DARBE GİRİŞİMLERİ ESNASINDA LİDER TUTUMLARININ BASINA YANSIMASINA BİR ÖRNEK: AKİS’E GÖRE 22 ŞUBAT 1962-21 MAYIS 1963 HAREKÂTLARI VE BAŞBAKAN İSMET İNÖNÜ

Toplumsal değişimin önemli unsurlarından biri olan basının üstlendiği işlevlerden biri de kitlelerin iknasının sağlanarak siyasal iktidarı kabul ettirme ve iktidarın varlığını sürdürmesini sağlamak olmuştur. Bu çalışmada 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 Harekâtlarındaki Başbakan İsmet İnönü’nün tutumunun Akis dergisinde ele alınış biçimi üzerinden kitlelerin İsmet İnönü ve demokratik nizamın devamlılığı etrafında nasıl birleştirilmeye çalışıldığının gösterilmesi amaçlanmıştır. Analiz sonucunda Akis dergisinde, dönemin Başbakanı İsmet İnönü’nün olaylar esnasında sergilediği tutumla memleketi bir kez daha kurtardığının vurgulandığı görülmüş ve tek kurtuluş çaresinin onun şahsına ve demokratik nizama bağlılık olduğu konusunda halkın ikna edilmeye çalışıldığı saptanmıştır.

AN EXAMPLE OF REFLECTION TO THE PRESS OF LEADER ATTITUDES DURING COUP ATTEMPT: 22 FEBRUARY 1962 - 21 MAY 1963 OPERATIONS AND PRIME MINISTER İSMET İNÖNÜ BY AKİS

One of the functions undertaken by the press, which is one of the important elements of social change, was to ensure the persuasion of the political power by ensuring the persuasion of the masses and to maintain its existence. In this study, it is aimed to show how the masses are tried to be united around İsmet İnönü and the continuity of democratic order through the way the attitude of İsmet İnönü in the operations of 22 February 1962 and 21 May 1963 was handled in Akis magazine. As a result of the analysis, it was seen in Akis magazine that it was emphasized that İsmet İnönü, the prime minister of the time, once again saved the country with the attitude displayed during the events and it was determined that the people tried to be convinced that the only solution of salvation was adherence to his person and democratic order.

___

  • AKŞİN, Sina, Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi 1789-1980, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2004.
  • AYDEMİR, Talat, Ve Talat Aydemir Konuşuyor, May Yayınları, İstanbul, 1966.
  • AYTEKİN, Emin, İhtilal Çıkmazı, Dünya Matbaası, İstanbul, 1967.
  • ERDOĞAN, Mustafa, Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, Liberte Yayınları, Ankara, 2003.
  • HALE, William, 1789’dan Günümüze Türkiye’de Ordu ve Siyaset, (Çev: Ahmet Fethi), Hil Yayınları, İstanbul, 1996.
  • HEPER, Metin, Türkiye’nin Siyasal Hayatı, (Çev: Kadriye Göksel), Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul, 2011.
  • ÖRTÜLÜ, Erdoğan, Üç İhtilalin Hikâyesi, Milli Ülkü Yayınevi, Konya, 1977.
  • ÖZCAN, Muhsin, Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Haftalık Haber Dergiciliğinin Gelişim Evreleri (Akis Dergisi Örneği), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisan Tezi, İstanbul, 1996.
  • SEYHAN, Dündar, Gölgedeki Adam, Nurettin Uycan Matbaası, İstanbul, 1966.
  • TOKER, Metin, İsmet Paşa ile On Yıl (1954-1964), IV, Akis Yayınları, İstanbul, 1967.
  • TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 5. Kitap, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2002.
  • ZÜRCHER, Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.
  • AKGÜN, Seçil Karal, “Ellinci Yılına Yaklaşırken 27 Mayıs ve Getirdiği Anayasaya Kısa Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.43, (2009), s.407-457.
  • ERYAMAN, Ayşe, “27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden Sonra Sivilleşen Yönetime Darbe Girişimleri: 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 Harekâtları”, 19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’de İktidara Müdahaleler ve Darbeler Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 21-23 Mart 2018/Yozgat, C.2, (Yay. Haz: Selcan Koçaslan), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2019, s.733-773.
  • GÜNGÖRMEZ, Bengül, “Kitle İletişim Araçları, Siyaset ve Propaganda”, Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, (2002), s.1-12.
  • ÖZDEMİR, Hikmet, “Siyasi Tarih (1960-1980)”, Türkiye Tarihi 4, Çağdaş Türkiye 1908-1980, 10. Basım, (Yay. Yönetmeni: Sina Akşin), Cem Yayınevi, İstanbul, 2008, s.227-292.
  • ŞAHİN, Meltem, “27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nin Meşrulaştırılma Çabası: “Akis Dergisi Örneği”, Turkish Studies, V. 13/10, (Spring-2018), s.637-656.
  • TOKER, Metin, “Bir Adam ve Ötekiler”, Akis, Yıl: 9, Cilt: XXVII, Sayı: 448, 26 Ocak 1963.
  • TOKER, Metin, “Dramdan Sonra”, Akis, Yıl: 10, Cilt: XXVII, Sayı: 465, 25 Mayıs 1963.
  • TOKER, Metin, “Galibi Olmayan Maç”, Akis, Yıl: 8, Cilt: XXIV, Sayı: 408, 23 Nisan 1962.
  • TOKER, Metin, “Hatalı Teşhisten Sakınmalı” Akis, Yıl: 8, Cilt: XXIII, Sayı: 406, 9 Nisan 1962.
  • TOKER, Metin, “Ne Olur?”, Akis, Yıl: 9, Cilt: XXVI, Sayı: 439, 24 Kasım 1962.