BIST-Ulaştırma Endeksinde Yer Alan Firmaların Mali Performanslarının Ölçülmesi ve TOPSIS Yönteminin Uygulanması*

Günümüzün değişken ekonomik şartları, işletmeleri sürekli olarak mali performanslarını arttırma yönünde bir değişim içinde olmaya itmektedir. Özellikle Ulaştırma sektöründe faaliyet gösteren işletmeler dünyanın bir ucundaki bir ülkeden, diğer bir ucundaki ülkeye taşımacılık yaparak uluslararası boyutta hizmet vermektedirler. Bu nedenle her türlü uluslararası ekonomik ve politik krizden kolayca etkilenmektedirler. Ulusal ve uluslararası krizlerden kaçınmak mümkün olmamakla birlikte etkilerinin çabuk atlatılarak karlılığın elde edilmesi etkin bir yönetimle mümkün olmaktadır. Bunun için finansal performansın sağlam olması, iyi yönetilmesi ve finansal göstergelerin yakından takip edilmesi gerekmektedir. Çalışmamızda BIST-Ulaştırma endeksinde yer alan işletmelerin mali performanslarının ölçülmesi amacıyla ulaştırma sektöründe yer alan yedi firmanın 2010-2013 yıllarına ait dört yıllık mali tabloları esas alınmıştır. Analiz iki bölümde gerçekleştirilmiştir. Birinci bölümde mali yapı performansını değerlendirmeye yönelik olarak likidite, mali yapı, faaliyet ve karlılık oranlarından toplam 18 adet oran hesaplanmıştır. Bu verilerle oluşturulan tablolar ve grafikler incelenmiştir. İkinci bölümde yine aynı oranlar kullanılarak her yıl için TOPSIS yöntemine göre performans ölçümü yapılarak işletmeler arasında başarı yönünden bir sıralama yapılmıştır. Elde edilen sonucun, oran analizi yöntemi sonucunda yapılan yorumlarla da tutarlı olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler:

Oran Analizi, TOPSIS Yöntemi, Finansal Performans Ölçümü, Ulaştırma Sektörü

A MEASUREMENT OF FINANCIAL PERFORMANCE OF THE COMPANIES WHICH LOCATED IN THE BIST-TRANSPORTATION INDEX AND AN IMPLEMENTATION OF TOPSIS METHOD

In today's volatile economic conditions, businesses are constantly being pushed in a change to increase their financial performance. Especially for businesses which ones are operating in the transportation sector, they are giving service to end of the world to other side how they are transporting something. Therefore they are affecting easily all kinds international and political crisis. Due to it is not possible to avoid to an national or international crisis but also the businesses have to bypass to effect of crisis and must having profitability in quickly; it is possible with an effective management. For achieving to this situation, financial performance must be hard, having good management and financial indicators must be followed in closely. In our study, we took four-year financial statements are based on 2010-2013 year for measuring to financial performance of the seven companies which are located in BIST-transportation index. Analysis was performed in two parts. In the first chapter, we calculated 18 ratios with using liquidity structure, financial structure, operations and profitability ratios for evaluating to the financial performance of the firms. We examined created tables and graphics for this aim. In the second part, enterprises ranking were conducted according to their success with using the same proportions by the TOPSIS method for each year. The result is similar and consistent with the result of ratio analysis method

Keywords:

