Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritalarının Önemi
Öz
Bu çalışmanın amacı, coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemini ortaya
koyabilmektir. Araştırma, betimsel nitelikte olup, Türkçe literatürdeki araştırmalar
doğrultusunda sadece coğrafya eğitiminde kavram ve kavram haritalarının önemini
belirtmekle sınırlı tutulmuştur. Coğrafya eğitiminde kullanılabileceği düşünülen kavram
haritaları örnekleri ile kavram haritalarının faydaları ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada; coğrafya derslerinde, kavram haritası kullanılarak öğrenmenin kolaylaşacağı,
görsel sunum ön plana çıktığı için ezber yerine anlamlı öğrenme sağlayacağı,
kavramlar çizgilerle birbirine bağlanarak, öğrencinin kavramlar arasındaki ilişkileri
öğrenmesine yardımcı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca coğrafi olayların neden ve
sonuçlarının kazandırılmasında balık kılçığı, örümcek haritası gibi kavram haritalarının
etkili olacağı düşünülmektedir. Araştırmanın sonucunda önerilen örneklerin, coğrafya
eğitiminde kavram haritalarının kullanımını güçlendireceği ve bu alandaki önemine dikkat
çekeceği düşünülmektedir.
___
- Akbaş, Yavuz. (2002). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Akbaş, Yavuz. (2008). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin İklim Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Alım, Mete. (2008) “Öğrencilerin Lise Coğrafya Programında Yer Alan Yer Yuvarlağı ve Harita Bilgisi Ünitelerindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, 177, 166–180.
- Alım Mete, Özdemir Ünal, Yılar Bayram. (2008). “5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), ss.151–162.
- Ault, Charles R. (1985). “Concept Mapping As A Study Strategy İn Earth Science”, Journal Of College Science Teaching, September/October (15), pp.38–44.
- Başaran, İbrahim Ethem. (1985). Eğitim Psikolojisi (Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri), (8. Baskı), Ankara: Sevinç Matbaası.
- Beydoğan, Hacı Ömer. (1998). Çocuklarda Kavram Öğrenme ve Kavram Öğretme, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Yay.
- Bozkurt Orçun, Akın S. Beril, Uşak Muhammet. (2004). “İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin "Erozyon" Hakkındaki Ön Bilgilerinin ve Kavram Yanılgılarının Tespiti”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 277-285.
- Bozkurt Orçun, Cansüngü K. Özlem. (2002). “İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Eğitiminde Sera Etkisi ile İlgili Kavram Yanılgıları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, ss.67-73.
- Briscoe Carol, Lamaster Sarah Ulerick. (1991). “Meaningful Learning İn College Biology Through Concept Mapping”, The American Biology Teacher, 53 (4), pp.214–219.
- Cüceloğlu, Doğan. (1991). İnsan ve Davranışı (Psikolojinin Temel Kavramları), İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çakmak, Fatih. (2006). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Nüfus ve Yerleşme Konusunda Geçen Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Cin, Mustafa. (2004). “İlkokul 1. sınıf Öğrencilerinin Deniz Kavramını Algılamaları Üzerine Bir Araştırma”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(1), 7-2.
- Çoşkun, Mücahit. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Nem Konusundaki Kavram Yanlışlıkları ve Giderilmesine Yönelik Öneriler”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIII (3), ss.147–158.
- Demirel, Özcan. (2004). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Demirkaya Hilmi, Çetin Turhan, Tokcan Halil. (2004). “İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön Kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIV (3), ss.39–70
- Deniz, Öztürk, Fatma. (2003). Lise 1 Coğrafya Derslerinde Kavram Haritalarının Başarıya Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Doğanay, Hayati. (1998). Coğrafya’ya Giriş, Konya: Çizgi Kitabevi.
- Dönmez, Y.İlknur, Alaz, Ayşegül, Aydoğan, Abdulbaki. (2008). “9. Sınıf Öğrencilerinin “Akarsular” Konusundaki Temel Kavramları Öğrenme Düzeylerinin Tespiti”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 6 (1), ss.177–184.
