Öz Özet: Yerleşik hayata geçişle (Neolitik Dönem) birlikte ortaya çıkan, kentleşme ve uygarlaşmaylasistemli olarak gelişme gösteren kanalizasyon sistemleri Doğu Anadolu’da ilksiyasi birliği sağlayarak bir devlet kuran Urartulara ait birçok iç kale yerleşiminde de kendinigöstermiştir. Yerleşimlerin tümünde malzemesine göre dört kanal tipi tespit edilmiştir; taşörgü kanallar, ana kayaya oyulmuş kanallar, yekpare taş bloklara oyulmuş kanallar ve pişmiştoprak kanallar. Bu tiplerin arasında en çok kullanılan taş örgü kanallardır. Malzemesine göresınıflandırdığımız kanalları kullanım amacına göre de iki tipe ayırmak mümkün olmuştur;Dini amaçlı kanallar ve atık su amaçlı kanallar. Yerleşimlerin hemen hepsinde karşılaşılanatık su amaçlı kanallar, iç kaledeki tüm yapıların altından geçmektedir. Bazı kalelerde yapılarauzanan kanaletlerden gelen atık suların tek bir ana kanalizasyonda toplanıp sur dışınaatıldığı görülmüştür. Ancak bu ana kanalizasyonun boşaldığı bir fosseptik çukuru henüz hiçbirUrartu Kalesinde açığa çıkarılamamıştır. Bu sistemlerin olasılıkla yerleşim alanından uzaktakibir fosseptik çukurunda veya Assur’daki gibi bir nehirde sonlandığı ileri sürülmektedir.Kanalizasyon sistemleri, Urartu dönemine ait kalelerin belli bir plana göre yapıldığının ensomut kanıtlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Urartu, Kanalizasyon Sistemleri, Uygarlaşma, Planlama, MimarlıkSewage Systems at Urartian SettlementsAbstract: Emerging with the transition of settled life and showing development withurbanization and civilization, sewage systems also manifested in a lot of citadel settlementsthat pertained to Urartian which had established a state by achieving first political unity inEast Anatolia. Four canal types have been identified according to their material; MasonryingCanals, The Main Rock-Cut Canals, Carved in Monolithic Stone Blocks, and Terra CottaCanals. The most widely used type of these was Masonrying Canals. Canals that we hadclassified according to their materials were also possible to be distinguished two typesaccording to intended use; Religious Purpose Canals, Canals for Waste Water. Canals forwaste water encountered in almost all settlements go beneath all of the structures in thecitadel. It was seen in some fortress that waste watercoming from flumes extending towardsedifices had been accumulated in a main sewage, and then had been thrown out. However, asewage pit which this main sawage pour down, hasn’t been revealed in any Urartian Fortressyet. It has been suggested that these systems probably had ended with a sewage pit, or such asin Assur, had ended with a river. Sewage systems appears as one of the most concrete proofsthat fortress during Urartian period were constructed according to a specific plan.Keywords: Urartian, Sewage Systems, Civilization, Planning, Architecture