Primitif/İlkel Sanatın Çağdaş Heykel Sanatına Yansımaları

20. yüzyılın başında yenilikçi ve girişimci hareketler ile gündeme gelen primitif/ilkel sanat, bu yüzyılın sanatını ve sanat anlayışını derinden etkilemiştir. Çünkü tarihsel süreç içerisinde insanoğlu 21. yüzyılda, ivme kazanan teknolojik ilerleme karşısında ve aynı hızla değişen dünya görüşü ile aynı zamanda bir anlamda kendi kaosunu da yaratır. Bu durumun bir yansıması ve sonucu olarak sanatın bu kaosun içinden sıyrılmak, ayrıntılarından kurtulmak ya da uzaklaşmak için sadeleşme yoluna gittiği gözlenir. Özellikle sanat ve tasarım alanında hissedilen bu sadeleşme az’ın çokluğuna işaret edecek şekilde, yüzyıllar önce varlıklarını dinsel ve büyüsel inançlar etrafında organize eden insanların yapmış olduğu üretimleri analiz etmeye yönelerek çağdaş sanatın biçimlenmesine katkıda bulunur. Bu araştırmada,21. yüzyıl da primitif/ilkel sanattan etkilenerek bu sanatı üretimlerine yansıtan sanatçılar ve onların düşünsel yönelim biçimleri ile yaşadıkları dönemsel dinamikler dikkate alınarak, çağdaş sanat dinamikleri üzerinden değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Çağdaş Sanat, İlkel/Primitif Sanat

TheEffects of Primitive / Primeval Art on ContemporarySculpture Art

Primitive / primeval art, which came up with innovative and avantgarde movements at the beginning of the 20th century, has deeply influenced the art and the sense of art of this century. In a sense, within the historical process, mankind create their own chaos in flow with the technological progress that has gained momentum beings in the 21st century. As a reflection and consequence of this situation, it is observed that art goes to simplification in order to leave this chaos behind. This simplification indicates the abundance of the few, especially dominant in the field of art and design, and hence contributes to a growing interest in contemporary for an analysis of the productions of people who organized their existence around religious and magical beliefs centuries ago. In this research, the aim is to evaluate the artists who have been influenced by primitive / primeval art in the 21st century and how they contributed into contemporary sculpture through an anaşysis of their intellectual orientations in relation to the historical dynamics they lived in.

Keywords:

