ŞARK MESELESİ ÇERÇEVESİNDE OSMANLI-İNGİLİZ İLİŞKİLERİNE GENEL BİR BAKIŞ (Başlangıcından Paris Barışı’na Kadar)

Öz Başlangıçta Osmanlı Devleti ile İngiltere arasındaki resmi ilişkiler, iktisadi ve ticari gayelere dayanıyordu.Yüzyıllar boyu devam eden siyasi ilişkilerinde de iktisadi amiller en büyük rolü oynadı. İngiltere’nin asıl hedefi, ticari ve koloniyal çıkarlarını korumaktı. Bunu sağlamak amacıyla,19.yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak bütünlüğünün korunmasını dış politikasının temel hedeflerinden biri olarak saydı. Avrupa’nın Büyük Devletleri’nin bakışı açısından, Osmanlı Devleti’nin güçsüzlüğü ve İmparatorluk parçalanır veya yıkılırsa topraklarının kimin hakimiyetine geçeceği meselesi, ”Doğu Sorunu”nu oluşturdu. Mevcut düzendeki değişiklik, Batı için temel bir meseleydi; çünkü yalnız Ortadoğu’daki değil, aynı zamanda Avrupa’daki güç dengesini de altüst edebilirdi. Bu yüzden, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avusturya ve Rusya’nın güneydoğu Avrupa’daki yayılmacı emellerine karşı, kurulu düzenin bir parçası olarak yaşatılması gerekli görülüyordu.