Ziya Gökalp’ın Hususî Mektuplarında Değer Aktarımı

Türkiye Cumhuriyetinin düşünce temellerinde en etkili isimlerin başında Ziya Gökalp gelir. Geniş kitlelerin, fikir dünyası hakkında az çok bilgi sahibi olmasına rağmen, hususi mektuplarındaki Ziya Gökalp’ı tanıyan çok azdır. Hususi mektuplar, insanların iç dünyalarını, en samimi duygularını ve en derin inanışlarını büyük bir samimiyetle ele verir. Düşünürlerin, bilim adamlarının, sanatçıların bu tür mektupları iç dünyalarını bakımdan önemsenir. Ziya Gökalp, Limni ve Malta’da geçen günlerinde, sürgünde bir babanın endişeleri ile yüksek babalık duygusunu birlikte yaşarken felsefenin, sosyolojinin, psikolojinin ve eğitimin birer konusu olan “değerler”i mektuplar yoluyla eşine ve kızlarına aktararak bir karakter eğitimi vermeye çalışır. Ziya Gökalp’ın 32’si ilk sürgün yeri Limni’den, kalan 540’ı Midilli’den eşine ve kızlarına yazdığı mektuplarının konularını sadakat, merhamet, iyilik, fazilet, hürriyet, itaatkârlık; hoşgörülü, iradeli, sabırlı olmak; aile birliği, aile ve aile fertlerine saygı, sevgi, mutluluk, sağlıklı olmanın gereği; inanç, Allah’a iman ve güven; eğitim ve okumanın önemi, kadın ve kızların eğitimi gibi felsefî ve sosyal meseleler teşkil eder. Bu konular Ziya Gökalp’ın makalelerinde, Türkçülüğün Esasları, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak adlı eserlerindeki görüşlerinin mektuplara birer yansıması olarak da değerlendirilebilir.
Anahtar Kelimeler:

Mektup, Değer, Fazilet, Sevgi, İnanç

Value Transfer in the Private Letters of Ziya Gokalp

Ziya Gökalp is one of the most influential names in the foundations of thought in the Republic of Turkey. Though large masses have little knowledge of the world of ideas, they rarely recognize Ziya Gökalp in his letters. Special letters reveal people's inner world, their most sincere feelings and their deepest beliefs with great sincerity. Such letters of thinkers, scientists, artists are taken care of in this regard. While living together with an exiled father's anxiety and high paternity feelings in Limni and Malta, he tries to give character education by passing the "values" of philosophy, sociology, psychology, and education through letters to his wife and daughters The subjects of the thirty-two letters from Limni, Gokalp's first place of exile, and five hundred forty letters from Midilli to his wife and his daughters include philosophical and social issues such as loyalty, compassion, kindness, virtue, freedom, obedience; tolerant, willing, patient; family unity, respect for family and family members, love, happiness, the need to be healthy; faith, trust and faith in God; the importance of education and reading, and the education of women and girls. These issues can also be considered as a reflection of his views in his articles and works of “The Essence of Turkism” and “Turkification-Islamization-Modernization” to the letters.

___

Argunşah, Hülya. (1996) . “Ziya Gökalp’ın Limni ve Malta Mektuplarında Aile, Kadın ve Çocuk Eğitimi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 7. Erişirgil, Mehmet Emin. (1984) . Bir Fikir Adamının Romanı Ziya Gökalp. İstanbul. Remzi Kitabevi. Göçgün, Önder. (1982) . Hususi Mektuplarına Göre Ziya Gökalp’ın Hayat Görüşü. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları. Güngör, Erol. (1993) . Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Yayınları. Kılıç, Ahmet Faruk. (2008) . Ziya Gökalp’ın Din Sosyolojisi. İstanbul: Değişim Yayınları. Krech, David ve Richards Crutchfild. (1980) . Sosyal Psikoloji. (Çev. Erol Güngör) . İstanbul: Ötüken Yayınları. Mengüşoğlu, Takiyettin. (1988) İnsan Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi, Tansel, Fevziye Abdullah. (1989a) Ziya Gökalp Külliyâtı-II Limni ve Malta Mektupları. Ankara: Türk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları. Tansel, Fevziye Abdullah. (1989b) Ziya Gökalp Külliyâtı-I Şiirler ve Halk Masalları. Ankara: Türk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları. Türkçe Sözlük. (2011) Ankara: Türk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Ziya Gökalp, (1981) . Makaleler V. (haz. Rıza Kardaş) , Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, Ziya Gökalp, (1982) . Makaleler VII. (haz. Abdalhalûk Çay) , Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları. (1976). (haz. Mehmet Kaplan) .İstanbul. Kültür Bakanlığı Yayınları.