Hal İşletmelerinin İç Kontrol Sistemi ve Sektörel Sorunları: Edirne ve Çanakkale’de Bir Alan Araştırması

Öz İçkontrol sistemi, işletme faaliyetlerinin etkenliğini ve verimliliğini, kârlılık hedeflerine ulaşmasını, varlıklarının korunmasını, finansal tabloların güvenirliğini sağlanmasını ve yasal düzenlemelere uyumunu sağlamaktadır. Ülke ekonomimizde önemli bir yere sahip olan tarım sektöründe pazarlama kanalı rolünü üstlenen ve tarımsal ürünleri üreticiden alıp ya doğrudan tüketiciye ya da toptancılar aracılığıyla tüketiciye satan meyve ve sebze ticaretini yapan hal işletmelerinin iç kontrol yeterliliği sektörün dinamik bir yapı kazanması açısından çok önemlidir.  Çalışmanın amacı Edirne ve Çanakkale ili meyve- sebze hallerindeki işletmelerin iç kontrol sistemlerinin test edilmesi ve hal işletmelerinin sorunlarının tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda anket ve yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi uygulanarak, elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda işletmelerde eğitim düzeyi arttıkça iç kontrol etkinliğinin arttığı, daha fazla personel çalıştıran işletmelerin iç kontrol puanının daha yüksek olduğu; şirket faaliyet sürelerine göre iç kontrol sistemi puanları arasında farklılık olmadığı, şirketlerin hukuki yapılarına baktığımızda da sermaye şirketlerinin iç kontrol sistemi puanının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yarı yapılandırışmış görüşme yöntemi ile de sektör içinde yaşanan sorunlar tespit edilerek, çözüm önerileri sunulmuştur

Internal Control System of Enterprises in Fruit Vegetable Sector and Sectoral Problems: A Field Research in Edirne and Çanakkale

___

  • Adanacıoğlu, H ve Yercan, M. (2012). “Yeni hal Kanununun Tarım Kesiminde Olan Muhtemel Etkilerinin Değerlendirilmesi”10.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi,Konya, ss.845-847.
  • Aksoy, T.(2005).“Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler bağlamında İç Kontrol ve İç Kontrol Gerekliliği:Analitik İnceleme”,Mali Çözüm Dergisi,72,ss.139.
  • Akyel, R. (2010). “Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 1(17),ss. 86.
  • Atmaca, M. (2012). “Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İçKontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1),ss.198.
  • Baskıcı, Ç., (2015).“ Kurumsal Yönetim Uygulamalarında İç Kontrol Sisteminin Önemi: Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25),ss. 167.
  • Ceyhan, İ. ve Apan, M. (2014),“COSO İç Kontrol Modeli’nin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi: Bir Hastane Uygulaması”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(10),ss.182.
  • Creswell, J. W. (2003). Researchdesign: Qualitative, quantitative, andmixed methodsapproaches (2nd ed.). ThousandOaks, CA: Sage.
  • Creswell, J. W. (2006)Understanding Mixed MethodsResearch, (Chapter 1). http://www.sagepub.com/upm-data/10981_Chapter_1.pdf (08.11.2018)
  • Çetin, B. (2009). Yeni Perakendecilik Sisteminde Toptancı Hallerinin İzlemesi Gereken Stratejileri. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, No:2009- 44,İstanbul.
  • Gönen, S. (2009).“İç Kontrol Sisteminin Unsurlarından Kontrol Ortamının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 11(1),ss.182-200.
  • Güney, S. ve Sarı, S. (2015). “Muhasebe Denetiminin Etkinliğini Sağlamada İç Kontrolün Rolü”, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 5, ss. 62-80.
  • Hatunoğlu, Z, Koca, N.ve Kıllı, M. (2012).“İç Kontrolün Muhasebe Sistemindeki Hata Ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü Üzerine Bir Alan Çalışması”, Mustafa Kemal Üniversitesi Dergisi, 9(9),ss.173.
  • İbiş, C. ve Çatıkkaş, Ö, (2012), “İşletmelerde İç Kontrol Sistemine Genel Bakış”, Sayıştay Dergisi, 85,ss.98-99.
  • Kazan, K. ve Kazan, S. (2016).“ Internal Control andCompliance- Control As EffectiveMethonds of Management, DetectionandPrevention of Financial StatementFraud”, Academy of Strategic Management Journal, 1(5),ss.255- 256.
  • Kızılboğa, R.ve Özşahin, F.(2013). “Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), ss.221-223.
  • Ömürbek, V. ve Altay, S.(2011).” Turizm İşletmelerinde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin İncelenmesi ve Manavgat Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), ss.383-388.
  • Şaşmaz, E. ve Çiftçi, Y.(2017). “İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Sağlanması: Mermer Sektöründe Bir İşletme Uygulaması”, International Journal of Academic Value Studies,3(9), ss.113.
  • Topçu, M. (2013).”Kamuda İç Kontrol Sisteminin Coso Modeli Bağlamında Taşrada Uygulanabilirliği: İhalelerde Uygulanmasına Yönelik İki Vaka Analizi, Sayıştay Dergisi, 91, ss.10.
  • 5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, 26.03.2010 Tarih, 27533 Sayılı Resmi Gazete.
  • Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik, 07.07.2012 Tarih, 28346 sayılı Resmi Gazete.
  • The 2013 COSO Framework & SOX Compliance: https://www.coso.org/docum Ents//COSO%20McNallyTransition%20Artiçle- Final%20COSO%20V ersion%%20Proof_5-31-13.pdf(erişim :17.08.2018)
  • https:www.coso.org, (erişim: 10.02.2017).
  • https://www.coso.org/Pages/aboutus.aspx (erişim: 01.11.2018)
  • www.tusiad.org.tr./yapisal-sorunlar-perspektifinde-gıda-enflasyonu-pdf (erişim 09.05.2019).
  • www.deloitte.com,Alpman, Gökhan,”İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Sağlanması”, http://, (erişim: 10.02.2016).
  • www.ibb.gov.tr/sites/haller/HaberResimleri/552.doc. (erişim: 04.10.2018)
  • https://hks.hal.gov.tr/Media/Documents/HKSKullan.pdf( erişim:01.11.2018)
  • https://www.mevzuatdergisi.com/2006/12a/02.htm (erişim: 09.11.2018)
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-4646
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Yayıncı: Atatürk Üniversitesi İİBF
Sayıdaki Diğer Makaleler

