Performansın Mali Boyutu: Performans Esaslı Bütçe

Performans esaslı bütçeleme, 1980 sonrası kamu yönetimi reformlarında önemlibir yere sahiptir. Etkinlik, verimlilik, tutumluluk ilkeleri aracılığıyla kamu yönetimineekonomik bir anlam katmaktadır. Bu bütçe türünün en önemli yararı, girdi ve süreçlerdençok çıktı ve sonuçlara odaklanmasıdır. Bu durum kamu harcamalarında rasyonel tercihleryapılmasını, mali saydamlık ve hesap verebilirliğin artmasını sağlamaktadır. Performansesaslı bütçeleme, stratejik planlamayla kamu kurumlarına geniş bir bakış açısıkazandırmaktadır. Sayısal verilere dayalı performans programı ve göstergeleriyle kamusektörünün kaynak kullanımını kontrol altına almaktadır. Çok yıllı bütçeleme, analitikbütçeleme, tahakkuk esaslı muhasebe ise maliyet/fayda analizlerine imkân tanımaktadır.Faaliyet raporları aracılığıyla da kamu mali yönetiminin şeffaflığı sağlanmaktadır. Çalışmakapsamında, performans esaslı bütçeyi başarılı kılan faktörler değerlendirilmiştir.Bunun için ülke örnekleri incelenmiştir.

Performance-based budget has an important place in the post-1980 reform of the public administration. It adds an economic meaning to the public administration through effectiveness, efficiency and economy principles. The most important benefit of this budget type focuses output and outcomes more than input and processes. This situation provides the rational choices made in public spending and to enhance fiscal transparency and accountability. Performance based budget brings a broad range of public institutions through strategic planning. It keeps under control the use of resources of the public sector through based on numerical data performance program and indicators. Also, multi-year budgeting, analytical budgeting, accrual based accounting allows cost/benefit analysis through activity reports provide transparency in public financial management. In the study, the factors that make a successful performance-based budget are evaluated. For this purpose, the country samples were examined

___

Aktan, C. C. (2006). “Türkiye’de Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçe- leme Sisteminin Uygulanabilirliği-Eleştirel Bir Perspektif”. (Edt. Coşkun Can Aktan). Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayınları, ss.323-327.

Aktan, C. C. ve Tüğen, K. (2006). “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”. (Ed. Coşkun Can Aktan). Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayınları, ss.205-217.

AL, H. (2008). Yeni Kamu Yönetimi: Ülke Deneyimleri, Değişim Yayınları, İstanbul.

Ateş, Hamza ve Dilek Çetin (2004), “Kamuda Performans Yönetimi ve Performansa Da- yalı Bütçe”. (Ed. Muhittin Acar, Hüseyin Özgür). Çağdaş Kamu Yönetimi II, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.255-289.

Boex, J.; Jorge, Martinez-Vazquez ve Mcnab, R. (2001). “Çok Yıllı Bütçeleme: Uluslara- rası Uygulamaların İncelenmesi ve Gelişmekte Olan Ülkelerle Geçiş Aşa- masındaki Ülkeler İçin Dersler”. (Çev. Ayşe Günay ve Ersan Öz). Maliye Dergisi, Sayı: 138, Eylül-Aralık, ss.91-112.

BÜMKO (2004). Performans Esaslı Bütçeleme Rehberi-Pilot Kurumlar İçin Taslak. An- kara: Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü.

Çelebi, K. ve Kovancılar, B. (2012). “Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, ss.1-18.

DPT (2006). "Dokuzuncu Kalkınma Planı Kamu Harcama ve Kontrol Sistemlerinin İyi- leştirilmesi". Kamu İhaleleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu, ÖİK No:7, Ankara.

Diamond, J. (2003). “From Program to Performance Budgeting: The Challenge for Emerging Market Economies”. IMF Working Paper, WP/03/169, Fiscal Affairs Department.

Edizdoğan, N. (2007). Kamu Bütçesi. Bursa: Ekin Kitabevi,.

Egeli, H. ve diğerleri (2007). “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumla- rı Uygulaması”. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 22/1, ss.27-47.

Eker, A.; Gürdal, T. ve Şanver, C. (2006). Analitik Bütçe Sistemi ve Yerel Yönetimlerde Uygulanması. Ankara: Deniz Yıldızı Matbaacılık.

Erüz, E. (2005). “Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme”. XX. Tür- kiye Maliye Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.61-74.

Erüz, E. (2006). “5018 Sayılı Kanuna Göre Performans Esaslı Bütçeleme”. (Edt. Coşkun Can Aktan). Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.217-237.

Gedikli, B. (2001). Kamu Harcama Yönetiminde Kalite: Yolsuzlukla Mücadele İçin Bir Model Önerisi. Ankara: CÇ Yeminli Mali Müşavirlik Yayınları.

