E. G. BROWNE'IN SEYAHATNAMESİNDE DOĞU KÜLTÜRLERİNE İLGİSİ

Öz E. G. Browne (1862-1926), Doğu dilleri, edebiyatıarı ve kültürleri hakkında birçok eser ve makale kaleme almış ünlü bir İngiliz şarkiyatçıdır. Onun Doğuya ilgisi Osmanlı Türkçesi'yle başlar fakat daha çok Fars edebiyat ve kültürü üzerinde yoğunlaşır. Araştırmalarda bulunmak ve edebiyat çevreleriyle görüşmek üzere 1887'de İran'a gitmek ister. Bu nedenle ilkin gemiyle Trabzon'a gelir (4 Ekim 1987). Birkaç gün orada kaldıktan sonra at sırtında sekiz günlük bir yolculuğun ardından Erzurum'a geçer (14 Ekim 1987). \ki gün sonra (17 Ekim) Erzurum'dan ayrılır ve 24 Ekim 1887'de İran topraklarına girer. O sırada A Year amongst the Persians (İran'da Bir Yıl) adlı seyahatnamesini yazar. Ancak bu seyahatnamenin bir bölümü Türkiye ve özellikle Trabzon, Erzurum ve Doğubeyazıt ile ilgili seyahatte tuttuğu notlardan oluşur. Bu yazının azami kısmı Browne'ın kaydettiği Türkiye hakkındaki söz konusu notlarla ilgilidir. Bununla birlikte ilk başta, onun Doğu kültürüne ilgisi anlatılacak ve XIX. yüzyıl sonlarında bazı Avrupa ülkelerinin Türkçe, Farsça ve Arapça ile ilgili politikaları hakkındaki gözlemleri verilmeye çalışılacaktır.