CUMHURİYET İDARESİNİN MALİ KONULARDAKİ HASSASİYETİNE İLİŞKİN ZİRAAT BANKASI ÖRNEĞİ

Osmanlı Devletinden yetersiz bir tarım ekonomisi devralan Türkiye Cumhuriyeti,ekonomik kalkınmasını süratle sağlayabilmek için Lozan konferansının kesintiye uğradığı dönemde, 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir İktisat Kongresini toplamıştır. Bu kongrede yeni devletin ekonomik kalkınmasının esaslarını belirlenmiştir. İmalat sanayinin olmadığı bir ortamda, zirai faaliyetlere önem verilmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle tarım sektörüne finansal destek sağlayan Ziraat Bankasının idari yapısının çağdaş bankacılık koşullarına göre yeniden yapılandırılması gerekmiştir. Bankanın yapılandırılmasının yanı sıra Kurtuluş Savaşı yıllarında bankanın ibra edilemeyen 1919, 1920, 1921, 1922 ve 1923 yılı hesapları 1926 yılında ibra edilebilmiştir. Bu çalışmanın amacı, 1926 yılında ibra edilen raporu tanıtmak ve sunulan finansal tabloların bankanın durumunu tam doğrulukla yansıtıp yansıtmadığını sınamaktır. Bu amaçla bankanın 1336 ve 1337 yıllarına ait bilanço ve kâr/zarar hesaplarından yararlanarak yapılan Nakit Akış Analizi denemesi sonucuna göre raporda sunulan finansal tablolar, mevcut koşullar altında elde edilebilen bilgiler doğrultusunda bankanın durumunu olabildiğince doğru yansıtmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler:

T.C.Ziraat Bankası, Finansal Tablolar, Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti

A CASE OF AGRICULTURAL BANK RELATED TO FISCAL SENSIVITY OF THE REPUBLIC GOVERNMENT

Inherited inadequate agricultural economy from the Ottoman State, The Turkish Republic called for National Economy Congress in Izmir in the period of 17th February-4th March 1923 in which Lausanne Peace Conference got in a bind, in order to make rapid rush in the economic life. The congress determined the principles of economic development of the new state. It is unavoidable to focus on agricultural activities in the non-industrialized environment. For this reason, supporting the agricultural sector The Agricultural Bank's administrative structure had to be restructured in 202 accordance with contemporary banking requirements. Besides the restructured of the bank, financial statements related the years of 1919, 1920, 1921, 1922, 1923 could be acquitted in 1926 which had not been cleared in the related years because of Turkish Independent War. The aim of this study is both to make the report known and to test if the reported financial statements exactly show the bank's real situation. According to the results of Cash Flow Analysis made by using the financial statements related to the years of 1336 and 1337, presented financial statements show the bank's true situation as much as possible in accordance with the data collected under the existed circumtances.

Keywords:

Turkish Agricultural Bank, Financial Statements, Ottoman, Turkish Republic,

PDF

___

AKIN, R.,: Milli Mücadele Yıllarında Ziraat Bankası Yönetimi, Tarih ve Toplum, Aralık 2001, Sayı 216.
DOĞRU, C., Milli Mücadele Döneminde Ekonomiye Verilen Önem: İktisat Vekâletinin Kurulması (1920-1922), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 3, 2007.
KARĞIN,M., AKTAŞ,R., Türkiye Muhasebe Standartlarına göre Raporlanmış Nakit Akış Tablosu ve Analizi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim 2011,Sayı 52.
PAMUK, Ş., Aralık 2000, İstanbul ve Diğer Kentlerde 500 Yıllık Ücretler 1469-1998, Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın no: 2397, Ankara, ISBN:975-19-2595-9
TOPRAK, Z., Ekim 1995, İttihat Terakki ve Devletçilik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, ISBN:975-333-034-0 Yüz Yıllık Teşkilatlı Zirai Kredi (1863-1963), T.C.Ziraat Bankası Yayınları,1964. http://www.bumko.gov.tr/TR,4461/butce-gider-gelir-gerceklesmeleri-1324-2012.html Erişim Tarihi 21.04.2016
İSAM Osmanlıca Risaleler Veri Tabanı Kaynakları
Ziraat Bankası 1335 ila 1339 sene-i Hesabiyelerine aid Heyet-i Umumiyeye Takdim Kılınan Meclis-i İdare Raporu Ankara : Yenigün Matbaası, 1926
Ziraat Bankası 1324 senesi Hesab-ı Kat’i Hûlasası, Dersaadet : Matbaa-i Osmaniye, 1326. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri
BOA, DH.EUM.AYŞ, Dosya No: 38, Gömlek No: 60, 13/B/1338
BOA, DH.İ.UM, Dosya No:19, Gömlek No:1, 12/Ş/1340
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri BCA, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No:8.45..20., Dosya:254-40, Sayı:137, 09/01/1924 BCA, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No:8.45..19., Dosya:254-39, Sayı:136, 09/01/1924 BCA, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No:8.45.. 5., Dosya:254-37, Sayı:122, 09/01/1924 BCA, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No:8.45.. 6., Dosya:254-38, Sayı:123, 09/01/1924 BCA, Fon Kodu:30..18.1.1, Yer No:9.16.. 8., Dosya:254-43, Sayı:331, 09/03/1924 Kanunlar
Tuna Vilayeti Namıyla Bu Kere Teşkil Olunan Dairenin İdare-i Umumiye ve Hususiyesine ve Tayin Olunacak Memurlarının Suver-i İntihablarıyla Vazife-i Daimesine Dair Nizamname, Takvim-i Vekayi, 7 Cemaziye'ı-ahir 1281, def'â 773
Memleket Sandıklarının Suret-i Tertibi ve Sermayesinin İdaresi ve Menafi ve Temettuatın Mahalline Sarfı Hakkında Nizamname, 23 Rebiülevvel 1284, Düstur 1.Tertib Cilt 2, s.387-398.
Ziraat Bankası Nizamnamesi, 19 Zilhicce 1305, Düstur 1.Tertib Cilt 6, s.136-142.
Ziraat Bankası Kanunu, 12 Mart 1332, Düstur 2.Tertib Cilt 8, s.880-889.
444 sayılı Ziraat Bankası 1340 (1924) Senesi Bütçe Kanunu, Resmi Ceride, 5 Nisan 1340,