Ratio Analysis, TOPSIS Method, Financial Performance Measurement,

PDF

___

Yıllık DO&CO. 2014, Kaynak: http://www.doco.com/tr/ir/sirket/do-co-nun-tarihcesi (Erişim tarihi: 14.10.2014).
2013 İstatistiklerle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme. 2014, T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı/UBAK, Kaynak: http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/UBAK/tr/doc- xls/20140828_162428_204_1_64.pdf (Erişim tarihi: 06.11.2014).
Akgüç, Öztin. 1998, Finansal Yönetim, İstanbul: Avcıol Basım-Yayın.
Bakırcı, Fehim. Seyehadi Eslamian Shiraz. Ali Sattary. 2014, “BIST‟da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren işletmelerin Finansal Performans Analizi: VZA Super Etkíniík veTOPSIS Uygulaması”, Ege Akademik Bakış, cilt:14, Sayı:1, ss.9-19
William H. 1966, “Financial Ratios as Predictors of Failure”, Journal of Accounting Research, Vol. 4, Empirical Research in Accounting: Selected Studies, ss. 71-111.
Beyaz Filo Kiralama. 2014, “Beyaz Filo Kiralama Hakkında”, Kaynak: http://www.beyazfilo.com/kurumsal.aspx (Erişim Tarihi:14.10.2014).
Apak, Sudi. Engin Demirel. 2013, Finansal Yönetim Cilt 2: Finansal Tablolar Analizi ve Yatırım Yönetimi, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
Ağırlıklı Ortalama Mevduat Faiz Oranları. 2014, Kaynak: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/6121b7aa-7946-4353-b0f2-9cbab7e289b2/ TurkLirasi.html?MOD=AJPERES (Erişim tarihi: 07.11.2014).
Aydın, Nurhan. Coşkun, Metin. Bakır, Hasan. Ceylan, Ali. Başar, Mehmet. 2004, Finansal Yönetim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Demireli, Erhan. 2010, “TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye‟deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, S:5:1, ss: 101-112.
Dünden Bugüne Pegasus. 2014, “Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş.” Kaynak: http://www.flypgs.com/pegasus- hakkinda/dunden-bugune-pegasus.aspx (Erişim tarihi: 14.10.2014).
Ercan, Metin. Ünsal Ban. 2005, Değere Dayalı İşletme Finansı, Finansal Yönetim, Ankara: Gazi Kitapevi.
Feng, Cheng-Min, Rong-Tsu Wang. 2000, “Performance evaluation for airlines including the consideration of financial ratios”, Journal of Air Transport Management, Baskı 6, ss, 133–142.
Finans.haberler.com. 2011, “2011'e Ekonomik Kriz Damgasını Vurdu”, Kaynak: http://www.haberler.com/2011-e-ekonomik-kriz-damgasini-vurdu-3215571-haberi/ (Erişim tarihi: 07.11.2014).
Garanti Bankası, Report Para Garanti, “Mali Tablolar”, Kaynak: http://report.paragaranti.com/malitablo/MaliTablolar_3.aspx?hisse=PGSUS (Erişim Tarihi: 28 Mart 2014).
Garanti Bankası, Report Para Garanti, “Mali Tablolar”, Kaynak: http://report.paragaranti.com/malitablo/MaliTablolar_3.aspx?hisse=DOCO (Erişim Tarihi: 25 Ekim 2014).
Hakkımızda. 2014, “Latek Logistics”, Kaynak: http://www.lateklogistics.com/kurumsal.asp?no=1 (Erişim tarihi: 24.10.2014).
Hakkımızda. 2014, “Reysaş Taşımacılık ve Lojistik Ticaret A.Ş.”, Kaynak: http://www.reysas.com/sirket_profili.aspx (Erişim tarihi: 24.10.2014).
Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), “Finansal Tablolar”, Kaynak: http://www.kap.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 14 Ekim 2014).
Kısaca Çelebi. 2014, “Çelebi Havacılık Holding A.Ş” Kaynak: http://www.celebi.com.tr/tr/yazi.php?id=12 (Erişim tarihi: 14.10.2014).
Kısaca Türk Hava Yolları. 2014, “Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı” Kaynak: http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/basin-odasi/sikca-sorulan-sorular (Erişim Tarihi: 28 Mart 2014).
Ömürbek, Vesile. Bülent Kınay. 2013, “Havayolu Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, S.3, ss.343-363.
Soba, Mustafa. Kudret EREN. 2011, “ TOPSIS Yöntemini Kullanarak Finansal ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarası Otobüs Sektöründe Bir Uygulama”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, ss.23-40.
Supçiller, Aliye Ayça. Ozan Çapraz. 2011, “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, Ekonometri ve İstatistik, Sayı:13 (12. Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması, İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı), ss.1–22.
Tayyar, Nezih. Fatma Akcanlı. Erhan Genç. Işıl Erem. 2014, “BIST‟e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S:Ocak, ss. 19-40.
Toraman, Cengiz. Çağatay Başarır. 2012, “İşletmelerin Aktif Büyüklükleri ve Firma Performansları: IMKB 100 Örneği”, 16. Finans Sempozyumu, Erzurum, ss. 459-469.
Türko, R.Metin. 1999, Finansal Yönetim, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Yurdakul, Mustafa. Yusuf Tansel İç. 2003, “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik, Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 18, No 1, ss.1-18.
Uygurtürk, Hasan. Turhan Korkmaz. 2012, “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, S:Ekim, C:7(2), ss.95-115.