MSCI Endeksi ve BIST 100 Endeksi Öncül Ardıl İlişkisi

Abdulkadir KAYA, İkram Yusuf YARBAŞI

Sağlık Sektöründe Hasta Memnuniyetini Ele Alan Lisansüstü Tezlerin Tüketici Davranışları Çerçevesinde İçerik Değerlendirilmesi

Haydar HOŞGÖR, Nurperihan TOSUN

Hal İşletmelerinin İç Kontrol Sistemi ve Sektörel Sorunları: Edirne ve Çanakkale’de Bir Alan Araştırması

Seda YAVUZASLAN SÖYLEMEZ, İlknur ESKİN

Ülkelerin İnsani Gelişmişlik Sınıflamalarının UTADIS Yaklaşımı Aracılığıyla Yeniden Hesaplanması ve Değerlendirilmesi

Kübra AKYOL ÖZCAN, Erkan OKTAY

Kovid-19 Pandemisinin Altın Fiyatlarına Etkisi: ARDL Analizi

Ünal GÜLHAN

Türkiye’de Bulunan Ticari Bankalar İle Katilim Bankalari’nin Electre Yöntemi İle Performans Analizi

Turan ÖNDEŞ, Mehmet Serkan ÇALI, Salih AYDIN, Ali MUTİ

Psikolojik Sermaye ile Öznel Kariyer Başarısı Arasındaki İlişkide Örgütsel Destek Algısının Aracılık Rolü

Mustafa BEKMEZCİ, Kenan ORÇANLI, Z. Mehmet FIRAT

Finansal Gelişmenin Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri: Finansal Kuznets Eğrisi Hipotezi Türkiye İçin Geçerli mi?

Uğur Korkut PATA

Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi Bölgeler Arası Bir Karşılaştırma

Hüseyin DAŞTAN, Hilal MOLA

Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Wagner Yasası’nın ve Keynesyen Hipotez’in Türkiye'de Geçerliliği Üzerine Bir İnceleme

Musa ATGÜR