Nâzım Hikmet’in Stockholm Ziyaretleri

Öz Nâzım Hikmet’in 1951 yılında Türkiye’den ayrıldıktan ve SSCB’ye yerleştikten sonraki faaliyetleri arasında barış mücadelesi büyük yer tutar. SSCB’de yaşadığı yıllar boyunca Nâzım, Dünya Barış Konseyi’ne ve onun toplantılarına büyük önem vermiştir. Nâzım, Dünya Barış Konseyi’nin bir üyesi olarak çok kez farklı ülkelere ziyaretlerde bulunmuştur. Bu amaçla İsveç’in başkenti Stockholm’e 1956, 1957, 1958, 1959, 1960 ve 1961 yıllarında gitmiştir. Nâzım, Stockholm günleri üzerine Sovyet basınında çıkmış birçok yazı kaleme almıştır. Makalede sunulan Nâzım’ın bu yazıları Türkçede, bazıları ise dünyada ilk kez yayımlanmaktadır. Nâzım’ın Stockholm ziyaretleri, şairin toplumsal eylem adamı yönünün ortaya konulması açısından dikkat çekicidir.

___

  • Rusya Edebiyat Sanat Devlet Arşivi (RGALİ)
  • fond 631, liste 26, dosya 168.
  • fond 2250, liste 1, dosya 136.
  • fond 2250, liste 1, dosya 142.
  • fond 2250, liste 1, dosya 155.
  • fond 2250, liste 1, dosya 157.
  • fond 2250, liste 1, dosya 159.
  • fond 2250, liste 1, dosya 207.
  • fond 2250, liste 1, dosya 466.
  • Rusya Film Fotoğraf Belgeleri Devlet Arşivi (RGAKF) 17755.
  • Rusya Toplumsal Siyasal Tarih Devlet Arşivi (RGASPİ) fond 495, liste 266, dosya 47.
  • Abaşidze, Grigol. (1958, 24 Temmuz). “Nelzya Teryat Ni Odnoy Minutı”. Literaturnaya Gazeta, 88 (3899), 4.
  • Açıkgöz, Anjel (der.). (2004) Bizim Radyoda Nâzım Hikmet, İstanbul: TÜSTAV Yayınları.
  • Armaoğlu, Fahir. (1991). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1980) 1, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Aydemir, Aydın. (1999). Nâzım Nâzım, Ankara: Gri Ajans.
  • Balamir, İ. Hakkı. (1978). “Nazım Hikmet’ten Anılar”. Sanat Emeği, 6, 42.
  • Coşkun, Kıymet. (2007). Barışın Şairi Nâzım Hikmet, İstanbul: Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
  • “Dokumentı Prinyatıe Kongressom”. (1958, 24 Temmuz). Literaturnaya Gazeta, 88 (3899), 1.
  • Fevralskiy, Aleksandr. (1976). Zapiski Rovesnika Veka, Moskva: Sovyetskiy Pisatel.
  • Fevralski, Aleksandr. (1979). Nâzım’dan Anılar, İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Fırat, Melek ve Kürkçüoğlu, Ömer. (2001). “Arap Devletleriyle İlişkiler”. Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1, İstanbul: İletişim Yayınları, 620-627.
  • Fuat, Memet. (2015). Nâzım Hikmet: Yaşamı, Ruhsal Yapısı, Davaları, Tartışmaları, Dünya Görüşü, Şiirinin Gelişmeleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • “Golos Russkoy Pravoslavnoy Tserkvi v Zaşitu Mira”. (1959). Jurnal Moskovskoy Patriarhii, 8, 48-53.
  • Gürgün, Abdullah. (2017, 6 Kasım). “Işıkların Koynunda Yaşadı”. Aydınlık, 3640, 13.
  • Hikmet, Nâzım. (1956a, 8 Nisan). “Stokgolm v Eti Dni”. Moskovskaya Pravda, 4.
  • Hikmet, Nâzım. (1956b, 10 Nisan). “Razgovor s Druzyami”. Sovyetskaya Kultura, 42 (434), 4.
  • Hikmet, Nâzım. (1956c). “Vstreça v Stogolme”. Sovyetskaya Peçat, 5, 70.
  • Hikmet, Nâzım. (1958a, 18 Temmuz). “Amerikanskaya Agressiya – Prestuplenie Protiv Vsego Çeloveçestva”. Pravda, 199 (14593), 5.
  • Hikmet, Nâzım. (1958b, 22 Temmuz). “Pravda Puteşestvuet Bez Viz”. Moskovskaya Pravda, 144 (11691), 3.
  • Hikmet, Nâzım. (1958c). 60 Stihotvoroniy, Moskva: İzdatelstvo İnostrannoy Literaturı.
  • Hikmet, Nâzım. (1959). “Kakoe Bolşoe Sçastye!”. Ogonyok, 20, 4.
  • Hikmet, Nâzım. (1960). “Pozor”. Literaturnaya Gazeta, 84 (4209), 1.
