Türkiye’de İnanç Turizmine Yeni Bir Örnek: Kutsal Balıklı Göl (Malatya)

Öz Bu çalışmanın amacı Kutsal Balıklı Gölü inanç turizmi açısından değerlendirmektir. Gerek tek tanrılı dinlerin simgeleştirdiği mekânlar, gerekse doğaya bağımlı gelişen inançların kutsiyet kazandırdığı nesneler insanoğlunun varoluşundan bu yana ilgi odağı olmuştur. Bu sınırlı ilgi ulaşım, sosyal medya ağlarının gelişmesi, teknoloji ile birlikte yayılmış ve inanç turizm boyutu kazanmıştır.  Bulunduğu coğrafi konum nedeniyle çok farklı kültürlerin geçiş noktasında yer alan ve pagan inançlardan, Hıristiyanlığa, Museviliğe ve İslamiyet’e kadar çeşitli inançların unsurlarını barındıran Türkiye, inanç turizmi açısından zengin bir ülkedir. Bu potansiyel içinde kutsal balıklarda yer almaktadır. En bilineni Şanlıurfa Balıklı göl olmakla birlikte ülkemizde Erzurum, Kütahya, Erzincan, Sivas ve Malatya gibi illerde halk tarafından kutsal kabul edilen balıklar bulunmaktadır. Kutsal kabul edilen bu balıklar korunmakta ve yenilmemektedir. Bu bağlamda Malatya ili Arguvan ilçesi Kızık Köyü sınırları içinde yer alan Kutsal Balıklı Göl’de inanç turizmine hizmet eden bu yerlerden biri olmakta, ancak az tanınmaktadır. Kutsal balıklar ile birlikte anılmaya başlayan Kızık köyünün ekonomik kaynakları sınırlıdır. Bu çalışma ile köyün bu potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesi ve turizm bağlamında tanıtımının yapılarak yeni bir ekonomik kaynak oluşturulması da amaçlanmıştır.   
Anahtar Kelimeler:

İnanç turizmi, Malatya

___

  • http://www2.unwto.org 23.05.2017tarihinde alınmıştır.
  • http://www.arguvankoyleri.com. 15.08. 2009
  • http://www.investsanliurfa.com/sektorler-26.08.2017
  • https://biruni.tuik.gov.tr/medas 26.08.2017.
  • Zaman, M. (2005). “Türkiye’nin Önemli İnanç Turizm Merkezlerinden Biri: Sümela (Meryemana) Manastırı” Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 1-24.
  • Yenipınar, U. (2002). “İnanç Turizmi ve Anadolu” II. Turizm Şurası Bildirileri (12-14 Nisan 2002), II. Cilt, Ankara, s. 73-91.
  • Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2009). Beşeri Coğrafya İnsan, Kültür, Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul, 188.
  • TÜİK, http://tuikapp.tuik.gov.tr
  • Turan, Ş. (2000). Türk Kültür Tarihi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • Şengül, B., Kesim, D., Törnük, M., Alkan, M. (2002). Sivas İli Çevre Durum Raporu, Sivas İli Valiliği Yayınları, Es- Form Ofset Basımevi, Sivas.
  • Refik, A. (1989). Anadolu’da Türk Aşiretleri (966-1200), Enderun Kitabevi, İstanbul.
  • Özgen, N. (2012). “Siirt’in İnanç Turizmi Mekânları: Ziyaret (Veysel Karani) ve Tillo (Aydınlar) Örnekleri” Doğu Coğrafya Dergisi, 17 (27), 251-272.
  • Özen, K. (1996). Sivas ve Divriği Yöresinde Eski Türk İnançlarına Bağlı Adak Yerleri, Sivas.
  • Özçelik, S., Polat, H. H., Akyol, M., Yalçın, A. N. ve Marufihah, M., (2000). “Kangal Hot Spring With Fish and Psoriais Treatment”, The Journal of Dermatology, 27, 386-390.
  • Ögel, B. (2003). Türk Mitolojisi (Kaynaklar ve Açıklamaları ile Destanlar), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
  • Ocak, A. Y. (2003). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Nazik, A., Türkmen, İ., Koç, C., Aksoy, E., Avşar, N. ve Yayık, H. (2008). “Fresh and Brackish Water Ostracods of Upper Miocene Deposits, Arguvan, Malatya (East Anatolia)”, Turkish Journal of Earth Sciences, 17, 481-495.
  • Mollaibrahimoğlu, Ç. (2008). Anadolu Halk Kültüründe Hayvanlar Etrafında Oluşan İnanç ve Pratikler, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kuru, M. (1975). Dicle-Fırat,Kura-Ara,Van Gölü ve Karadeniz Havzası Tatlı Sularında Yaşayan Balıkların (Pisces) Sistematik ve Zoocoğrafik Yönden İncelenmesi, (Doçentlik Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi, aktaran:http://www.arguvanvakfi.org.tr 15.07.2009.
  • Kouakou, B. J. P. (2013). “The Contribution of the Sacred in Traditional African Societies to Environmental Ethics”, Anthropology, 1 (3), 2-4 (http:// dx.doi.org/10.4172/2332-0915).
  • Kıyak, A. (2013). “Geleneksel Türk İnanışlarındaki Su Kültü ve Elazığ’daki İzleri” Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2 (4), 22-39.
  • Karaman, S., Demirkol, Ş. ve Şahin, S. (2008). “İnanç Turizmi”, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi (Ed.: Necdet Hacıoğlu ve Cevdet Avcıkurt), Nobel Yayınevi, Ankara.
  • Kalafat, Y. (2010). “Halk İnançları ile Bektaşiliğin Yakın Ortadoğu Türevleri”, Türk Dünyası Araştırmaları (Ocak-Şubat), İstanbul, 184, 123-148.
  • Kalafat, Y. (1990). Doğu Anadolu’da Eski Türk İnançlarının İzleri, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları 112, (A-17), Ankara, 20.
  • Kafesoğlu, İ. (2007). Türk Milli Kültürü, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • Gülsoy, E. (2009). Malatya, Divriği ve Darende Sancakları’nın İlk Tahriri (1519), Fenomen Yayınları, Erzurum.
  • Güler, S. ve Kürkçüoğlu, S. S. (2002). Şanlıurfa’dan Efsaneler” Şanlıurfa Uygarlığın Doğduğu Şehir, ŞURKAV Yayınları/26, Şanlıurfa.
  • Göksu, C. (2010). “Gölbaşı Halk Kültüründe Halk İnanışlarının Eski Türk İnanışları Bağlamında Değerlendirilmesi” Türk Dünyası Araştırmaları (Temmuz-Ağustos), İstanbul, 187, 51-80.
  • Gök, S. (1978). “Türkiye’de Neojen Formasyonların Ekonomik Jeolojisi”, Jeoloji Mühendisliği, M.T.A Yayınları, Ankara, 40-59.
  • Eyuboğlu, İ. Z. (2007). Anadolu İnançları, Derin Yayınları, İstanbul.
  • Erol, O. (1991). 1/1 000 000 Ölçekli Türkiye Jeomorfoloji Haritası, M.T.A. Yayınları, Ankara.
  • Erbuğ, M. B. (2007). Efsaneler “Geçmişten Fısıltılar” Kim Yayınları, Ankara.
  • Egresi, I., Bayram, B., Kara, F., ve Kesik, O. A. (2012). “ Unlocking the Potential of Religious Tourism in Turkey” GeoJournal of Tourism and Geosites, V (1), Vol: 9, 63-80.
  • Doğaner, S. (2009). “Din ve Turizm: Türkiye’de İnanç Turizmi”, Türkiye’de Toplum Bilimlerin Gelişimi II (Ertan Eğribel ve Ufuk Özcan), Kitabevi, İstanbul.
  • Doğanay, H. (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası, Çizgi Yayınevi, 3. Baskı, Konya.
  • Demirsoy, A. (1996). Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası, Meteksan Yayınları, Ankara.
  • Çıblak, N. (2004). “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar” Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), Niğde, 15, 103-125.
  • Burkart, A.J. ve Medlik, S. (1985). Tourism –Past, Present and Future-, William Heinemann Ltd., London.
  • Artun, E. (2008). “Anadolu İnanç Önderlerini Besleyen Eski İnanç Sistemleri, Dinler, İnanışlar”, Halk Kültürü Araştırmaları, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • Anadol, C. ve Abbasova, F. (2001). Türk Kültürü ve Medeniyeti, Kültür Sanat ve Yayıncılık, İstanbul.
  • Akçiçek, E. ve Canyurt, M. A. (1993). “Anadolu’da Balık İle İlgili İnançlar ve Halk Hekimliği Uygulamaları” Doğu Anadolu Bölgesi I. Su Ürünleri Sempozyumu (25-28 Haziran 1993), Erzurum, 1-12.
  • Akbulut, G. (2012). “Türk Kültüründe Toprak Yeme Alışkanlığı (Jeofaji): Arguvan’dan Örnek Bir Çalışma” ACTA TURCICA, IV(1), 302-315.
  • Akbulut, G. (2004). Divriği İlçesi’nin Coğrafyası, (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.