Haçlı-Bizans Müttefik Ordusunun Dimyât Kuşatması (1169)

Bu çalışmada 1169 yılında Haçlı-Bizans müttefik ordularının Dimyât şehrini kuşatmaları konu edilmiştir. Büyük umutlarla hayata geçirilen seferde Nûreddîn Mahmûd Zengî’nin desteği ve Fâtımîlerin tüm imkânlarıyla başarılı bir savunma yapan Selâhaddîn Eyyûbî, Haçlıları Mısır’dan eli boş göndermiş, bu zaferinin ardından Fâtımîler üzerindeki etkinliğini artırmıştır. Buna karşılık düzenlenen seferin başarısız olması, birbirini suçlayan Haçlılar ile Bizanslılar arasındaki düşmanlığın derinleşmesine neden olmuştur.

Damietta Siege of the Crusader-Byzantine Allied Army (1169)

In this article, the siege of the city of Damiette by the Crusader-Byzantine allied armies in 1169 has been mentioned. In the campaign realized with great hopes, Selâhaddîn Eyyûbî who carried out a successful with the support of Nûreddîn Mahmûd Zengî and all the opportunities of the Fâtimids, sent the Crusaders empty-handed from Egypt, increased his impact over the Fatimids after this victory. The failure of the campaign, however, led to the deepening of the hostility between the Crusaders and the Byzantines blaming each other.