Contemporary Art, Primitive / Primitive Art,

PDF

___

Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar.(Üçüncü Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Çevik, N. (2018). “Çağdaş Sanatlarda Mekânsal Sınırları-Sınırlılıkları AşanKurgusal Düzenlemeler”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (78), 49-60.
Erbarıştıran, T. (2015). Henry Moore'un Heykel Sanatı Üzerine Felsefi Bir Bakış Açısı.(03.07.2015).
Gezen, S.ve Yavaş, D. (2019). “Bir Ontolojik-Estetik Yaklaşım Örneği: Akatünvel Sanat Topluluğu”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, (18), s. 99-126.
http://www.lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR§ionID=6&articleID=1297 Gombrich, E.H.(1994). Sanatın Öyküsü. (On Altıncı Baskı).İstanbul: Remzi Kitapevi A.Ş.Erişim Tarihi: 04. 12. 2019.
https://www.artnews.com/art-in-america/features/from-the-archives-jimmie-durham-postmodernist-savage-63245/Erişim Tarihi: 11. 03. 2020.
http://www.3nokta.com/istanbul-bienalinde-bir-uygarlik-hikayesi/Erişim Tarihi: 11. 03. 2020.
https://yesilgazete.org/blog/2019/10/21/ekolojinin-icadi-kurmaca-uygarlik-ve-cografyalar-ile-insan-dogasi-tartismasi/Erişim Tarihi: 09. 03. 2020.
https://www.kocbayi.com.tr/gundem/hayatin-icinden/kultur-sanat/pera%e2%80%99da-gecmisi-yeniden-kesfe%e2%80%9d-yolculuk.Erişim Tarihi: 11. 03. 2020.
https://civilizationofllhuros.org/about-the-project/norman-daly/Erişim Tarihi: 11. 03. 2020.
İşler, Ş. (2004). “Çocuk Resmi, İlkel Sanat ve 20. Yüzyılın Başındaki Öncü Sanat Anlayışları Arasındaki İlişki”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XVII (1), 53-64.
Karacan N. ve Alp, A. (2014). “Figürün Serüveni, Mekân ve Sürreal”. Erciyes Sanat, (1), 43-59.
Lynton, N. (2004). Modern Sanatın Öyküsü. (Çev. S. Öziş ve C. Çapan) (İkinci Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Modeen, M. (2013).“The Opposite of Snake Surrealism and the Art of Jimmie Durham”. Journal of Surrealism and Americas, 7(1), 71-95.
Okan, B. (2018). Primitivizm ve Günümüz Sanatına Etkileri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 8 (2), 96-109.
Özkarakoç, Ö. (2018). “20. Yüzyıl Heykelinde İz Bırakan FovistBir Ressam: HenriMatisse”. İdil dergisi,7(44), 475-484.
Read, H. (1981). Sanat ve Toplum.Ankara: Umran Yayınları: 5
Sağlam, F. (2017). “Heykelde Uzam Bağlamında AnishKapoor’unCloudGate Çalışmasına Göstergebilimsel Bir Yaklaşım”. İdil Dergisi,6(38), 2879-2897.
Sözen, M. ve Tanyeli, U., (2010). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. (On Altıcı Basım).İstanbul: Remzi Kitapevi A.Ş.
Tosun, Ö. (2015). “İlkel Benliğin Yakın Dönem Sanatında Bıraktığı İzlere Bir Örnek: Basquıat”.İdil dergisi, 4(17), 31-46.
Turani, A. (2017). Dünya Sanat Tarihi.(Yirminci Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Türkel, E. (2013). “Mağara Resminden Sanat Fuarına: Sanat ve Endüstrinin Yarattığı Kültürel Nesnelerin Metaya Dönüşümü”. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi,4(4), 79-94.
Uz, N. (2012).Art Brut ve Jean Dubuffet'nin Heykelleri. Eğitişim Dergisi, (36), http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/sayi-31-40/sayi-36-ekim-2012/631-art-brut-ve-jean-dubuffet-nin-heykelleri, Erişim Tarihi: 01. 12. 2019.
Üldes, M. (2014). Yalnızlığın ve Deliliğin Sanatı, “Art Brut”, http://kolajart.com/wp/2014/07/26/meltem-yakin-uldes-yalnizligin-ve-deliligin-sanati-art-brut/ Erişim Tarihi: 05. 12. 2019.
Yıldız, S. (2007). Primitif Sanat ve Primitif Sanatın 1900–1950 Yılları Arası Heykel Sanatına Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi ), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Heykel Anasanat Dalı.
Görsel Kaynaklar
Görsel1.Hohle FelsFigürini, M.Ö. 35.000 ila 40.000, Erişim adresi:http://arkeofili.com/paleolitik-donemden-en-etkileyici-10-venus/
Görsel2.Matisse HenriMatisse, ‘‘La Serpentine’’, 1909, Erişim adresi: http://sis.modernamuseet.se/view/objects/asitem/artist$004068/6/primaryMaker-asc?t:state:flow=0b39a454-ce93-4572-a57f-bdd10695b28d
Görsel 3.Matisse HenriMatisse, Başlı Gövde, 1906, Erişim adresi: https://tr.pinterest.com/pin/255086766370653266/?lp=true
Görsel 4.Brancusi, Altın Kuş, 1911, Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/art/artworks/brancusi-maiastra-t01751
Görsel 5. Brancusi, Öpücük, 1907-1908, Erişim adresi: http://istanbuldasanat.org/constantin-brancusi/
Görsel 6. Brancusi, Uyku,1917, Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/488458
Görsel 7.Pablo Picasso, Avignon’lu Kızlar, 1907, Erişim adresi: https://www.pablopicasso.org/avignon.jsp
Görsel 8.Pablo Picasso, Gitar, 22 x 15 cm, 1912, Erişim adresi: https://www.pablopicasso.org/guitar.jsp
Görsel 9.Henry Moore, Yaslanmış Şekil, 1938, Erişim adresi: https://www.tate.org.uk/art/artists/henry-moore-om-ch-1659/henry-moores-sculptures
Görsel10.Henry Moore, Uzanan Figür, 1951, Erişim adresi: https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/331/reclining-figure
Görsel 11.Miro, Karakter, 1970, Erişim adresi: http://www.milliyet.com.tr/cumartesi/kadinlar-kuslar-yildizlar-ve-joan-miro-1942773
Görsel 12.Miro, İki Fantastik Karakter, 1975, Erişim adresi: https://theculturetrip.com/europe/france/paris/articles/the-best-things-to-do-in-la-defense-paris/
Görsel 13.Miro, Kadın ve Kuş, 1983, Erişim adresi: https://www.artsjournal.com/aestheticgrounds/the-big-women-in-publicart/joan-miro-woman-and-bird/
Görsel 14.Dubuffet, Zafer ve Şan, 1950, Erişim adresi:https://www.guggenheim.org/artwork/1137
Görsel 15.Jean Dubuffet, Hayalet Anıt, 1983, Erişim adresi: http://www.dubuffetfondation.com/sculptures/fantome_ang.htm
Görsel16.Anish Kapoor,Bulut Kapısı, 2004, Erişim adresi: https://news.artnet.com/art-world/cloud-gate-vandalism-arrest-1591105
Görsel17.Jimmie Durham, Avrasya Vaşak, 2017, Erişim adresi: https://sculpture-network.org/de/Magazin/Kunst-Biennale-Venedig-2019-Bildhauer-Jimmie-Durham
Görsel 18. Jimmie Durham, Misk Öküz, 2017, Erişim adresi: https://www.e-flux.com/announcements/95582/jimmie-durhamgod-s-children-god-s-poems/
Görsel 19.Norman Daly, Llhuros Uygarlığından,Fil Maskesi, 1972, Erişim adresi: https://www.theguardian.com/artanddesign/2019/sep/18/its-hard-not-to-panic-istanbul-biennial-targets-waste-greed-garbage-and-gorgons
Görsel 20. Norman Daly’nin 16. İstanbul Bianeli’nde yer alan Llhuros Uygarlığından genel bir görüntü, Erişim adresi: https://www.art-agenda.com/features/287386/16th-istanbul-biennial-the-seventh-continent