191106

KARABAĞ’IN İŞGAL SÜRECİ VE BÖLGEDE YAŞANAN SON OLAYLAR ÇERÇEVESİNDE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI

Bilindiği üzere Dağlık Karabağ problemi yaklaşık yirmi iki yıldan fazla bir zamandır Birleşmiş Milletlerin ve AGİT gündeminde çözüm beklemektedir. Çözüm dışında her yolun denendiği bir problem olan Karabağ meselesi bölgesel bir sorun olmanın dışında, aynı zamanda içinde derin tarihi izler taşıyan küresel bir meseledir. Kökleri birkaç yüzyıl öncesine dayanan ‘Şark meselesinin’ bölgede kol gezen kâbus olarak varlığını korumaktadır. Dolayısıyla, içinde Rusya, İran, Avrupa ve ABD’nin rol oynadığı, ama nasıl rol aldığı pek anlaşılmayan bir meseledir. Bu araştırmamız bölgesel ve küresel Karabağ probleminin kronolojik bir tarihçesini, tarafların birbiriyle öteden beri sürdürdükleri siyasal ilişkilerinin açıklamasından ziyade, problemin oluşumu ile meydana çıkan ve bu zamana kadar pek tartışılmayan konulara değinerek, meselenin aşılmasında izlenmesi gereken yollar üzerinde duracaktır. Yani özetle, niceliksel hususlardan ziyade niteliksel konulara dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Karabağ, Türkiye, Azerbaycan, Rusya, Ermeni, işgal.

As is known, the Nagorno-Karabakh problem on the agenda of the United Nations and AGİT for more than twenty-two years to be solved. Tested every way except for the solution to the Karabakh conflict is a problem, apart from being a regional problem, which bears traces of deep history in a global issue. The roots dating back several centuries 'Eastern question' rampant in the region remains a nightmare. Thus, in Russia, Iran, Europe and the United States played a role, but how many do not understand the question of the role. This is a chronological history of the problem of Nagorno-Karabakh regional and global research, rather than the description of the parties to each other all along undertaken political relations, and so far the problem which is not caused by the formation of subjects, the issue will focus on ways of overcoming that must be followed. So in , attention to issues of qualitative rather than quantitative considerations will be taken.

Keywords:

Nagorno-Karabakh, Turkey, Azerbaijan, Russia, Armenian, occupation.,

PDF

___

Gazete ve Dergiler Axtarış Qazeti, 13 Mart, Bakı. 1992.

Azerbaycan’ın Sesi Qazeti, 18 Yanvar, Bakı. 1992.

Iktisadiyyat Qazeti, 29 Sentyabr, Bakı. 1999. Le Monde, 1 Nisan 1998.

Milliyet Gazetesi, 19 Kasım 1992.

Odlar Yurdu Qazeti, 3 İyul, Bakı. 1991.

Дашнаки (Из Mатериалов Департамент Полиции), Baku. 1990.

Telif ve Tetkik Eserler Azerbaycan Tarixi, c. I, Bakı: 1994.

ALİYEV, İ., Dağlıq Qarabağ, Bakı: 1989.

ATTAR, Aygün, Karabağ Sorunu Kapsamında Ermeniler ve Ermeni Siyaseti, Ankara: 2005.

AYDIN, Mustafa, “Karabağ”, İstanbul: TDVİA, c. 24, 1991.

AYRAPETYAN, Aşot, Pro Armenia, sayı: 61, çev: Emre Özkan, İstanbul: 1992.

BUDAQOV, Budaq – Aliyev, H., Azerbaycan SSR’nin Coğrafiyası, Bakı: 1984.

CAVADOV, G., Azerbaycan’ın Azsaylı Xalqları ve Milli Azlıqları, Bakı: 2000.

ÇAMCIYAN, M., Armeniya, c. I-III, Venetsiya: 1784-1786.

ELEKBERLİ, Aziz, Qedim Türk Oğuz Yurdu-“Ermenistan, Bakı: Sabah Neşriyatı, 1994.

GLİNKA, S., Opisaniye Pereseleniya Armyan Adderbidjanskix V Peredeli Rossii, Moskva: 1931.

GROUSSET, Rene, Histoire de I’ Armenie Des Origines a 1071, Trc: Sosi Dolanoğlu, İstanbul: 200

GURKO, V. Kravjin, “Büyük Sovyet Ansiklopedisinde Ermeni Sorunu”, İstanbul: Tarihten Güncelliğe Ermeni Sorunu, Tahliller-Belgeler-Kararlar, 2007.

HORENLİ, M., Ermeni Tarihi, Erivan: 1940.

QARABAĞİ, Mirze Yusif, Tarix-i Safi-Qarabağnameler, Bakı: 1991.

İBRAHİMOV Aydın - KOÇMAN Asaf ve diğerleri, Azerbaycan Coğrafyası, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1994.

KAZVİNİ, Hamidullah, Nüzhetü’l-Gulub, Leyden: 1919.

KHORENATS’İ, Moses, History Of The Armenians, İng Trc. R. Thomson, London: 1978.

KÜÇÜK, Cevdet, Osmanlı Diplomasisinde Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkışı (1878-1897), İstanbul: Türk Dünyası Tarih Vakfı Yayınları,1984.

KÜÇÜKOĞLU, E., “Ermenistan’ın Kafkasya’daki Siyasi Rolü”, Ankara: Avrasya Dosyası, c. III, sy: 1, 199 MEMMEDOV, S. A., Azerbaydjan Po İstoriçeskam XV-Pervoy Polavinı XVIII v., Bakı: 1993.

MEMMEDOVA, Feride, Azerbaycanın Siyasi Tarixi ve Tarixi Coğrafyası, Bakı: 1993.

MENSUROV, A., Belıe Nyatna İstorii İ Prestroyka, Baku: 1990.

MUSTAFAYEV, Beşir, Ermenilerin Kuzey Azerbaycan’daki Faaliyetleri (1905–1920), İzmir: Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2009.

MUSTAFAYEV, Beşir, “Ermeni Devlet Terörünün Eseri: 26 Şubat 1992 Hocalı Soykırımı Üzerine”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Sayı. 29, Ankara: 2011.

MUSTAFAYEV, Beşir, “Ermenilerin İran ve Kafkasya Coğrafyasında Dış Güçlerle İlişkileri (19151920)”, Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, sayı. 51, yıl. 13, Kasım 2011-Ocak, İstanbul: 20

ONUR, H. Ermeni Portreleri: Millet-i Sadıka’dan Hayk’ın Çocuklarına–2, İstanbul: Burak Yayınları, 199 TOGAN, Zeki Velidi, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul: 1981.

URAS, Esat, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul: 1987.

PAŞAYEV, Ataxan, Açılmamış Sehifelerin İzi İle, Bakı: Azerbaycan Neşriyatı, 2001.

POMPEYEV, Yuri, Qarabağ Qan İçinde, Bakı: Ensiklopediya Neşri, 1996.

SEYYİDOV, M. “Varsag Sözü Haqqnda”, Bakı: Edebiyat ve Dil İnstitutunun Eserleri, c. VII, 1954. VELİÇKO, Vasili. L., Qafqaz, Bakı: 1990.

XELİLOV, Aslan, Genosit Protiv Müslümanskogo Naseleniya Zakafkasya V İstoriceskıh İstoçnikah, Baku: 2000.