Tülay GÜNEY, Erkan TAŞKIRAN, Emrah ÖZKUL

ÇALIŞANLARIN DUYGULARINI YÖNETME BECERİLERİNİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SABİHA GÖKÇEN HAVALİMANI ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Bireyler, yaşamının her evresinde olduğu gibi çalışma yaşamında da duygularıyla iç içedir. Bu çerçevede duyguları kontrol altına alma ve düzenleme, olumsuz duygularla başa çıkabilme, duyguları olduğu gibi ifade edebilme ve öfke yönetimini kapsayan duygu yönetiminin, örgütsel ortamda amaçlarına ulaşmayı hedefleyen çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi önem kazanmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı; çalışanların duygularını yönetme becerilerinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkilerini araştırmaktadır. Araştırma, Sabiha Gökçen Havalimanı’nın 320 çalışanı ile gerçekleştirilmiştir. Demografik özelliklere ilişkin veriler için frekans ve yüzde dağılımı yöntemi, kullanılan ölçekler için güvenilirlik analizleri, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmada çalışanların duyguları yönetme becerilerinin, örgütsel vatandaşlık davranışı ve boyutları üzerindeki etkisini ölçmek için yapılan analizler neticesinde, duyguları yönetme becerilerinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde anlamlı fakat güçlü olmayan bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışanların duyguları yönetme becerilerini kullanabilmeyi öğrenerek, kendilerini daha iyi ifade edebileceği, olumsuz duygu ve davranışlarını kontrol edebileceği ve diğer çalışanlarla ilişkilerinin daha sağlıklı olabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle öncelikli olarak yöneticiler olmak üzere tüm çalışanlara duyguları yönetme becerileri eğitimi verilmesi tavsiye edilebilir. Örgütsel verimin artmasına yardımcı bir diğer unsur olan örgütsel vatandaşlık davranışlarının sergilenebilmesi için işveren ve yöneticilerin teşvik edici ve destekleyici olmaları gerekmektedir. Bu çalışma sonucunda duyguları yönetme becerilerini, eğitim sektöründe inceleyen birtakım çalışmalar bulunmakla beraber örgütsel açıdan değerlendiren çalışmaların sayısının oldukça az olduğu gözlemlenmiştir. Gelecek araştırmalar için duyguları yönetme becerilerinin motivasyon, liderlik, örgüte bağlılık ve kişilik özellikleri gibi farklı konularla ilişkilendirilmesi önerilebilir

Anahtar Kelimeler:

Duyguları Yönetme Becerileri, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı

The Effect of Employee’s Emotions Management Skills Upon Organizational Citizenship Behaviour: A Research on Employees of Sabiha Gökçen Airport

Individuals are in the sense of togetherness with emotions in their working life as well as at every stage of their lifetime. Within this frame the effect of emotion management consisting of coping with negative emotions and expressing them as they are, pacification the emotions and having anger management becomes important upon organizational citizenship behaviour of employees targeting to reach their goals within the organizational environment. Within this context the main purpose of this study is to investigate the effects of employee’s emotions mangement skills upon organizational citizenship behaviour. The research has been carried out with 320 employees who work for Sabiha Gökçen Airport. The descriptive analysis for demographical data, reliability analysis for questionnaires used in the study and regression analysis to determine the relations among dependent and independent variables has been conducted. According to the findings obtained from the analyses aming at determining the effect of employee’s emotions management skills upon organizational citizenship behaviour and its dimensions, it has been found out that emotion management skills of employees has a meaningful but not strong impact on organizational citizenship behaviour. By learning how to use emotions management skills, it is thought that employees can express themselves better, make a close relation with other employees and take control over negative emotion and behaviours. Within this context, it is recommended that trainings about emotions management skills may be settled for all employees inclueded managers. Managers also have to be encouraging and supportive for organizational citizenship behaviour which is the other tool making contribution to organizational performance. After making a comprehensive literature review, it is been seen that a little has been conducted about emotions management skills in education field. It may be suggested for future research to examine the relationship between emotions management skills and other topics such as leadership, personality chracteristics, motivation, organizational commitment

Keywords:

