TÜRKİYE’DEKİ MAZOT FİYAT ŞOKLARININ HUBUBAT SEKTÖRÜNE ETKİSİ

Bu araştırmanın amacı Türkiye’de oluşan mazot fiyat şoklarının mısır, pirinç ve buğday fiyatları üzerindeki etkilerini belirlemektir. Çalışma 2003-2016 yılları arasını kapsayan aylık veriler ile kurgulanmıştır. Veriler vektör otoregresyon (VAR) modeli ile sınanmıştır. Kısa dönem ilişkiler Etki-Tepki ve Varyans Ayrıştırma testi sonuçlarına göre yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre mazot fiyat şokları ile hububat ürünleri arasında bir ilişkisinin varlığından söz edilebilir. Bu ilişki ortalama 4 aylık dönemde fiyatlara pozitif yönde yansımaktadır. Etki daha sonraki aylarda kalıcılık göstermektedir. Öte yandan mazot fiyatlarında oluşan şoklar hububat ürünün çeşidine göre öngörü hata varyansının yaklaşık %16 ile %33’ünü açıklamaktadır. Bu yüksek oran hububat fiyatlarının kontrolü için mazot fiyatlarının önemine dikkat çekmektedir. Bu yüzden özellikle hububat krizi dönemlerinde mazota periyodik indirimler uygulanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Mazot, Hububat, Fiyat, VAR Model, Türkiye

EFFECTS OF DIESEL FUEL PRICE SHOCKS ON CEREAL SECTOR IN TURKEY

The purpose of this study is to determine diesel fuel price shocks on prices of corn, rice and wheat in Turkey. The study is organized with monthly data covering 2003-2016. Data was tested with vector auto regression (VAR) model. Short term effects were interpreted according to Cause-Effect and Variance Decomposition test results. According to the study findings, there is a relationship between diesel fuel shocks and cereal products. This relationship reflects on prices in positive manners for 4-month period. The effect remains constant for the following months. On the other hand, Diesel fuel price shocks can be used to explain almost 16% and 33% of expectation error variance depending on the type of cereal products. Such high level shows the importance of diesel fuel prices for the control of cereal prices. Therefore, it can be suggested to apply periodical discount rates to diesel fuel prices for especially cereal crisis periods.

Keywords:

Diesel, Creal, Price, VAR Model, Turkey,

PDF

___

Abdlaziz, R. A., Rahim, K. A., Adamu, P. (2016), "Oil and Food Prices Co-integration Nexus for Indonesia: A Nonlinear ARDL Analysis", International Journal of Energy Economics and Policy, 6(1), :82-87.
Adämmer, P., Bohl, M. T. (2015), "Speculative bubbles in agricultural prices", The Quarterly Review of Economics and Finance, 55, :67-76.
Aktas, E., İpek, S., Işık, S. (2010), "Türkiye’de Tarım Sektöründe Kullanılan Mazota Yönelik Vergi ve Destekler", Tarım ekonomisi dergisi, 16(1):19-24
Baek, J., Koo, W. W. (2010), "Analyzing factors affecting US food price inflation". Canadian Journal of Agricultural Economics, 58(3), 303-320.
Dellal, İ., Özat, H. E., Özüdoğru, T. (2007). Tarımda Mazot Kullanımı ve Mazot Destekleri. Çalışma Raporu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara. 21s. EPDK, (Enerji Piyasası Denetleme Kurulu), 2014, Petrol Piyasası Sektör Raporu, 2013-61 http://www.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/Petrol/YayinlarRaporlar/Yillik E.T.: 15.11.2015.
EPDK, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu, 2015, Petrol Piyasası Sektör Raporu, 2014-175 http://www3.epdk.org.tr/index.php/petrol-piyasas/yayinlar-raporlar?id=860, E.T.: 11.12.2015.
Esmaeili, A., Shokoohi, Z. (2011), "Assessing the effect of oil price on world food prices: Application of principal component analysis", Energy Policy, 39(2), 1022-1025. ETKB, (T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) 2016, Petrol ve doğalgaz sektör raporu, 2015-36 http://www.enerji.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fSekt%C3%B6r+Raporu%2fHP_DG_SEKTOR_RPR.pdf E.T.: 25.02.2016.
Fang C.R., Lee W.C., Chang C.F. (2014), "The co-movement between oil and agricultural commodity prices: Evidence from the emerging market of China" Issues & Studies, 50, 111–141.
Gohin, A., Chantret, F. (2010), "The long-run impact of energy prices on world agricultural markets: The role of macro-economic linkages", Energy Policy, 38(1), 333-339.
Ibrahim, M. H. (2015), "Oil and food prices in Malaysia: a nonlinear ARDL analysis", Agricultural and Food Economics, 3(1), 1-14.
Kapusuzoğlu, A., Ulusoy, M. K. (2015), "The interactions between agricultural commodity and oil prices: an empirical analysis", Agricultural Economics Zemědělská Ekonomika, 61(9), 410-421.
Nazlıoğlu, S., Soytaş, U. (2011), "World Oil Prices and Agricultural Commodity Prices: Evidence From an Emerging Market", Energy Economics, 33(3), 488-496. Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1-48.
TMO, 2016. Toprak Mahsulleri Ofisi, Hububat Raporu, erişim http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/hububat/hububatraporu2016.pdf, erişim tarihi 10.07.2017 TUİK, 2016, Türkiye İstatistik Kurumu Veri Sistemi, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1101, E.T.: 15.11.2015.
Zhang Q., Reed M. (2008), "Examining the impact of the world crude oil price on China’s agricultural commodity prices: The case of corn, soybean, and pork In: Southern", Agricultural Economics Association Annual Meetings, Dallas, TX, February 2–5, 2008.
Zhang Z., Lohr L., Escalante C., Wetzstein M. (2010), "Food versus fuel: What do prices tell us? ", Energy Policy, 38, 445–451.
Zhang, C., Qu, X. (2015), "The effect of global oil price shocks on China's agricultural commodities", Energy Economics, 51, 354-364.
ZhengWei, M., Rui, X., XiuCheng, D. (2015), "World oil prices and agricultural commodity prices: the evidence from China", Agricultural Economics (Zemědělská Ekonomika), 61(12), 564-576.