Almanca ve Türkçe Atasözleri Örneğinde Atasözleri ve Dil Ekonomisi İlişkisi

Atasözleri geçmişten günümüze, uzun deneyimler sonucu ortaya çıkan, gelenekselleşmiş, toplumun kültür değerlerini yansıtan, topluma mal olmuş, kısa ve özlü öğütler veren ifadelerdir. Atasözlerinin en önemli özelliği, anlamlarında insana ve yaşama dair çok önemli öğretileri içermeleridir. Atasözleri ayrıca, toplum tarafından sıklıkla ve beğenilerek kullanılan, içeriği etkili ve kısa bir şekilde ifade edilebilen, kalıplaşmış sözlerdir. Dilde minimum çaba ile maksimum etki yaratma prensibi, atasözlerinde de kendini göstermekte ve bu yolla zengin ve önemli içeriklerin çok seri ve pratik bir şekilde aktarılabildiği ortaya çıkmaktadır. Bundan dolayı atasözlerinin dil ekonomisi kapsamında önemli bir yeri olduğu gerçeği göz ardı edilememektedir. Çalışmanın amacı, evrensel kültürde önemli yer tutan atasözlerinin dil ekonomisi ile olan ilişkisini ve dil ekonomisi prensibinin atasözleri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bunun için öncelikle hem Almanca hem de Türkçede ortak kullanılan atasözleri ele alınacak, bunların anlamlarına ilişkin açıklamalar yapılacaktır. Son olarak söz konusu atasözlerinden hareketle dilde ekonomi prensibinin nasıl ve ne şekilde işlediği tespit edilecek ve dilin dinamik yapısı ortaya konacaktır. Ayrıca hem Türkçe hem de Almancada kullanılan atasözleri örneğinde, iki farklı kültürün ortak kültürel değerleri yansıtılacaktır.

Proverbs are expressions of maxims which have come to the fore as a result of the experiences undergone for a long period of time from the past to the present and have been regarded as a tradition, reflecting the cultural values of society. The most significant characteristic of proverbs is that they include very important knowledge, experience and facts about people and life. Besides, proverbs are the patterns of expressions frequently and popularly used by people and they acquire an effective way of expressing the content in a short and efficient way.The principle of constituting the most effective expression with little effort in language can also be recognized in the use of proverbs. In this sense, it is obvious that the rich and important content is expressed in a simple and practical manner. Therefore, it can not be denied that proverbs play a very fundamental role in the language economy. The aim of this study is to identify the relationship between the proverbs which have an important place in universal culture and the language economy and to realize the impact of the principle of language economy upon proverbs. Consequently the common proverbs used both in German and in Turkish will be analyzed, their meanings will be clarified and finally in the light of these proverbs, how the language economy functions will be recognized and the dynamic structure of language will be emphasized. Moreover, through the reflections of Turkish and German proverbs, the common cultural values of these nations will be reflected

___

  • Aksoy, Ö. A. (2014). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 1. Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap. Bars, M. E. (2008). "Atasözleri ve Köroğlu Destanı’nda bazı kullanımları". Turkish Studies. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3 (4), 212-223. Burger, H. (2010). Phraseologie: Eine Einführung am Beispiel des Deutschen (4., neu bearb. Aufl.). Grundlagen der Germanistik: Vol. 36. Berlin: Schmidt. Büchmann, G. (1959). Geflügelte Worte. München: Knaur. Eiselein, J. (1838). Die Sprichwörter und Sinnreden des deutschen Volkes in alter und neuer Zeit: zum erstenmal aus den quellen Geschöpft, erläutert und mit Einleitung versehen. Donauöschingen: Literarischer Verlag. Frey, C., Herzog, A., Michel, A., & Schütze, R. (1979). Deutsche Sprichwörter für Ausländer: Eine Auswahl mit Beispielen (5., unveränderte Aufl.). Leipzig: Enzyklopädie. Genç, S. (2011). Sprachökonomie im Bilingualismus (Deutsch - Türkisch) und ihre möglichen Erscheinungen im Sprachgebrauch. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Helomaa, S. (2014). Sprichwörter in drei Sprachen: Deutsch-Französisch-Finnisch ; Eine kontrastive Studie. Helsinki: Unigrafia. Korhonen, J. (2002). "Typologien der Phraseologismen". Ein Überblick. Alan Cruse vd. (Ed.): Lexikologie. Ein internationales Handbuch zur Natur und Struktur von Wörtern und Wortschätzen. 1. Halbband. (HSK 21.1) içinde (s. 402-407). Berlin/New York: Walter de Gruyter. Latendorf, F. (1864). Michael Neanders deutsche Sprichwörter. Schwerin: Bärensprung. Lohrengel, W. (1860). Altes Gold: Deutsche Sprichwörter und Redensarten; nebst einem Anhange. Clausthal: Grosse. Martinet, A. (1963). Grundzüge der allgemeinen Sprachwissenschaft. Urban-Bücher: Vol. 69. (5. Aufl.). Stuttgart: Kohlhammer. Matta, H. (1988). "Das Sprichwort. Versuch einer Definition". Proverbium, 5, 69-84. Mieder, W. (2004). Ein Apfel pro Tag hält den Arzt fern. Revista de Filología Alemana, 12, içinde (s. 135-149). Palm, C. (1997). Phraseologie: Eine Einführung (2. Aufl.). Tübingen: Narr. Piirainen, E. (2012). Widespread idioms in Europe and beyond: Toward a lexicon of common figurative units. International folkloristics: Vol. 5. New York: Lang. Röhrich, L. (1992). Das grosse Lexikon der sprichwörtlichen Redensarten. Freiburg: Herder. Röhrich, L., & Mieder, W. (1977). Sprichwort. Sammlung Metzler, Realien zur Literatur: 154. Stuttgart: Metzler. Sabban, A. (1998). Okkasionelle Variationen sprachlicher Schematismen: Eine Analyse französischer und deutscher Presse- und Werbetexte. Romanica Monacensia: Vol. 53. Tübingen: Narr. Sailer, J. M. (1843). Die Weisheit auf der Gasse oder Sinn und Geist deutscher Sprichwörter: Sprüche der Weisen: Sprüche mit und ohne Glosse; Fragmente aus der Lebenskunde; zwei Theile (Bd.1). Sulzbach: Seidel. İmran KARABAĞ Siebenkees, J. C. (1790). Deutsche Sprichwörter mit Erläuterungen. Nürnberg: Bauer und Mann. Simrock, K. (1846). Die deutschen Volksbücher: Gesammelt und in ihrer ursprünglichen Echtheit wiederhergestellt; mit Holzschnitten (Bd.5). Frankfurt a. M.: Brönner. Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe Sözlük (9. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu. Wander, K. F. W. (1867). Deutsches Sprichwörter-Lexikon: Ein Hausschatz für das deutsche Volk (Bd. 1). Leipzig: Brockhaus. Wotjak, B. (1992). Verbale Phraseolexeme in System und Text. Reihe germanistische Linguistik: Vol. 125. Tübingen: Niemeyer. Örge Yaşar, F. (2007). "Bilgi Toplumu Bağlamında Türk Atasözlerinde “Eğitim” ve “Bilgi” Kavramları üzerine Düşünceler". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,19. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000068052/5000063116.