Rainer Maria Rilke’nin “Duineser Elegien” Şiirinin Türkçe Çevirilerinin Genel Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi

Öz Çeviri işlemi günümüzde toplumları ve bireyleri birbirine yaklaştıran ve onlar arasında her türlü diyalogun ya da iletişimin kurulmasını sağlayan vazgeçilmez bir etkinliktir. İnsanlığın ve zamanla oluşan insan topluluklarının varlığından bu yana yaşamın vazgeçilmez bir parçası olan çeviri etkinliği, iletişimin ülkeler ve kültürlerarası alanda zorunlu hale gelmesiyle birlikte farklı bir boyut kazanıp bilim dalı haline gelmiştir. Hangi dilde yazılmış olursa olsun, roman, öykü, masal, şiir ve tiyatro eserleri gibi yazınsal metinler çeviri işlemi sayesinde insanlığın ortak mirasıdır. Bu çalışmada ünlü Alman şairlerinden Rainer Maria Rilke’nin “Duineser Elegien” (Duino Ağıtları) şiirinin üç farklı Türkçe çevirisi üzerinde kaynak ve hedef dil arasında eşdeğerlik dikkate alınarak genel çeviri stratejileri üzerinde durulmuştur. A.Turan Oflazoğlu, Nazar Tüysüzoğlu ve Can Alkor çevirileri olmak üzere şiirin üç farklı çevirisinden faydalanılmıştır. Çalışmanın amacı, çeviri esnasında, ne gibi değişiklikler yaşandığı, bu değişikliklerin hangi çeviri stratejisiyle kaynak dilden hedef dile aktarıldığını göstermek ve çevrilen her şiirin farklı bir anlam yakaladığına dikkat çekmektir. Araştırmamızda üç farklı yazarın şiir çevirileri genel çeviri stratejileriyle değerlendirilmiştir. Sonuçta üç şiirinde kaynak ve hedef dil arasında benzerlikleri olsa da farklılıkların daha fazla olduğu ve en çok bire bir çeviri, uyarlama, ekleme, çıkarma, yerlileştirme ve değiştirme stratejisinden faydalanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Çeviri, şiir, eşdeğerlik, genel çeviri stratejileri

PDF

___

Yazıcı, M. (2007). Yazılı Çeviri Edinci, Multilingual Yayınevi, İstanbul.
Yalçın, P (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama, Grafiker Yayınları, Ankara.
Suçin, M.H. (2013). Öteki Dilde Var Olmak Arapça Çeviride Eşdeğerlik, Say Yayınları, İstanbul.
Rilke, R.M. (2013). Duino Ağıtları, çev. A.Turan Oflazoğlu, İz Yayıncılık, s.174-176 İstanbul.
Rilke, R.M. (2013). Duino Ağıtları, çev. Can Alkor, T.İş Bankası Yayınları,s.24-25, İstanbul.
Rilke, R.M. (2013). Duino Ağıtları, çev. Nazar Tüysüzoğlu, Notos Kitap Yay., s.51-53, İstanbul.
Rilke, R.M. (1955). Sämtliche Werke Band I, Insel Verlag, s.706-708, Wiesbaden.
Newmark, P. (1988). A Textbook of Translation, Prentice Hall International (UK) Ltd.
Köktürk, Ş. (2015). Uygulamalı Çeviribilim, Detay Yayıncılık, Ankara.
Günay Köprülü, S. (2013). Film Çevirisinde eşleme Yaparken Karşılaşılan Çeviri Sorunları, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Durusoy, G., Husanov, M. (1994). Voznesenski Örneğinde Şiir Çevirisinin Sorunları, H.Ü. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, Ankara.
Dıckıns, J., Hervey, S., Higgins, I. (2002). Thinking Arabic Translation, A Course in Translation Method: Arabic to English, London and New York: Roudtledge.
Deveci, T. Ulusoy, Z. (2005). Örneklerle Almanca Çeviri Tekniği, Fono Yayınları, İstanbul.
Bezirci, A. (1982). Orhan Veli, Bütün Çeviri Şiirleri, Can Yayınları, İstanbul.
Aksan, D. (1998). Anlambilim-Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yay., Ankara.