Mehmet ZAMAN, Cemal SEVİNDİ, Salih BİRİNCİ

Tarihi Yolların Buluştuğu Erzurum Şehrindeki Beşeri Turistik Eserler

Öz Erzurum Doğu Anadolu’nun en eski ve en önemi şehirlerinden biridir. Yukarı Fırat havzasında geniş bir ovanın kenarında Palandöken Dağı eteklerinde meyilli bir arazi üzerine kurulmuş olan şehir, birinci derecede önemli yolların kesiştiği bir noktada bulunması ve mevkiinin savunmaya elverişli olması dolayısıyla, tarih boyunca büyük tarihi yolların Anadolu’ya açılan yegâne giriş kapısını teşkil etmiştir. Arkeolojik kazılardan elde edilen bilgilere göre, bölgede bulunan yerleşme merkezlerinin tarihi M.Ö. 4 bin yıllarına kadar gitmektedir. Yaklaşık 6 bin yıllık zaman içinde Erzurum ve çevresinde hâkimiyet kuran pek çok devlet mevcuttur. Bu derece zengin bir tarihe sahip olan Erzurum şehri, turizm bakımından değerlendirilebilecek çok sayıda beşeri turizm değerine sahiptir. Ancak bunların bir kaçı hariç (Saltuklu, İlhanlı), çoğunluğu Osmanlı dönemi eserlerinden oluşmaktadır. Şehirdeki tarihi eserler arasında; kale ve surlar, tarihi kapılar, camiler, tabyalar, tarihi çarşılar (Rüstem Paşa/Taşhan), medreseler, türbeler, çeşmeler, tarihi evler bulunmaktadır. Bu eserlere bağlı olarak şehirde; kültür turizmi, inanç turizmi, kış turizmi, kongre turizmi ile spor turizmi ve bunlar ile bağlantılı aktiviteler gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Erzurum şehri, kültür turizmi, inanç turizmi, kış turizmi

PDF

___

Aslanapa, O. (1984). Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Aşıroğlu (Akgün). T. (1996). Erzurum Tabyaları. Erzurum: Erzurum Tarihini Araştırma ve Tanıtma Derneği Yayınları, Milletinsesi Gazetesi Ofset Tesisleri.

Çam, N. (1993). Erzurum Tabyaları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları: 1457, Yayımlar dairesi Başkanlığı Sanat- Sanat Tarihi Dizisi: 28-3, Gaye Filimcilik, Matbaacılık A.Ş.

Darkot, B. (1964). Erzurum Maddesi. İstanbul: İslam Ansiklopedisi, C.IV, 340–357.

Gök, Y., Kayserili, A. (2013). “Geleneksel Erzurum Evlerinin Kültürel Coğrafya Perspektifinden İncelenmesi”. Erzurum: Doğu Coğrafya dergisi, 30, 175–216.

Gündoğdu, H., (1992). Erzurum Lalapaşa Külliyesi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, No: 1408, Tanıtma Eserleri Dizisi No: 50.

Gündoğdu, H., Özkan, H., (1995). “Erzurum Çevresinden Bazı Köprüler I”. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 1, 23-45.

Karpuz, H., (19849). Erzurum Evleri. Ankara.

Kaymaz, Ç.K., Birinci, S., Camcı, A. (2017). “Erzurum Kenti ve Yakın Çevresinde Askeri Turizm”. Journal of Human Ssciences, 14 (1), 250-280.

Köşklü, Z. (2005). “Eski.Erzurum Evlerinde Taş Süsleme”, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (35), 123–138.

Köşklü, Z. (2010). Erzurum’da Osmanlı Dönemi Hanları. Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 113-134

Köşklü, Z., Çınar, S. (2010). Erzurum da Osmanlı Dönemi Hamamları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 18, 117 -136.

Küçük C. (2011). Erzurum Tarihi. Bir Şehir Var Yaylada Erzurum. İstanbul: Erzurum İl Özel İdaresi Yayınları: 2, Tanıtım Kitapları: 1, Seçil Ofset.

Özgüç, N. (1998). Turizm Coğrafyası, Özellikler-Bölgeler. Çantay Kitapevi, İstanbul.

Özkan, H. (1998). Dünden Günümüze Erzurum Çeşmeleri. İstanbul: Sanatsal Mozaik, 3, Eko Ltd. Şti, 62-65.

Özkan, H. (2006). “Kültür Varlıklarımızın Turizme Katkısı”. Erzurum: Beyazdoğu Dergisi, 7, 55-59.

Özkan, H. (2006). “Rüstem Paşa Kervansarayı”. Erzurum: Beyazdoğu Dergisi, 5, 17–21.

Özkan, H. (2008). “Erzurum Kale ve Sur Kapıları”. Erzurum: Beyazdoğu Dergisi, 14, 25–28.

Özkan, H. (2008). “Erzurum’un Osmanlı Dönemi Savunma Yapıları (Tabyalar)”. Erzurum: Beyazdoğu Dergisi, 13, 57-61.

Özkan, H. (2015). “Erzurum Caferiye Külliyesi ve Restorasyonları”. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 34, 46-81.

Özkan, H. (2016). Saltuklu Mimarisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1154, Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları No: 2, Araştırmalar Serisi No: 2, Zafer Medya Grup.

Ünal, R. H. (1993). Erzurum Yakutiye Medresesi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 1103, Tanıtma Eserleri Dizisi: 27, Sevinç Matbaası.

Ünal, R. H. (1989). Çifte Minareli Medrese. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Yurttaş, H., Özkan, H. (2002). Tarihi Erzurum Çeşmeleri ve Su Yolları. Erzurum: Erzurum Büyükşehir Belediyesi ESKİ Genel Müdürlüğü Kültür Hizmetleri Serisi No: 1, Bakanlar Matbaacılık Ldt. Şti.

Yurttaş, H., Özkan, H., Köşklü, Z., Tali, Ş., Okuyucu, D., Geyik, G., Kındığılı, M. (2008). Yolların Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, ISBN: 9789754421422

Yurttaş, H., Özkan, H., Köşklü, Z., Kındığılı, M. L., (2011). Erzurum’un Tarihi Eserleri. Bir Şehir Var Yaylada Erzurum. İstanbul: Erzurum İl Özel İdaresi Yayınları: 2, Tanıtım Kitapları: 1, Seçil Ofset.

Zaman, M., (2012). Trabzon İlinin Turizm Coğrafyası Potansiyel-Alternatifler-Planlama. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 999, Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 137, Araştırmalar Serisi No: 113, Mega Ofset.