- Erden, Münire. (1996). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Akım Kitapevi.
- Erginer, Ergin. (2006). Öğretimi Planlama, Uygulama ve Değerlendirme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Fidan, Nurettin. (1995). Okulda Öğrenme ve Öğretme, Ankara: Alkım Yayınevi.
- Fry Joshua A, Novak Joseph. D. (1990). “Concept Mapping Bring Long-Term Movement Toward Meaningful Learning”, Science Education, 74 (6), pp.461–472.
- Gencer, Bayındır, Pınar. (2006). İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi (Erzurum İli Ömer Nasuhi Bilmen İlköğretim Okulu Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Başıbüyük, Adem, Doğar, Çetin, Gürses, Ahmet, Yazıcı, Hakkı. (2004). “Yüksek Öğrenim Öğrencilerinin Hava ve İklim Olaylarını Anlama Seviyeleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı;162.
- İzbırak, Reşat, (1992), Coğrafya Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Karabağ, Servet, (1999). “Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular Ve Kavramlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), ss.25–40.
- Kaya, Osman, Nafiz. (2003). “Eğitimde Alternatif Bir Değerlendirme Yolu: Kavram Haritaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:25, ss.265–271.
- Kılıç, Didem, Sağlam, Necdet. (2004) “Biyoloji Eğitiminde Kavram Haritalarının Öğrenme Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, ss.155-164.
- Kocalar, Ali, Osman. (2006). Ortaöğretim Konularında Kavram Haritalarının Coğrafya Öğretiminde Kullanımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Koç, Hakan. (2000). Temel Fiziki Coğrafya Kavramlarının Farklı Yöntemlerle Öğretimi (İlköğretim 6. Sınıf), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kolukısa, Enver Aydın. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Kavramların Doğru Kullanılışı”, Çağdaş Eğitim Dergisi, Sayı: 295, ss.20–24
- Novak, Joseph.D, Gowin, D.Bob, Johansen, Gerard.T. (1983). “The Use Of Concept Mapping And Knowledge Vee Mapping With Junior Hıgh School Science Students”, Science Education, 67 (5), pp.625–645.
- Okebukola, Peter, Akinsola. (1990). “Attaining Meaningful Learning Of Concepts İn Genetic And Ecology: An Examinatıon Of The Potency Of The Concept Mapping Technique”, Journal of Research in Science Teaching, 27 (5), ss.493–504.
- Öztürk, Cemil. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Paykoç, Fersun. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yay.
- Senemoğlu, Nuray. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya), (10. baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
- Sever, Ramazan. (2005). “Coğrafya Öğretim Programlarında Doğal Mevsim Kavramı”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:13, ss.117–133.
- Şahin, Baki. (2003). Matematik Dersinde Kavram Haritası Yöntemini Kullanarak Öğrenci Başarısının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Şeker, Mustafa. (2003). İlköğretim Okulu 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kavramlarının Kazanılmışlık Düzeyi (Üsküdar Örneği), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Tomal, Necati. (2006). “Lise Coğrafya Derslerinde Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı Kavram Öğretimi”, Milli Eğitim Dergisi, 171, ss.298–317.
- Turan, İlhan. (2002). “Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi İle İlgili Sorunlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), ss.67–84.
- Ülgen, Gülten. (2004). Kavram Geliştirme (Kuramlar ve Uygulamalar), (4.Baskı), Ankara: Nobel Yay.
- Ünal, Çiğdem. (2008). Öğrenme-Öğretme Kuramları ve Coğrafya Eğitimine Yansımaları, Erzurum: Eser Ofset Matbaacılık.
- Vygotsky, Lev Semenovich. (1998). Düşünce ve Dil, (Çev. S. Koray), İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yay.
- Yazıcı, Hakkı, Samancı, Osman. (2003). “İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı;158.
- www.tdk.org.tr.