___

Aynî, Bedreddîn Mahmûd, Ikdu’l-Cumân fî Târihi Ehli’z-Zaman: el-Asru’l-Eyyûbî, I, Tah. Mahmûd Rızık Mahmûd, Dârü’l-Kutub ve’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, Kahire 2010. Baldwin, Marshall W., “The Latin States under Baldwin III and Amalric I, 1143-1174”, A History of the Crusades, I, The University of Wisconsin Press, Madison 1969, (s. 528-561) Becker, C. H., “Dimyat”, İA, III, MEB, Eskişehir 1997, (s. 589-590) Çetin, Atilla, “Dimyat”, DİA, IX, Ankara 1994, (s. 309-310). Ebû Şâme, Abdurrahmân b. İsmâil, Kitâbu’r-Ravzateyn fî Ahbâri’d-Devleteyn: en-Nûriyye ve’s-Salâhiyye, II, Neşr. İbrahim Şemseddîn, Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2002. Ebu’l-Fidâ, İmâdeddîn İsmâil b. Ali, Kitâbu’l-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer, III, Yayınlayan: el-Matbaatu’l-Hüseyniyye el-Mısriyye, ty. Gürbüz, Osman, “İktidara Uzanan Yolda Eyyûbî Ailesinin Serüveni”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, XLVIII, Erzurum 2012, (s. 387-405). Holt, P. M., “Dimyât (Damietta)”, EI, II, Leiden 1991, (s. 292). İbn Haldûn, Abdurrahmân, Târîh-i İbn Haldûn: Dîvânu’l-Mubtedâ ve’l-Haber fî Tarihi’l-Arab ve’l-Berber ve Men Âsarahum min Zevî’s-Sultani’l-Ekber, V, Tah. Halil Şihâde-Süheyl Zekkar, Dârü’l-Fikr, Beyrut 2000. İbn Hallikân, Ebu’l-Abbâs Şemseddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr, Vefeyâtü’l-Â'yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zamân, VII, Tah. İhsan Abbas, Dâru Sâdır, Beyrut, ty. İbn Kesîr, İmâdeddîn Ebu’l-Fidâ İsmail İbn Ömer, el-Bidâye ve’n-Nihâye, XVI, Tah. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Dârü’l-Hicr, Kahire 1998. İbn Şeddâd, Behâeddîn, en-Nevâdiru’s-Sultâniyye ve’l-Mehâsinu’l-Yûsufiyye: Sîretu Selâhaddîn, Tah. Cemâleddîn Şeyyâl, Mektebetu’l-Hancî, Kahire 1964. İbn Tağrîberdî, Cemâleddîn Ebu’l-Mehâsin Yusuf, en-Nucûmu’z-Zâhire fî Mulûki Mısr ve’l-Kahire, V-VI, Tah. Muhammed Hüseyin Şemseddîn, Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 1992. İbn Vâsıl el-Hamavî, Cemâleddîn Muhammed b. Sâlim, Muferricü’l-Kurûb fî Ahbâri Benî Eyyûb, I, Neşr. Cemâleddîn Şeyyâl, Kahire 1953. İbnü’l-Esîr, İzzeddîn Ebu’l-Hasan Ali Muhammed el-Cezerî, İslam Tarihi: el-Kâmil fî’t-Târîh Tercümesi, XI, Çev. Abdülkerim Özaydın, Bahar Yayınları, İstanbul 1987. İsfahânî, İmâdeddîn Kâtib, Sena’l-Berku’ş-Şâmî, İhtisâr: Bundârî, Tah. Fethiye Nebravî, Mektebetu’l-Hancî, Mısır 1979. Kaleli, Emrullah, Haçlı Seferleri Zamanında Bizans ve Batılılar (1096-1204), Gece Kitaplığı, Ankara 2017. Khoniates, Niketas, Historia, (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), Çev. Fikret Işıltan, TTK, Ankara 1995. Kılıç, Mustafa, “Haçlıların Dimyat Muhasaraları ve Eyyûbîlerin Mücadeleleri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VII / 4 - 2007, (s. 413-444). Kinnamos, Ioannes, Ioannes Kinnamos’un Historia’sı (1118-1176), Yayına Hazırlayan: Işın Demirkent, TTK, Ankara 2001. Kök, Bahattin, “Nuruddin Mahmud’un Mısır’ı Ele Geçirmesi ve Fatımilerin Yıkılışı-I”, AÜİFD, IX, Erzurum 1990, (s. 165-187). Kök, Bahattin, “Nuruddin Mahmud’un Mısır’ı Ele Geçirmesi ve Fatımilerin Yıkılışı-II”, AÜİFD, X, Erzurum 1991, (s. 130-148). Lev, Yaacov, Saladin in Egypt, Brill, USA 1999. Luttwak, Edward N., The Grand Strategy of the Byzantine Empire, The Belknap Press of Harvard Unıversıty Press, Massachusetts 2009 Lyons, Malcolm Cameron - D.E.P. Jackson, Selahaddin -Kutsal Savaşın Politikaları-, Çev. Zehra Savan, Pınar Yayınları, İstanbul 2006. Makrizî, Takıyyüddîn Ahmed b. Alî, İtti’âzu’l-Hunefâ bi-Ahbâri’l-Eimme el-Fâtimiyyîn el-Hulefâ, III, Tah. Muhammed Hilmi Muhammed Ahmed, Kahire 1996. McGeer, Eric - Anthony Cutler, “Dromon”, The Oxford Dictionary of Byzantium, I, Oxford University Press, New York 1991, (s. 662) Öztürk, Murat, Fâtımîler’in Deniz Gücü ve Akdeniz Hâkimiyeti, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2012. Runciman, Steven, Haçlı Seferleri Tarihi, II, Çev. Fikret Işıltan, TTK, Ankara 1992. Sallâbi, Ali M., Salâh ad-Deen al-Ayubi, -Crusades prior to the Rise of the Ayubid State-, I, International Islamic Publishing House, ty. Sıbt İbnü’l-Cevzî, Şemseddîn Ebu’l-Muzaffer Yusuf b. Kızoğlu, Mir’âtu’z-Zamân fî Tevârîhi’l-Â'yân, XXI, Tah. İbrahim Zeybek, Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, Beyrut 2013. Süryani Mihail, Süryanî Patrik Mihail’in Vakâyinâmesi (1042-1195), Çev. Hrant D. Andreasyan, TTK’da Yayınlanmamış Nüsha 1944. Şeşen, Ramazan, Selâhaddîn Eyyûbî ve Devlet, Çağ Yay., İstanbul 1987. Takkûş, Muhammed Süheyl, Târîhu’l-Fâtımiyyîn: fî Şimâli İfrikiyye ve Mısr ve Bilâdi’ş-Şâm, Dârü’n-Nefais, Beyrut 2007. Willermus, (William, Arcbishop of Tyre), A History of Deeds Done Beyond the Sea, II, Trans: E. A. Babcock-A. C. Krey, Colombia University Press, New York 1943. Yâkut b. Abdullah el-Hamavî, er-Rûmî el-Bağdâdî, Mu‘cemü’l-Büldân, II, Dâru Sâdır, Beyrut 1977.