  • Hikmet, Nâzım. (2008). Bütün Şiirleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Hikmet, Nâzım. (2017). Bu Şehir Güzelse Senin Yüzünden: Nâzım Hikmet’ten Vera Tulyakova’ya Kartpostallar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • İkiz, Osman. (2013). Rüzgârların Yolunda: Fotoğraf Sanatçısı, Şair Lütfi Özkök, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • “İzbavit Narodı Ot Koşmarov Atomnoy Voynı!”. 1959, 16 Mayıs). Literaturnaya Gazeta, 58 (4024), 1.
  • Kolesnikova, G. (1999). Sem Let s Nazımom Hikmetom, İjevsk: İPM UrO RAN.
  • Komissarjevskiy, V. (1962, 16 Ocak). “Molodost Hikmeta”. Sovyetskaya Kultura, 7 (1343), 4.
  • “Kongress Storonnikov Mira Severnıh Stran”, (1951a, 2 Aralık). Krasnoe Znamya, 237 (8803), 4.
  • “Kongress Storonnikov Mira Severnıh Stran”. (1951b, 3 Aralık). Pravda, 337 (12174), 4.
  • “Krepit Sploçennost Narodov v Borbe Za Mir”. (1960, 14 Temmuz). Pravda, 196 (15320), 7.
  • Leontyev, B. (1959a, 9 Mayıs). “Stokgolm, 8 Maya”. Literaturnaya Gazeta, 55 (4021), 4
  • Leontyev, B. (1959b, 12 Mayıs). “Stokgolm, 11 Maya”. Literaturnaya Gazeta, 56 (4022), 1.
  • Leontyev, B. (1959c, 14 Mayıs). “Stokgolm, 13 Maya”. Literaturnaya Gazeta, 57 (4023), 4.
  • Lussu, Joyce. (1995). Buluşma, İstanbul: Açılım Yayınları.
  • Mitropolit Nikolay. (1955). “V Stogolme, Na Sessii Vsemirnogo Soveta Mira”, Jurnal Moskovskoy Patriarhii, 1, 30-34.
  • Mitropolit Nikolay. (1959). “V Stogolme Na Yubileynoy Sessii Vsemirnogo Soveta Mira”. Jurnal Moskovskoy Patriarhii, 34-35.
  • “Naşa Tsel: Vseobşaya Moşnaya Kampaniya Za Mir”. (1960, 12 Temmuz). Voljskaya Kommuna, 164 (12673), 4.
  • Nikolayev, D. (1956, 7 Nisan). “Stokgolm, 6 Aprelya: Na Sessii Vsemirnogo Sovyeta Mira”. Literaturnaya Gazeta, 42 (3643), 1.
  • “Obyedinit Usiliya Narodov v Borbe za Mir”. (1958, 18 Temmuz). Pravda, 199 (14593), 5.
  • Polevoy, Boris. (1978). Siluetı, Moskva: Sovyetskiy Pisatel.
  • “Reşeniya Çrezvıçaynoy Sessii Vsemirnogo Sovyeta Mira”. (1956, 12 Nisan). Literaturnaya Gazeta, 44 (3545), 1.
  • “Reşeniya Sessii Vsemirnogo Sovyeta Mira”. (1954a, 25 Kasım). Literaturnaya Gazeta, 140 (3324), 1.
  • “Reşeniya Sessii Vsemirnogo Sovyeta Mira”. (1954b, 27 Kasım). Literaturnaya Gazeta, 141 (3325), 1.
  • “Samıy Nasuşnıy Dlya Vseh Narodov Vopros”. (1956, 5 Nisan). Literaturnata Gazeta, 41 (3642), 1.
  • Sertel, Zekeriya. (1953, 12 Kasım). “Primer Bratstva i Sotrudniçestva”. Sovyetskaya Kultura, 57, 4.
  • Sertel, Zekeriya. (1978). Nâzım Hikmet’in Son Yılları, İstanbul: Milliyet Yayınları.
  • “Sessiya Byuro Vsemirnogo Sovyeta Mira”. (1960, 12 Temmuz). Krasnıy Sever, 164 (12828), 3.
  • “Silı Mira Rastut”. (1951, 9 Aralık). Krasnıy Sever, 242 (10206), 4.
  • “Slavnıy Borets Za Mir”. (1954, 7 Eylül). Sovyetskaya Kultura, 107 (185), 1.
  • “Slavnoe Desyatiletie” (1959, 21 Nisan). Pravda, 111 (14870), 4.
  • Smirnov, S. (1961, 20 Aralık). “Mnojit Usiliya Bortsov Za Mir, Za Narodnoe Sçastye”. Pravda, 353 (15845), 5.
  • Tulyakova, Vera. (1973, 20 Haziran). “Stranitsı Jizni Nazıma”. Literaturnaya Gazeta, 25 (4415), 7.
  • Tulyakova-Hikmet, V. (1977, 19 Ocak). “Velikan S Golubımi Glazami”. Literaturnaya Gazeta, 3, 7.
  • Tulyakova Hikmet, Vera. (1997). Nâzım’la Son Söyleşimiz, İstanbul: Milliyet Kitapları.
  • Tulyakova Hikmet, Vera. (2015). Bahtiyar Ol Nâzım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • “Vruçenie Mejdunarodnoy Premii Mira Narodnomu Artistu SSSR Kompozitoru D. D. Şostakoviçu”. (1954a, 5 Eylül). Pravda, 248 (13181), 2.
  • “Vruçenie Mejdunarodnoy Premii Mira Narodnomu Artistu SSSR Kompozitoru D. D. Şostakoviçu” (1954b, 5 Eylül). İzvestiya, 211 (11590), 1.
  • Yaroslavtsev, S. (1995). Ekspeditsiya v Preispodnyuyu. Dyavol Sredi Lyudey. Podrobnosti Jizni Nikitı Vorotsova, Moskva: “Tekst”.
  • “Zasedanie Byuro Vsemirnogo Sovyeta Mira v Stokgolme”. (1953, 6 Mayıs). Pravda, 126 (12649), 4.