Emotions Management Skills, Organizational Citizenship Behaviour,

PDF

___

Atabek, E. (1999). Bizim Duygusal Zekamız (2. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Akçay, C., ve Çoruk, A. (2012). Çalışma Yaşamında Duygular ve Yönetimi: Kavramsal Bir İnceleme. Journal of Policy, 1(1), 3-25.
Antony, J.M. (2013). The Influence of Emotional Intelligence on Organizational Commitment And Organizational Citizenship Behavior. International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 2 (3), 110-115.
Baltaş, Z. (2006). Duygusal zeka (2. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Bağcı, Z. (2014). Duygusal Zeka ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi, Hi- tit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 259-279.
Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee "Citizenship". Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
Bar-On, R., ve Parker, J. D. (2000). Bar-On Emotional Quotient Inventory: Youth Version, Technical Manual. New York: Multi-Health Systems.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On Model of Emotional-Social Intelligence (ESI). 1.Psicothema, 18, 13-25.
Becker, T.E. ve Vance, R.J. (1993), Construct Validity of Three Types of Orga- nizational Citizenship Behavior: An Illustration of the Direct Product Model With Refinements. Journal of Management,19(3), 663-682.
Borman, W. C. ve Motowidlo, S. J. (1997). Task Performance and Contextual Performance: The Meaning for Personnel Selection Research. Human Performance, 10(2), 99-109.
Champoux, J.E. (2006). Organizational Behaviour: Integrating Individuals, Groups and Organizations. USA: Thomson South Western.
Chin, S.T.S., Anantharaman, R.N. ve Tong, D.Y.K. (2011). Emotional Intelligen- ce and Organisational Citizenship Behaviour of Manufacturing Sector Employees: An Analysis. Management, 6 (2), 107-125.
Cüceloğlu, D. (2005). Yeniden İnsan İnsana (22. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi
Çeçen, A. R. (2006). Duyguları Yönetme Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 101-113.
Çeşitçioğlu, M. (2003). Kaliteli İnsan. İstanbul: Alfa Yayınları.
Çölgeçen, Y. (2012), Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Aile Hekimliği Uygulamaları Açısından Önemi: Uşak İlinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova.
Dökmen, Ü. (2004). Evrenle Uzlaşma Sürecinde Var Olmak, Gelişmek, Uzlaşmak (3. Baskı). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Ekman, P. (2009). Telling Lies: Clues To Deceit İn The Market Place, Politics and Marriage (Revised Edition). New York: Norton Company Inc.
Geçgel, S. (2011). Duygusal Zekanın Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Üze-rine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
Gegez, E. (2005). Pazarlama Araştırmaları. İstanbul: Beta Basım Yayın
Goleman, D. (1996). Duygusal Zeka Neden IQ'dan Daha Önemlidir? (B. S. Yüksel, Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları.
Goleman, D. (1998). İş Başında Duygusal Zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.Goleman, D., Boyatzis, R. E. ve McKee, A. (2002). The new leaders: Transforming The Art Of Leadership Into The Science Of Results. London: Little Brown.
Greenberg J.ve Baron A. (2000). Behavior in Organizations.NewJersey: Prenti-ce-Hall.
İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Kalkan, A. (2013). Algılanan Örgüt Kültürünün Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi: Kuramsal ve Görgül Bir Araştırma. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Kökdemir, H. (2004). Öfke ve Öfke kontrolü.Pivolka, 3(12), 7-10.
Mayer, J. D. ve Salovey, P. (1990), Emotional Intelligence, Imagition, Cognition, and Personality, 9(3), 185-211.
Moorman, R.H. ve Blakely, G.L. (1995) Individualism - Collectivism as an In-dividual Difference Predictor of Organizational Citizenship Behavior. Journal ofOrganizational Behavior, 16(2), 127-142.
Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Sydro-me. Lexington: Lexington Books.
Organ, D.W. ve Lingl, W.A. (1995). Personality, Satisfaction and Organizatio-nal Citizenship Behaviour, The Journal of Social Psychology, 135 (3), 339-350.
Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It's Construct Cle-an-up Time. Human performance, 10(2), 85-97.
Organ, D. W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship beha-vior. Research in Organizational Behavior, 12(1),43-72.
Organ, D.W., Podsakoff, P.M. ve MacKenzie, S.B. (2006). Organizational Citi-zenship Behaviour: Its Nature, Antecedents and Consequences. California: Sage Publications.
Ortony, A., Revelle, W. ve Richard Z. (2007). Why Emotional Intelligence Nee-ds a Fluid Component, The Science of Emotional Intelligence: Knowns and Unknowns, 288-304.
Özaslan, B.Ö., Acar, A.B. ve Acar, A.C. (2009). Duygusal Zeka ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yönetim, 64, 98-111.
Podsakoff, P.M. ve MacKenzie, S.B. (1994). Organizational Citizenship Beha-viours and Sales Unit Effectiveness. Journal of Marketing Research, 31( 3).
Podsakoff P.M.; Mackenzie, S.B., Paine, J.B. ve D.G., Bachrach (2000). Orga-nizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research, Journal of Management, 26(3), 513-663.
Polat, S. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleriyle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki.Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Poskey, M. (2006). The Importance of Emotional Intelligence in the Workplace. Why It Matters More than Personality. Retrieved April, 17.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2010). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayım ve Dağıtım.
Tokmak, İ. Yıldız, E. ve Turgut, H. (2013). Duygusal Zekanın Örgütsel Vatan-daşlık Davranışına Etkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 96-115.
Töremen, F. ve Çankaya, İ. (2008). Yönetimde etkili bir yaklaşım: Duygu Yöne-timi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 1(1), 33-47.
Ünlü, S. (2001) Psikoloji, Ayhan Hakan (Edt.), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1288.
Yancı, F. ve Sağlam, A. Ç. (2014). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin duygu-sal zekâları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 298-313.
Yaylacı, G. Ö. (2006) Kariyer Yaşamında Duygusal Zeka ve İletişim Yeteneği (2. Ba-sım). İstanbul: Hayat Yayınları.
Yunus, N. H. (2012). Displaying Employees'Organisational Citizenship Beha-viour: The Impact of Emotional Intelligence and Leader-Member Exc-hange in Development Bank in Malaysia. International Journal of Social Science and Humanity, 2(4), 344-349.