BÂBÜRNÂME’DE YER ALAN TÖRENLER

Öz Bir toplumun sosyo-kültürel hayatında önemli olan olayları ve günleri anmak veya kutlamak için yapılan toplantılar, devleti yöneten insanları karşılama sırasında, cenazelerde ve savaş başlamadan önce yapılan törenler; siyasi tarih kadar kültür ve sanat tarihi açısından da çok önemlidir. Bu törenler biçim ve nitelikleri bakımından da kendi çağlarının özellikle kültürel hayatına ışık tutmaktadırlar. Biz de bu çalışmada, Türk tarihinde önemli bir rol oynamış olan Zahireddin Muhammed Bâbür’un kendi hayatının tarihi olan Bâbürnâme adlı eserinde, açık ifadeler, canlı tasvirler ve akıcı üslup ile anlattığı törenler hakkında bilgi vermeye çalışacağız. Batı ilim ve fikir dünyasının hayranlıkla andığı Bâbürnâme bugün otobiyografi türü- nün dünya klasikleri arasında sayılmaktadır. Bu törenlerin XV. ve XVI.yüzyılın sosyokültürel hayatı hakkında aydınlatıcı ve renkli bilgiler vereceği muhakkaktır. Bu çalışmada Fergana, Kâbil ve Dehli bölgelerinde yaşanılan kültürel hayatın bir parçasının, bir hükümdarın gözüyle tasvirini incelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Bâbürnâme, Bâbür, Nezir, Tuğ, Maveraünnehir.

PDF

___

İNAN, Abdulkadir, “ Çağatay Yazı Dilinin Kuruluşu”, Makaleler ve İncelemeler, c.II, sa.11-35, Anka- ra 1998.

-------------, “Dede Korkut Kitabında Eski İnançlar”, Makaleler ve İncelemeler, c.II, , Ankara 1991.

POZDNEEV, A., Oçerki bıta Budeyskıx Monastrey i budd. Duxovenstva v. Mongolit, Petersburg 1887.

KONUKÇU, Enver, “ Bâbür”, İ.A., c.4, sa.,395-400, İstanbul 1991.

Gazi Zahir ed-din Muhammed Bâbür, Baburnâme, çev., Reşit Rahmeti Arat, İstanbul 2006.

KULKE, Hermann -Dietmar Rothermund, Hindistan Tarihi, çev., Müfit Günay, İstanbul 2001.

İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name), haz., Mürsel Öztürk, c.I, Ankara 1996.

ROUX, Jean-Paul, Moğol İmparatorluğu Tarihi, çev., Aykut Kazancıgil-Ayşe Bereket, İstanbul 2001.

YUHADİN, K.K., Kırgızça-Orisça Sözdük, Moskova 1965.

CÖHÇE, Salim, Hindistan Tarihi (Sakalardan Bâbürlülere), Malatya 2002.

Sımon de Saint-Quentin (Richard), Histoire des Tartares, Paris 1965.

SEYHAN, Tanju Oral, “Çağatayca İki Zafernâme Tercümesinde Kullanılan Bazı Uzunluk Ölçüsü Birimleri”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, c.4, sa.2, s.,116-145, Ankara Haziran- 2007.

RADLOFF, Wilhelm, Türkler, çev., N. Uğurlu/ T. Andaç/ A. Temir, İstanbul 2008, s.363.