ÇAĞDAŞ BOZKIR SANATI ÇAĞDAŞ KIRGIZ RESİM SANATINDA ESKİ TÜRK SEMBOLLERİ

Öz Çağdaş Kırgız resminin gelişimi Sovyetler Birliği’nin adıyla anılmaktadır. Başlangıçta Petersburg ve Moskova’dan gelen Rus ressamlarının etkisiyle eğitilen yerli sanatçılar, daha sonralar, bu şehirlerde yüksek resim eğitimi alarak ülkelerine geri dönmüşlerdir. 1930-40’lı yıllar Realist Kırgız resminin oluşum yılları olarak anılmaktadır. 1960’lı yıllar ise Kırgız resim sanatında yöresel ve ulusal kimlik arayışları kendini gösterir. Bu dönemin sanatçıları, Sovyetlerin “biçimce milli, içerikçe sosyalist” sanat anlayışından hareketle, milli ve yerel kültür değerlerine dayalı çağdaş sanat oluşturma çabalarıyla seçilmekteler. Fakat dönemin baskıcı ve ideolojik sanat yapısı, sanatçıların yöresel konular ve sosyalist realizmi tarzından kenara çıkmalarını engellemiştir. 1990’lı yıllarda ise bağımsızlık sonrası oluşan özgür sanat ortamının etkisiyle Kırgız sanatçıları, geleneksel Türk sanatının tüm verilerinden çağdaş bir yaklaşımla yararlanarak kültürel kimlikli yeni sanat eserleri ortaya koymuşlardır. Bu makalede daha önce “Çağdaş Bozkır Sanatı- I” adını vererek incelediğimiz Kazak resminden sonra, Çağdaş Kırgız resminde bağımsızlık sonrasından günümüze kadarki süreçte ulusallık arayışlarının boyutları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kırgız Resim Sanatı, Semboller, Ulusallık, Yerellik, Çağdaşlık

PDF

___

AYTMATOV, Cengiz, ŞAHANOV, Muhtar, Kuz Başındaki Avcının Çığlığı/ Yüzyılların Başında Sırdaşlık, Yayına Hazırlayan: Hüseyin Erdem, Tolkun Yayınları; Ankara, ALYILMAZ, Cengiz, Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu, Kurmay Yay. Ankara, 2005.

BARMANKULOVA, B, The Painting Art in Kazakhstan, Almaty, 1990.

BAŞBUĞ Mehmet, Çağdaş Kırgız Resim Sanatında Kültürel Kimlik, Türk-İslam Medeniyeti-Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı–8/Yaz, Konya, 2009, s.63–70.

ÇAYCI, Ahmet, Selçuklularda Egemenlik Sembolleri, İz Yayıncılık, İstanbul, 2008.

ÇOROTEKİN, Tınçtıkbek, “Kırgızistan Cumhriyeti” (Çev. Nurgül Moldalıeva) Türkler, C.19, Ankara, 2002, s. 454–484.

ÇORUHLU, Yaşar, Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi, Seyran Kitap, İstanbul, 1995.

ESİN, Emel, Orta Asya’dan Osmanlıya-Türk Sanatında İkonografik Motifler, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2004.

ENVEROĞLU, İlham, Çağdaş Azerbaycan Resim Sanatında Eski Türk Damgalarının Etkisi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Eğitimi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış) Doktora Tezi, Konya, 2005.

JAPAROV, Amantur, “Göçebe Kırgızların Oba (Avul) Teşkilatı” (Çev. Leysen Şahin), Türkler, C. 19, Ankara, 2002, s.538–543.

MANNAY-OOL, M. H., “Tuva’da Eski Dağ Keçisi Tasvirleri”, (Çev.: Sinan Dinç, Leyla Dervişyeva), Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı , Erzurum, 2003, s. 169-180.

PAPOVA, Olga Petrovna, İzobrazitelnoe İskustvo Kirkizskoy SSR, Sovetski Khudojnik, Moskova, 1974.

TUNALI, İsmail, Denemeler, Formül Matbaası, İstanbul, 1979. http://www.artofsilkroad.com, 2002. http://www.artinfo.ru, 2009 http://www.shezhire.net, 2009. http://www.svetlanasbrides.com, 2009. http://www.imow.org, 2009. http://www.cdf.gov.kg, 2002. http://www.huseyinelmas.com, 2009. RESİMLER

Y. Shigayev. “Manas”, Tuval-akrilik, 200–100 cm, Y. Shigayev. “Kağnı” Tuval-akrilik, –60 cm, 2001.

K. Davletov. “Akşam”, TÜYB, 70–60 cm, K. Davletov. “Avcı”, TÜYB, 70–60 cm, M. Doolotbaev. “Paslı Soz” serisinden, TÜYB, 80– cm, 2002.

M. Doolotbaev. “Paslı Soz” serisinden, TÜYB, 70– cm, 2002.

B. Usubaliyev. “Gece-Gündüz”, TÜYB, 75-60 cm, 2001.

B. Usubaliyev. “Güneş Tanrısı”, TÜYB, 75-60 cm, S.Torobekov.“Gün Batımı”, TÜYB, 90–90 cm, S.Torobekov.“Semboller”, TÜYB, 90–80 cm, A. Bolokova. “Kırgız Stepleri”, 2002

R. Ahmatuva. “Asırların Seslenişi”, 2002

G. Kasımaliyeva. “Takvim”, 67–48 cm, 1989.

G. Kasımaliyeva. “Aile”, TÜYB,100–80 cm, A. Jumabekov. “Kompozisyon”, TÜYB, K. Asankunova. “Kompozisyon”, 2002.

İ. Kuçhmuratov. “Kök-Jele”, TÜYB, –105 cm, 2002.

Y. Miron. “Söylence”, TÜYB, 120-100 cm,