Türkiye’deki Özel Tüketim Vergisinin Obezite İle Mücadelede Kullanılabilirliği

Öz Gitgide artış gösteren aşırı şişmanlık ve obezite, dünyada milyarlarca insanı etkisi altına almıştır.  Özellikle şeker içerikli içecekler ve gıdalar önemli bir enerji kaynağı olup obeziteye neden olmaktadır. Son yıllarda da ülkeler obezite ile mücadelede için çeşitli stratejiler oluşturmaya başlamıştır.  Gittikçe artan obeziteyi önlemek adına, birçok ülke tarafından potansiyel bir politika aracı olarak görülen mali önlemler (vergi ve sübvansiyon)  uygulanmaya başlamıştır. Bu çalışmada da, teorik temele dayanarak Türkiye’de obezite vergilerinin uygulanabilirliği incelenmektedir. 1 Ocak 2018 de özel tüketim vergisi kanununda yapılan değişiklik ile Türkiye’de obeziteye ilişkin mali önemlerin alınmaya çalışıldığı görülmektedir. Obezite ile mücadeleye ilişkin alınan mali önlemlerin gerekli düzenlemeler ile başarılı olabileceği düşünülmektedir.

___

Çukur A. ve ARITI ERDEM İ, (2017). “Obezite Vergilerinin Obezite İle Mücadelede Yeri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Sayıştay Dergisi • Sayı:106 Temmuz - Eylül 2017

Doğan, A. ve Kabayel M. (2017).“Dünya Uygulamaları Perspektifinde Obezite Vergilerinin Uygulanabilirliği”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (5), 64-71.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2014). “Obesity and over weight Fact Sheed” (Reviewed), No:311, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (14.05.2014).

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2017). “Obesity and over weight”, ”http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (27.12.2017).

Duckett, S. ve Hal S. (2016).“A Sugary Drinks Tax Recoverring the Community Costs of Obesity”, Grattan Institute Report No 2016-15, ISBN: 978-1-925015-95-9.Gedik, O. (2003). “Obezite ve Çevresel Faktörler”, Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, (2), s: 1-4

Gergerlioğlu, U. (2016), “Bazı OECD Ülkeleri Bağlamında Obezite Vergilerinin Değerlendirilmesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 2, 2016 The International Journal of EconomicandSocialResearch, Vol. 12, Year 12, No. 2, 2016

Gökbunar R. Doğan A. Utkuseven A. (2015). “Obezite İle Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Yıl:2015 Cilt:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Manisa

Heise TL, Katikireddi SV, Pega F, Gartlehner G, Fenton C, Griebler U, Sommer I, Pfinder M (2016),Lhachimi SK, Taxation of sugar-sweetenedbeveragesforreducingtheirconsumptionandpreventingobesityorotheradversehealthoutcomes , TheCochrene Collaboration, Cochrene Database of Systematic Reviews, Issue 08,John Wiley&Sons Publication

Irmak H. Torunopğlu M.A. Yardım N. Keklik K. (2013), ”Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı”, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Yayın No. 773, Ankara, 2013.

National Treasury Republic of South Africa (2016), “Taxation of Sugar Sweetened Beverages”, Policy Paper, www.treasury.gov.za (20.01.2018).

Akar S. (2015). “Obezite İle Mücadelede Vergilendirme: Türkiye’de Mümkün Mü?”, Journal Of Life Economics sayı: 6 ss:29-46Alemanno A. ve Carreno, I.(2013). “FatTaxes in Europe – A Legal andPolicy Analysis Under EU and WTO Law”, EuropeanFoodandFeedLawReview, 2/2013, pp. 97-112.

Obesıty Austtalıa, (2014), “Obesity: A National EpidemicandIts Impact on Australia” (18.11.2017).

Oecd (2014) “Obesity Update”, http://www.oecd.org/health/Obesity-Update-2014.pdf (10.11.2017).

