Louvre Müzesinde Bulunan Gaziantep Yöresine Ait Hitit-Geç Hitit Eserleri

Öz Özet: Tarihin ilk dönemlerinden itibaren eski dünyanın en önemli merkezlerinden biri olanGaziantep, Eskiçağ Tarihi açısından oldukça değerli bir bölgedir. Bu bölgenin en önemli parçalarındanbirisi, Amanos Dağları eteklerinde yer alan İslahiye Ovası’dır. Daha Sümerler zamanındavarlığı bilinen Sedir Dağları (Hamanu) kısmen bu yörede bulunmaktadır. Ayrıca Akkadkralları I. Sargon ve Naram-Sin’in de dikkatinden kaçmayan Sedir Dağları, kendi zenginliklerininyanında Çukurova ve İç Anadolu’ya geçiş için önemli bir güzergâh olmuştur. Sıradağlararasında yer alan İslahiye Ovası, Mısır’a kadar uzanan önemli ve verimli bir coğrafyanınparçasıdır. Bugün de tarım ve hayvancılık açısından çok değerli bir yer olan bu ova, insanoğluaçısından tarihin ilk dönemlerinden itibaren yerleşim yeri olarak tercih edilmiş ve sürekli birmücadele sahası olmuştur. Ova içinde bulunan ve Tilmen Höyük civarından kaynağını alan Karasu(Saluara/Saluwara), Amanos ve Kurt Dağları’nın verimli ormanları, geçmişten günümüze,insanoğlu için cezbedici olmuştur. 1878’den itibaren ise Gaziantep ve çevresinde çeşitli yüzeyaraştırmaları ve arkeolojik kazılar yapılmıştır. İslahiye arkeolojik sanat eserleri ile 20. yüzyılınbaşlarında, işgal dönemlerinde, Fransızların da dikkatini çekmiştir. Bu çalışmaya konu olanve Zincirli’de bulunan üç heykel, maalesef Fransızlar tarafından ülkelerine götürülmüştür. Buheykeller hâlâ Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.Anahtar Kelimeler: Louvre Müzesi, İslahiye Ovası, Sam’al, Yesemek, sfenksHittite and Late Hittite Products from Gaziantep Disctrict inLouvre MuseumAbstract: Gaziantep has been one of the most significant centres in the world since antiquityand it is an important region with regard to ancient history. Islahiye Plain located at the footof Amanos Mountains is a substantial part of this region. The Sedir Mountains (Hamanu) areknown to have existed even in the Sumerian era, partially falls on this territory. Akkad kingsSargon of Akkad and Naram-Sin also took an interest in the Sedir Mountains; not only a vitalpassage to Çukurova and Central Anatolia but also rich in resources. Located in the mountainchain, Islahiye Plain is part of an important and fertile geography reaching to Egypt. Thisplain, still a valuable agriculture and stock-breeding resource, has been selected as a settlementby peoples throughout history, often resulting in conflict. Karasu River (Saluara/Saluwara) inthe plain, springing from the land around Tilmen Mound, and lush forests of Amanos and KurtMountains have attracted peoples from past to present. Surface explorations and archaeologicalexcavations have been held in Gaziantep and its vicinity since 1878. Islahiye caught France'sattention in early 20th century, during occupation with archaeological artworks. Three sculpturessubject to this study which were discovered in Zincirli were unfortunately taken to France. Thesesculptures can still be seen in Louvre Museum.Keywords: Louvre Museum, Islahiye Plain, Sam’al, Yesemek, Sphinx

