründe Nevruz V. Uluslar Arası Bilgi Şöleni Bildirileri, (15-16 Mart 2002: Diyarbakır), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ss. 17-25, Ankara.
  • AYDIN TUTKU, Filiz (2000), A Case in Diapora Nationalism : Crimean Tatars in Turkey, The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
  • BAYRAKTAR Zülfikar ve SAÇKESEN Ahmet (2012), “Eskişehir Kırım Tatar Türklerinde Tepreş Şenlikleri”, Jasss Dergisi , c.5, ss.49-61, Fransa.
  • BUSHAKOV, V.Anatoliovych (2013), On Origin of the Noghay Holiday Tepreş and Its Name and on the Crimean Tatar Holiday Dervıza, The World Of Orient, Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü, Kiev.
  • EKİCİ, Metin (2002), “Kutsanma ve Kutlama Anlayışında Nevruz”, Türk Kültü- ründe Nevruz V. Uluslar Arası Bilgi Şöleni Bildirileri, (15-16 Mart 2002: Diyarbakır), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, ss. 60-70, Ankara.
  • ERSOY, İlhan (2008), “Diaspora ve Kimlik: Eskişehir ve İstanbul’da Yaşayan Kı- rım Tatarlarında Çoklu Kültürel Kimliğin İfade Alanı Olarak Tepreş”, DEÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İzmir.
  • KOCA, Salim (2002), “Eski Türklerde Bayram ve Festivaller.” Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, C.3,s.52., Ankara.
  • OĞUZ, M. Öcal (2002), Kürselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • OĞUZ, M. Öcal ve KASIMOĞLU Seval (2005),Tepreç Şöleni (Eskişehir),
  • Türkiye’de 2005 Yılında Yaşayan Geleneksel Kutlamalar, Gazi Üniversitesi THBMER Yayınları, Ankara.
  • ÜLKÜSAL, Müstecip (1987), Dobruca ve Türkler, Türk Kültürünü Araştırma Ensitüsü Yayınları, Ankara.
  • YURTSEVER, M.Vani (1973), “Hıdrellez-Tepreş”, Emel Dergisi, S.77, ss.41-42, İstanbul.
  • b)İnternet Kaynakları
  • Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/bts (E.T. 29.10.2013).
  • www.esk-kirimdernegi.org/tepres.html (E.T. 11.05.2012).
  • www.kirimdernegi.org/istanbul/bahcesaray/bulten.asp?sayi=13&yazi=4 (E.T.11.05.2012) c)Sözlü Kaynaklar
  • Kaynak kişilerle ilgili bilgiler, “ad-soyad, yaş, doğum yeri, öğrenim durumu, mesleği” sıralaması göz önünde bulundurularak verilmiştir.
  • K.1 Timur BERK, 34 yaşında, Dobriç(Hacıoğlu-Pazarcık), Üniversite Mezunu, Elektronik Mühendisi.
  • K.2 Fatma AKGÜL, 70 yaşında, Yellibel Köyü, Okuryazarlığı Yok, Ev Hanımı.
  • K.3 Mübin AKGÜL, 76 yaşında, Yellibel Köyü, Ortaokul Mezunu, İşçi
  • K.4 Kemal İLTİN, 48 yaşında, Yellibel Köyü, Lise Mezunu, Esnaf.
  • K.5 Mükremin DUYGUN, 51 yaşında, Mustafabeyli Köyü, Üniversite Mezunu, Öğretmen.
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-5265
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1998
  • Yayıncı: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler

ŞANLIURFA’DA KÜLTÜR TURLARINA KATILAN YERLİ TURİSTLERİN ANLIK SATIN ALMA DAVRANIŞLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

A. Celil ÇAKICI, Murat ÖZDAMAR

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ NECATİBEY EĞİTİM FAKÜLTESİ İNGİLİZCE ÖĞRETMENLİĞİ ANABİLİM DALI ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENEN ÖZERKLİĞİ KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ

Kemal Oğuz ER

MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ (MEGEP) MUHASEBE-FİNANSMAN ALANI MODÜLLERİNİN ETKİNLİĞİNİN TESPİTİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Nevran KARACA, Sibel ÇAKIR

İSTANBUL’DA FAALİYET GÖSTEREN SEYAHAT ACENTELERİNDE PERSONEL GÜÇLENDİRME VE İNOVASYON İLİŞKİSİ

Nilgün AVCI, Gökçen Gözde ULU

İKY UYGULAMALARINA YÖNELIK ALGININ ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞA ETKISINDE İŞ TATMINININ ARA DEĞIŞKEN OLARAK İNCELENMESI

Hakan KİTAPÇI, Özgür Can KAYGISIZ

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE TURİZMİNE ETKİLERİ: DELFİ ANKET YÖNTEMİYLE YAPILAN BİR UYGULAMA ÇALIŞMASI

Burhan AYDEMİR, Hüseyin ŞENEROL

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN DERS ÇALIŞMA BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Şeyda Ferah TUYGAR

19. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ’NDE NÜFUS ALGISININ DEĞİŞİMİ VE NÜFUSU ARTTIRMA ÇABASINDA MÜFETTİŞLERİN ROLÜ

İbrahim SERBESTOĞLU

ÜÇÜNCÜ YAŞ TURİSTLERİNİN OTELLERE BAĞLI RESTORANLARINDA YİYECEK VE İÇECEKLER İLE İLGİLİ KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

Aslı ALBAYRAK

E-ÖĞRENME ÖĞRETİM TASARIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER VE TASARIM ALGISIYLA İLGİSİ

Osman BAYRAKTAR