GAO. (1997). Performance Budgeting: Past Initiatives Offer Insights for GPRA Implementation. United States General Accounting and Information Management Division, GAO/AIMD-97-46, Washington D.C.

Gürdal, T. ve diğ. (2006). Yerel Yönetimlerde Mali Yönetim, Denetim ve Tahakkuk Esaslı Muhasebe Uygulamaları. Ankara: Deniz Yıldızı Matbaacılık.

Hager, G.; Habson, A. ve Wilson, G. (2001). Performance-Based Budgeting: Concepts and Examples. Legislative Research Commission, Committee for Program Review and Investigation Report, Report No:302, Kentucky.

Horton, S. and Farnham, D. (1999). “The Politics of Public Sector Change”. (Edt by Sylvia Horton and David Farnham). Public Management in Britain, London: Macmillan Press, pp.3-25.

Hürcan, Y. ve diğ. (2000). “Türk Kamu Mali Yönetimi Mali Saydamlık Standartlarının Neresinde?”. (Koordinatör: İzak Atiyas vd.). Devlet Reformu: Kamu Mali- yesinde Saydamlık, İstanbul: TESEV Yayınları, ss.99-136.

Kalmış, H. (2006). “Kamuda Tahakkuk Esaslı Muhasebe Sistemi ve Türkiye’de Kamu Muhasebe Sisteminde Nakit Esasından Tahakkuk Esasına Dönüş Çalışma- ları”. (Ed. Nihat Falay, Mehmet Şahin, Ahmet Kesik). Kamu Maliyesine Yeni Bakış (Teori ve Uygulama), Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.233-247.

Kesik, A. (2005). “Yeni Kamu Mali Yönetim Sisteminde Orta Vadeli Program ve Mali Plan Çerçevesinde Çok Yıllı Bütçenin Uygulanabilirliği”. XX. Türkiye Ma- liye Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.43-60.

Kızıltaş, E. (2003). “Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi”. Bütçe Dünyası, Sayı:16, Sonbahar, ss.13-18.

Köseoğlu, Ö. (2007). “Türk Kamu Yönetiminde Değişen Denetim Anlayışı ve Perfor- mans Denetimi”. (Edt. Bilâl Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen). Kamu Yönetimi Yazıları, Ankara: Nobel Yayınevi, ss.309-339.

Manning, N. ve Parison, N. (2004). International Public Administration Reform: Implications for the Russian Federation. Washington D.C.: The World Bank.

Mutluer, K, ve diğ. (2005). Bütçe Hukuku. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınla- rı.

Nangır, E, (2006). “OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçe Uygulamaları”. (Edt. Coşkun Can Aktan). Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Per- formans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.291-313.

Oral, E. (2005). "Bazı OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamaları, Gelişimi ve Türk Mali Sistemi Açısından Bir Değerlendirme". Devlet Büt- çe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara.

OECD (2004). “Public Sector Modernisation: Governing for Performance”, OECD Observer Policy Brief, October, http://www.oecd.org/dataoecd/52/44/33873341.pdf, (5.3.2011).

Özen, A. (2008). Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilir- liği. Ankara: Maliye Bakanlığı Strateji Gelişme Başkanlığı, Yayın No: 2008/382.

Polat, N. (2003). “Saydamlık, Hesap Verme Sorumluluğu ve Denetimin Etkinliği”. Sayış- tay Dergisi, Sayı: 49, ss.65-80.

Poister, T. (2010). “The Future of Strategic Plannning İn The Public Sector: Linking Strategic Management and Performance”. Public Administration Review, 70 (1), 246-254.

Schick, A. (2003). “The Performing State: Reflection on an Idea Whose Time Has Come but Whose Implementation Has Not”. OECD Journal on Budgeting, 3(2), 71-104.

Şahin, Ö. (2007). Türkiye’de Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Değerlendirmesi ve Uygulama Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi SBE.

Tosun, E. (2006). “Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçelemenin Alt Yapısı Olan Mali Yapıya İlişkin Bir Değerlendirme”. (Ed. Coşkun Can Aktan), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, An- kara: Seçkin Yayıncılık, ss.237-255.

Uludüz, B. (2008). Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması. (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi SBE.

Ünal, M. (2007). Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Hudut ve Sahil- ler Sağlık Genel Müdürlüğü Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi SBE.

Yenice, E. (2006). “Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi”. Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, ss.57-69.

Yılmaz, H. (1999). Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: Dünya Bankası Orta Vadeli Harcama Sistemi. Ankara: DPT Yayınları.

Yılmaz, S. (2007). “Performans Esaslı Bütçelemenin Gelişimi ve Uygulanması”. Bütçe Dünyası, 3(27), ss.35-43.

Zifcak, S. (1994), New Managerialism: Administrative Reform in Whitehall and Canberra. Buckingham, Philadelphia: Open University Press.