PDF

___

Akurgal, E. (1998). Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Net Yayınları. Alkım, B. (1959). Yesemek Kazısı ve İslahiye Bölgesi Araştırmaları. Belleten, XXIII, Ankara, ss. 692-694. Alkım, B. (1960). 1958 Yılı Yesemek Çalışmaları. Belleten, XXIV Ankara, s. 1-10. Başgelen, N. (1999). Dünya Kültür Mirasında Gaziantep. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Darga, M. (1992). Hitit Sanatı. İstanbul: Akbank Yayınları. Duru, R. (2003). Unutulmuş Bir Başkent Tilmen. İstanbul: Türsap Kültür Yayınları. Duru, R. (2004). Eski Önasya Dünyasının En Büyük Heykel Atelyesi Yesemek. İstanbul: Türsap Kültür Yayınları. Gavaz, Ö. S. (2008). Hitit Kenti Zalpanın Yeri Üzerine. Anadolu/Anatolia 31, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dergisi, s. 1-17. Forlanini, M. (1997). Gab es eine Hethitische Stadt Hamsa. Archivum Anatolicum. 3, 117-123. Kaya, M. A. (2012). Türkiyenin Eski Çağ Tarihi ve Uygarlıkları I-II. İzmir: İlya yayın- ları. Klass, R. V. (2008). Across the Euphrates. Across the Euphrates. Anatolia and the Jazira During the Old Assyrian Period, (Old Assyrian Archives, Studies, Volume 3), Leiden: p. 16. Landsberger, B. (1948). Samal. Karatepe Harabelerinin Keşfi ile İlgili Araştırmalar. An- kara: TTK Yayınları. Luschan, F. V. (1893). Ausgrabungen in Sendchirli I. Berlin. Luschan, F. V. (1898). Luschan Ausgrabungen in Sendchirli II. Berlin. Mack, J. E. (1976). A Prince of Our Disorder: The Life of T.E. Lawrence. Boston: Little, Brown and Company. Mansel A. M. (2014). Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: T.T.K. Yayınları. Miller, J. L. (2001). Anum-Hirbi and His Kingdom. Altorientalische Forschungen, 28 (1): 65-101. Naumann, R. (2007). Eski Anadolu Mimarlığı. Ankara: T.T.K. Yayınları. Orthmann, W. (1971). Untersuchungen zur spaethethitischen Kunst. Bonn: Habelt. Önal, M. (2007). Gaziantep İlçeleri Taşınmaz Kültür ve Tabiat varlıkları Envanteri Ga- ziantep: Dolphin Ajans. Özyar, A. (2005). Geç Hitit Krallıkları Arkeoatlas 4, 10-14. Özyar, A. (2011). Geç Hitit Krallıkları Arkeoatlas, 376-381. Schloen, J. D. (2009). OrgSearching for Ancient Samal: New Excavations at Zincirli in Turkey. Near Eastern Archaeology, Vol. 72, No. 4 (DECEMBER 2009), pp. 203-219. Taşdöner, K. (2012). Eski Çağda Anadolunun Siyasi ve Demografik Yapısını Değiş- tiren Kitlesel Göçler. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 10(13): 85- 103. Tropper V. J. (1993). Die Inschriften von Zincirli. Münster: UGARIT-Verlag. Temizsoy, İ. (1992). 1990 yılı Yesemek Taşocağı ve Heykel Atelyesi Kazı ve Restoras- yon Çalışmaları. II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, ss. 299-318. Temizsoy, İ. (1993a). 1991 Yılı Yesemek Açıkhava Müzesi Kazı Raporu. II. Müze Kur- tarma Kazıları Semineri, ss. 87-101. Temizsoy, İ. (1993b). Yesemek Taşocağı ve Heykel Atölyesinde Kazı ve Araştırmalar. 1992 yılı Anadolu Medeniyetler Müzesi Konferansları, ss. 57-82. Umar, B. (1982). Türkiye Halkının İlkçağ Tarihi. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları. Ünal, A. (1981). Hitit Kenti Ankuwanın Tarihçesi ve Lokalizasyonu Hakkında. Bel- leten XLV/2 S. 180, ss. 433-455. Ünal, A. (2002). Hititler Devrinde Anadolu. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Ünal, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Ünal, A. (2006). Hitit İmparatorluğunun Yıkılışından Bizans Döneminin Sonuna Ka- dar Adana ve Çukurova Tarih. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Arkeoloji Özel Sayısı), 15(3): 67-102. Üngör, İ. (2011). İslahiye Ve Çevresinde Geç Hitit Merkezleri. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü Dergisi S. 8 Sonbahar Kars: Kafkas Üniversitesi Yay. Üngör, İ. (2014). İslahiye ve Çevresinin Eskiçağ Tarihi. Ankara: Gece Kitaplığı. Winstone, H. V. F. (1978). Gertrude Bell. New York: Quartet. Woolley, L. C. (1925). Carchemish I, II, III. London: Oxford University Press.