Oecd (2017) TheState of Obesity: BetterPoliciesfor a HealthierAmerica, Issue Report. (10.11.2017).

Petkantchin, V. (2013). NutritionTakes: TheCosts of Denmark’sFatTax. Institut Economioue Molinari.,http://www.institutmolinari.org/IMG/pdf/note0513_en.pd (22.08.2016).

Powell L. M. ve Frank J. C. (2009), Food pricesand obesity: evidence and policy implications for taxes and subsidies. Milbank Q. 87: 229–57.

Schwendicke F. ve Michael S. (2017), “Taxing sugar-sweetened beverages: impact onoverweightandobesity in Germany”, BMC PublicHealth, 17 (88), 1-8.

Throw Anne M.,Shauna D., Stephen J. (2014), “A systematicreview of the effectiveness of food taxes and subsidies to improvediets: understand ingtherecentevidence”NutritionReviews, 72(9): 551-565.

Turunç S. (2014). “Obezite Vergisi Sıkı Maliye Politikasının Bir Aracı Olabilir Mi?” T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı

Yanıv, Gideon, Odelia Rosin, Yossef Tobol (2009), JunkFood, Home Cooking, Physical Activity and Obesity: The Effects of the FatTax and Thin Subsidy, The College of Manageme Academic Studies Research Papers No.10.

Yavan S. ve Sarı E. (2015). “Yeni Bir Maliye Politikası Aracı Olarak “Obezite Vergisi” ve Örnek Ülke Uygulamaları”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 606

Allais, Olivier, PatriceBertail, VéroniqueNichèle (2010). “TheEffects of a FatTax on French Households' Purchases: A NutritionalApproach, AmericanJournal of AgriculturalEconomics, 92 (1), 228-245

Ayyıldız, Yaşar ve Demirli, Yunus (2015). “Obezite Vergisine İlişkin Halkın Düşünceleri: Türkiye’de Bir Alan Araştırması”, Business and Economics Research JournalVolume 6 Number 2 2015 pp. 59-78

Beyaz, F. B. ve Koç A. A. (2009).“Obezitenin Ekonomisi: Güncel Durum, Mücadele Politikaları ve Ekonomik Analizler”, Econ Anadolu 2009: Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, http://www.econanadolu.org/en/index.php/pastcongresses/econ-2009/articles2009/3315Obezitenin-Ekonomisi-Gncel-Durum-Mcadele-Politikalar-Ekonomik-Analizler.html (23.11.2017).

Brownell KD, Farley T, Willett WC, Popkin BM, Chaloupka FJ, Thompson JW, Ludwig DS. The public healthand economic benefits of taxing sugar sweetened beverages. N Engl J Med. 2009;361(16):1599–605.

Cawley J. and Meyerhoefer C. “The medical carecosts of obesity: an instrumental variablesapproach”. Journal of HealthEconomics 31 (2012) 219– 230Cebeci, İ ve Heperler, E. (2017). “Aşırı Kilonun Finansal Yükü: Obezite Vergisine İlişkin Bir Araştırma”, III. IBANESS Congress Series – Edirne / Turkey, Tam Metin Bildiri Kitabı, 04-05.Mart.2017, ss: 640-645

ChriquiJamie F., Frank J. Chaloupka, Lisa M. Powell , Shelby S. Eidson (2013), A typology of beveragetaxation: multipleapproachesforobesitypreventionandobesitypreventionrelatedrevenuegeneration. J Public Health Policy. 34 (3): 403–23.

ColemanHonJonethan (2015), Mexican Sugar –Tax Evidence of Impact, Health Report Number.20151086,https://www.health.govt.nz/system/files/documents/pages/hr20151086.pdf (24.01.2018).

Colcher M Arantxao, Barry M Popkin, Juan A Rivera, Shu Wen SW (2016) Beveragepur chases from stores in Mexicounder the excise tax on sugar sweetened beverages: observationalstudy, BMJ. ;352:h6704; 1-9.