Ortaokul Öğrencilerindeki Gelecek Beklentilerinin Açıklanmasında Okula Bağlılık, Okul Yaşam Kalitesi ve Akademik Başarının Rolü

Araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin gelecek beklentilerinde okul yaşam kalitesi, okula bağlılık ve akademik başarının yordayıcı rollerini incelemektir. Ayrıca gelecek beklentisinin cinsiyet, ebeveyn tutumu, ailenin gelir ve eğitim düzeyi gibi bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi de bu çalışmanın alt amaçlarıdır. Araştırma grubunu 701 (K=356, E=327, B=18) ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Ergen Gelecek Beklentileri, Okula Bağlılık ve Okul Yaşam Kalitesi ölçekleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda öğrencilerin okul yaşam kalitesi ve okula bağlılık düzeylerinin gelecek beklentilerini anlamlı düzeyde yordadığı bulgulanmıştır. Gelecek beklentisinin tüm alt boyutlarında erkek öğrencilerin puanlarının kız öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Ebeveyn tutumlarını “destekleyici ve hoşgörülü” ile “koruyucu” olarak algılayan öğrencilerin gelecek beklenti puanları ebeveynlerinin tutumlarını “dengesiz” ve “kararsız” olarak algılayanlardan anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Gelecek beklentisinin “İş ve Eğitim” alt boyutunda yüksek aylık gelire sahip olan öğrencilerin ve baba eğitim seviyesi yüksek olan öğrencilerin “İş ve Eğitim” ile “Din ve Yaşam” alanlarındaki gelecek beklentilerinin daha olumlu olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar, öğrencilerin gelecek beklentilerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalarda dikkate alınması gereken okul ve aileyle ilgili değişkenlere dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gelecek Beklentisi, Okul Yaşam Kalitesi, Okula Bağlılık, Akademik Başarı, Ergen

The Role of School Engagement, Quality of School Life and Academic Success in Explain of Future Expectation in Secondary School Students

The current study focused on to investigating the predictive roles of quality of school life, school engagement and academic success in the future expectation of secondary school students. Also, to be examined of the future expectation according to some demographic variables like gender, parental attitude, parent's income and the level of parent's education, was the other aim of the study. The research group contains for 701 secondary school students. The personal information form, the scales of the future expectation in adolescents, the school engagement and the school life quality were used in this study. As a result of the analysises, it was found that the quality of school life and the level of the school engagemnent enhance the future expectations significantly. It was understood that the points of male students were higher than the points of female students in all sub dimensions of the future expectations. It was found that the scores of the students' future expectations were significantly higher in the families having supportive, tolerant and preserver attitude than in the families having unbalanced and undecided attitude. It was seen that the students having a high monthly income had higher future expectations points in “Job and Education” sub dimension. Also the students whose fathers having high level of education had higher future expectitions scores in the dimensions of “Job and Education”, “Religious and Life”. The results give an emphasis to the variants of the school and family for enhance the students' future expectations.

Keywords:

