ERMİŞLİK VE DAĞIN ÖTE YÜZÜ ÜÇLEMESİ

Dünya üzerinde yaşayan bütün halkların kendine özgü bir kültürleri, bir inanç sistemleri vardır. Bu unsurlar da o halkın edebi ürünlerine farklı şekillerde girebilmektedir. Benzerlerine farklı halklar içerisinde rastlanabilecek ermiş, eren ya da evliya bizim toplumumuzda yer bulur ve edebi eserlere de yansır. Bu çalışmada, roman dizisindeki ermişlik değerlendirilecektir. Çalışmada öncelikle ermiş kavramının ne anlama geldiği üzerinde durulacaktır. Bu kavram üzerinde durduktan sonra ermişin roman dünyasına nasıl yansıdığı belirtilecektir. Bu hususlar hakkında bilgi verildikten sonra romanlara geçilecek ve roman dizisindeki ermişlik irdelenecek, bu dizide yer alan roman şahıslarından Taşbaşoğlu’nun ermişlik süreci ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Taşbaşoğlu’nun ermiş görülmesinin sebepleri, onun adım adım nasıl ermiş yapıldığı ve sonunda da bu mertebeden neden indirildiği üzerinde durulacaktır. Bu incelemelerin ardından romandaki ermişlikle ilgili ulaşılan sonuçlar ele alınacaktır. Böylece halk kültürü içerisinde yer alan bir unsurun nasıl, ne şekilde edebi esere yansıdığı ele alınacak; dış gerçekliğe ait halk kültürü ile edebi gerçekliğe ait roman arasındaki ilişki, ermiş bağlamında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Dağın Öte Yüzü, Yaşar Kemal, Ermiş, Eren, Evliya

“Dağın Öte Yüzü” is the main title for the sequence of Yaşar Kemal’s three novels. In this trilogy one of the main issues is saintliness which is an important part of folk culture. This study aims to discuss this issue based on these three novels. Firstly common knowledge about being a saint is given. Then this figure is discussed within the frame of the novels. Afterwards the process for the character “Taşbaşoğlu” of being declared as a saint by the villagers is explained. Also it is cleared why he has been accepted as a saint and treated that way, how he has got that status step by step and finally how that title has been taken from him. After this analysis concluded thoughts about saintliness in the novels are depicted.

Keywords:

Dağın Öte Yüzü, Yaşar Kemal, Saint, Holy Person, Mystic.,

PDF

___

BATİSLAM, H. Dilek, “Şevket Bulut’un Hikâyelerindeki Veli Tipi”, I. Uluslararası Türk Dünyası Eren ve Evliyalar Kongresi Bildirileri , Ankara: Ervak Yayınları, 1998, s.85-97.

BELGE, Murat, Edebiyat Üstüne Yazılar , İstanbul: İletişim Yayınları, 1998.

BORATAV, Pertev Naili, 100 Soruda Türk Folkloru , b. , İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1994.

BRANDABUR, A. Clare, “Yaşar Kemal’in Çukurova Üçlemesi: Dağın Öte Yüzü ’ndeki Bin Yüzlü Kahraman”, Doğuş Üniversitesi Dergisi , C. 4, S. 1, s. 1-14. ÇİFTLİKÇİ, Ramazan, Yaşar Kemal: Yazar-Eser-Üslup , Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998. Fethi Naci, Yüz Yılın 100 Romanı , b. , İstanbul: Adam Yayınları, 2002.

HAÇERLİOĞLU, Orhan, Dünya İnançları Sözlüğü , b., Remzi Kitabevi, İstanbul, 1993.

HANÇELİOĞLU, Orhan, İslam İnançları Sözlüğü , Remzi Kitabevi, İstanbul, 1984.

KIRAL, Erden, “Yaşar Kemal: Halk Yalanı, Yalansızı Dolansızı, Uydurma Olmayanı Anlar, Sever, Benimser”, Yeni Güney , S. :3-4, 1978, s. 32-38.

MORAN, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, 2. b. , İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.

TUNALI, İsmail, Marksist Estetik , Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1976.

Yaşar Kemal, Ortadirek , b. , İstanbul: Adam Yayınları, 2002.

Yaşar Kemal, Ölmez Otu , b. , İstanbul: Adam Yayınları, 1997.

Yaşar Kemal, Yer Demir Gök Bakır , b. , İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.