Antalya’da 1930 Belediye Seçimleri Ve Yansımaları

Öz 1930 yılı Eylül ayında başlayıp Ekim ayının yirmisinde tamamlanması planlanan belediye seçimleri Türkiye Cumhuriyeti Tarihi açısından olduğu kadar Türk vatandaşları içinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Çünkü, bu seçim cumhuriyet tarihinde iki partinin katıldığı ilk seçim olma özelliği taşımaktadır. Türk vatandaşları 1923’den itibaren ilk defa bir seçimde farklı bir partiye oy verme fırsatı bulmuşlardır. Bu seçimi önemli kılan ikinci bir husus ise Türk kadının ilk defa bu seçimlerde aday olma ve oy kullanma hakkına kavuşmuş olmasıdır. 1930 belediye seçimleri çok partili hayata geçiş denemelerinin ikinci adımını oluşturan Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın tamda kurulma aşamasında gerçekleşmiştir. Bu vesileyle 12 Ağustos 1930’da kurulan SCF daha 18 günlük bir parti iken bu seçimlere katılma kararı almıştır. SCF bir taraftan ülke genelinde teşkilatlanma çalışmalarını sürdürürken diğer taraftan da belediye seçimlerine hazırlanmıştır. SCF ülkenin önemli şehirlerinden biri olan Antalya’da da teşkilatlarını kurmuş ve belediye seçimlerine katılmıştır. Ülke genelinde olduğu gibi Antalya’da da bu seçim sürecinde arzu edilmeyen olaylar ve gelişmeler yaşanmıştır. Bu çalışmada konu Ali Fethi Okyar’ın özel arşivinde bulunan SCF'ye ait resmi arşiv belgelerine dayalı olarak ele alınacaktır. Antalya ve çevresinde SCF ve CHF arasında seçimin nasıl cereyan ettiği, özellikle Antalya’da vali, kaymakam, emniyet ve jandarma gibi bürokratların nasıl hareket ettiklerini kayıt altına alan belgeler ışığında değerlendirilecektir.

___

Serbest Cumhuriyet Fırkası Ali Fethi Okyar Özel Arşivi

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi.

İhsan Sabri BALKAYA, Serbest Cumhuriyet Fırkası Arşiv Belgelerine Göre 1930 Belediye Seçimleri, Güneş Vakfı Yayınları, 2006, Erzurum.

T.C. Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü 28 Teşrinievvel 1927, Umumi Nüfus Tahriri Fasikül 1, Hüsnütabiat Matbaası Ankara 1929, s. 5-23

Muhammet Güçlü,”Antalya’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Faaliyetleri”, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih İncelemeleri Dergisi, 1994, s.327-337.