Future Expectations, Quality of School Life,

PDF

___

Adelabu, D. H. (2007). “Time Perspective and School Membership as Correlates to Academic Achievement Among African American Adolescents”. Adolescence,42(167), 525-538.
Anderman, E. M. (2002). “School Effects on Psychological Outcomes During Adolescence”. Journal of Educational Psychology, 94(4), 795-809. doi: 10.1037//0022-0663.94.4.795.
Apak, H. (2015). “Suriyeli Göçmenlerin Gelecek Beklentileri: Mardin Örneği”. Birey ve Toplum, 5(9), 125-142.
Aybek, B. ve Çelik, M. (2005). “Adana İlinde Sokakta Çalışan Çocukların Bazı Demografik Özellikleri Açısından İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Toplum ve Sosyal HizmetDergisi, 16(1), 95-116.
Brier, N. (1995). “Predicting Antisocial Behaviour in Youngsters Displaying Poor Academic Achievement: A Review of Risk Factors”. Journal of Developmental and BehavioralPediatrics, 16(4), 271-276.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, S. (2008). İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Okula Bağlılık Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: EgeÜniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cemalcilar, Z. (2010). “Schools As Socialisation Contexts: Understanding The İmpact Of School Climate Factors On Students’ Sense Of School Belonging”. [Sosyalleşme Bağlamı Olarak Okullar: Okul Aidiyetinin Öğrencilerin Üzerinde Okul İklim Faktörlerinin Etkisini Anlama]. Applied Psychology,59(2), 243-272. doi: 10.1111/j.1464-0597.2009.00389.x.
Çelikel, F. Ç. ve Erkorkmaz, Ü. (2008). “Üniversite Öğrencilerinde Depresif Belirtiler ve Umutsuzluk Düzeyleri ile İlişkili Etmenler”. Nöropsikiyatri Arşivi, 45(4), 122-129.
Çengel, M., Totan, T. ve Çöğmen, S. (2017). “Okula Bağlılık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1820-1837.
Dimitrellou, E., & Hurry, J. (2019). “School Belonging Among Young Adolescents with SEMH and MLD: The Link With Their Social Relations and School İnclusivity”.European Journal of Special Needs Education,34(3), 312-326. doi: 10.1080/08856257.2018.1501965.
Doğan, U. ve Çelik, E. (2014). “Examining the Factors Contributing to Students’ Life Satisfaction”. [Öğrencilerin Yaşam Memnuniyetine Katkıda Bulunan Faktörlerin İncelenmesi]. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(6), 121-2128. doi: 10.12738/estp.2014.6.2058.
Dönmez, Ş. (2016). Ortaokul Öğrencilerinde Okul İklimi, Okula Bağlılık ve Okul Yaşam Kalitesi Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Eroğlu, A. (2010). “Çok Değişkenli İstatistik Tekniklerin Varsayımları”. Şeref Kalaycı (Ed.). SPSSUygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (205-233) içinde. Ankara: Asil Yayınları.
Finn, J. D. (1993). Student Engagement and Student at Risk. Washington, DC: National Center For Education Statistics.
Finn, J. D. & Voelkl. K. E. (1993). “School Characteristics Related to School Engagement”. Journal of Negro Education, 62(3), 249-268. doi: 10.2307/2295464.
Frankel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (1990). How To Design And Evaluate Research İn Education (8th ed.). New York: Mc Graw Hill.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C. & Paris, A. H. (2004). “School Engagement: Potential of The Concept, State of The Evidence”. Review of Educational Research, 74(1), 59-109.
Goodenow, C. & Grady, K. E. (1993). “The Relationship of School Belonging and Friends' Values to Academic Motivation Among Urban Adolescent Students”.The Journal of Experimental Education,62(1), 60-71.
Israelashvili, M. (1997). “School Adjustment, School Membership andAdolescents’ Future Expectations”.Journal of Adolescence, 20(5), 525-535.
Karatzias, A., Power, K. G. & Swanson,V. (2001). “Quality of School Life: Development and Preliminary Standardisation of An Instrument Based on Performance Indicators in Scottish Secondary Schools”. School Effectiveness and School Improvement, 12(3), 265-284. doi: 10.1076/sesi.12.3.265.3449
Karatzias, A., Power, K. G., Flemming, J., Lennan, F. & Swanson, V. (2002). “The Role of Demographics, PersonalityVariables and School Stress on Predicting School Satisfaction / Dissatisfaction: Review of The Literature And Research Findings”. Educational Psychology, 22(1), 33-50. doi:10.1080/01443410120101233.
Kızmaz, Z. (2006). “Okullardaki Şiddet Davranışının Kaynakları Üzerine Kuramsal Bir Yaklaşım”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 47-70.
Koçak, O. ve Çepni, S. (2017). “Üniversite Öğrencilerinin Çalışma Hayatına Dair Beklentilerinin Değerlendirilmesi: Yalova Üniversitesi Öğrencileri Örneği”. TrakyaÜniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 241-265.
Leonard, C. A. R. (2002). Quality Of School Life And Attendance İn Primary Schools. (Unpublished Doctoral Dissertation). Australia: University of Newcastle, Faculty of Educationand Arts.
MacLeod A. K & Byrne, A. (1996). “Anxiety, Depression and The Anticipation of Future Positive and Negative Experiences”. J Abnorm Psychol, 105(2), 286-289.
Marks, G. N. (1998). “Attitudes to School Life: Their İnfluences and Their Effects on Achievement and Leaving School”. Australian Council For Educational Research, LSAY Research Report, No:5.
McGraw, K., Moore, S., Fuller, A. & Bates, G. (2008). “Family, Peer and School Connectedness in Final Year Secondary School Students”. Australian Psychologist,43(1), 27-37.
McWhirter E. H., McWhirter B. T. (2008). “Adolescent Future Expectations of Work, Education, Family and Community Development of a New Measure”. Youth Society, 40(2), 182-202. doi:10.1177/0044118X08314257.
Moerk, E. & Becker, P.(1971). “Attitudes of High School Students Toward Future Marriage and College Education”. National Council on Family Relations, 20(1), 67-73. doi:10.2307/582934.
Mok, M. & Flynn, M. (2002). “Determinants of Students’ Quality of School Life: A Path Model”.Learning Environments Research, 5(3), 275-300.
Nurmi, J. E. (1991). “How Do Adolescents See Their Future? AReview of The Developmentof Future Orientation and Planning”. Developmental Review, 11(1), 1-59.
Ogurlu, Ü. (2016). “Hopelessness and Future Expectations Amang Gifted Middle School Students”. [Üstün Zekalı Ortaokul Öğrencilerinde Umutsuzluk ve Gelecek Beklentisi].Turkish Journal of Education, 5(1), 4-18. doi: 10.19128/turje.30206.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E. ve Erkan, S. (2010). “İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul İklimine İlişkin Algılarını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 213-224.
Özsarı, A., Görücü, A., Altın, M. ve Boyalı, E.(2018). “Üniversitelerin Spor Bilimleri Fakültesi Özel Yetenek Sınavlarına Hazıırlanan Bireylerin Gelecek Beklentileri”. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 10-22.
Sarı, M. (2007). Demokratik Değerlerin Kazananımı Sürecinde Örtük Program: Düşük ve Yüksek “Okul Yaşam Kalitesine”Sahip İki İlköğretim Okulunda Nitel Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sarı, M. (2012). “Okul Yaşamının Değerlendirilmesi: Okul Yaşam Kalitesi Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerliği”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 344-355.
Senemoğlu, N. (2013). Gelişim, Öğrenme veÖğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Yargı Yayınevi.
Şanlı Kula, K. ve Saraç, T. (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Gelecek Kaygısı”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 227-242.
Şimşek, H. (2012). “Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Lise Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri ve Gelecek Beklentilerini Etkileyen Faktörler”. AKU, Kuramsal Eğitim BilimDergisi -Journal of Theoretical Educational Science, 5(1), 90-109.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı(Çev.: Murat Özer). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (2006).
Topaktaş, B. (2015). Adölesanlarda Algılanan Sosyal Desteğin Gelecek Beklentisi ve Ruhsal Belirti Düzeyleri ileİlişkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi,Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Tuncer, M. (2011). “Yükseköğretim Gençliğinin Gelecek Beklentileri Üzerine Bir Araştırma”. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish orTurkic, 6(2), 935-948.
Uluçay, T., Özpolat, A. R., İşgör, İ. Y. ve Taşkesen, O. (2014). “Lise Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri Üzerine Bir Araştırma”. NWSA-Education Sciences, 9(2), 234-247.
Van Maele,D., & Van Houtte, M. (2011). “The Quality of School Life: Teacher-Student Trust Relationships and The Organizational School Context”.Social Indicators Research,100(1), 85-100.
Weston, R. (1998). “Quality of School Life in Government, Catholic and Other Private Secondary Schools”. Family Matters, 50, 56-62.
Yavuzer, H., Demir, İ., Meşeci, F. ve Sertelin, Ç. (2005). “Günümüz Gençliğinin Gelecek Beklentileri”. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 93-103.
Yıldız, M. A. ve Kutlu, M. (2015). “Erinlerde Okula Bağlanmanın Yordayıcısı Olarak Sosyal Kaygı ve Depresif Belirtilerin İncelenmesi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal BilimlerEnstitüsü Dergisi, 12(31), 332-345.
Yoon, J. & Järvinen, T. (2016). “Are Model PISA Pupils Happy at School? Quality of School Life of Adolescents in Finland and Korea”.Comparative Education,52(4), 427-448.