MANUEL’İN TÜRKLERE KARŞI SEFERİ, 1176 (MYRİOKEPHALON HEZİMETİ VE TARİHİ COĞRAFYA DEĞERLENDİRMESİ)

Öz Kuruluşundan itibaren yönünü batıya dönen Selçuklular, burada sistemli bir fetih politikası takip ederek üzerinde yaşadığımız Anadolu’yu Türk yurdu haline getirmişlerdir. Gerek Türkistan coğrafyasında gerekse Türkistan dışında hâkimiyetlerini tesis etmek isteyen Türk topluluklarının kaderi, daima Türk ordularının savaş meydanlarında kazanacakları zaferlere bağlı olmuştu. Bunun için Türk orduları, tarihin akışını değiştiren ve Türklüğün kaderini tayin eden büyük zaferler kazanmışlardır. Türk Tarihi’nin en önemli dönüm noktalarını oluşturan zaferlerden biri 1071 Malazgirt, diğeri ise 17 Eylül 1176 Myriokephalon zaferidir. Malazgirt zaferi Anadolu’nun fethini, Myriokephalon zaferi de Türklerin bu topraklarda kalıcı olmalarını sağlamıştır. Tarihe Myriokephalon Savaşı ismiyle geçen pusu savaşı hakkında bugüne kadar yapılan çalışmalarda daha çok savaşın yeri konusu ön planda olmuştur. W. Mitchell Ramsay, 1886 yılında yayımlandığı ve bizim çevirisini yaptığımız bu makale ile Myriokephalon Savaşının Düzbel’de yapıldığını iddia eden ilk kişidir. Ancak Ramsay daha sonra Wilhelm Tomaschek’ten etkilenerek Düzbel iddiasını, 1895 yılında yayımladığı “The Cities and Bishoprics of Phrygia” adlı eserinde değiştirdiği görülmektedir. Söz edilen eserde; “Manuel’in bozguna uğradığı geçit, her bir tarafı sarp kayalar tarafından yanlardan kuşatılan dar bir uçurumun olduğu Limnai [Eğirdir/Hoyran Gölü] ve Gondani [Kumdanlı] arasında uzanır.” sözleriyle savaşın yapıldığı yere dair yeni görüşünü dile getirmiştir. W. M. Ramsay’in, her ne kadar kendisi bile daha sonra Düzbel görüşünden vazgeçip savaşın Kumdanlı’da yapıldığını görüşünü ortaya atsa da, bizim çevirisini yaptığımız bu makalesinde Bizans’ın Göller Yöresinde Türkiye Selçuklularına karşı oluşturduğu savunma sistemi üzerine değerli görüşler ortaya koyması nedeniyle çalışmasının kıymetinden bir şey eksiltmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Myriokephalon Savaşı, Miryokefalon Savaşı, Tzibritze Geçidi, Khoma, Sublaion, Tarihi Coğrafya, Türkiye Selçuklu Devleti, Bizans İmparatorluğu

Manuel's Campaign Against The Turks, A.D. 1176

PDF

___

Anna Komnena, (1878). Alexiad. Vol. II, Ed.: Augustus Reifferscheid, Bonnae: CSHB.
Anna Komnena, (1839). Alexiad. Vol. I, Ed.: Ludovicus Schopenus, Bonnae: CSHB.
Anna Komnena, (1996). Alexiad. (Türkçe çev.: Bilge Umar). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Finlay, George, (1854). History of the Byzantine Empire and Greek Empries, Vol. II, Edinburgh/London.
Güneş, Cüneyt, (2018). X. Yüzyıldaki Bizans Taktikonlarına Göre Bizans-İslâm Güçlerinin İlk Karşılaşma Alanları: Kleisouralar ve Kleisouralardaki Askerî Taktiklere Dair. History Studies International Journal of History, c. 10, Sy. 1, ss. 85-100, Ankara.
Hierocles, (1893), Synecdemus. Yay. Haz.: August Burckhardt, Lipsiae.
Konstantinos Porphyrogenitus, (1840), De Thematibus et De Administrando İmperio, Vol. III, Ed.: Immanuel Bekker, Bonnae: CSHB.
Niketas Khoniates, (1835). Historia, Ed.: Immanuel Bekker, Bonnae: CSHB.
Niketas Khoniates, (1995). Historia, (Türkçe çev.: Fikret Işıltan), Ankara: TTK.
Plinius, Naturalis Historia, (1961). (İngilizce çev.: Harris Rackham), Vol. II, , Cambridge, Massachusetts/London: The Loeb Classical Library.
Ptolemy, Geographia, Tabvla I Asiae.
Ramsay, W. M. (1887). Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands (I), The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts, Dec.,Vol. 3, No. 3/4, ss. 344-368, United States.
Ramsay, W. M. (1888). Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands (II), The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts, Mar.,Vol. 4, No. 1, ss. 6-21, United States.
Ramsay, W. M. (1888). Antiquities of Southern Phrygia and the Border Lands (III), The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts, Sep., Vol. 4, No. 3, ss. 263-283, United States.
Ramsay, W. M. (1886). Notes and Inscriptions from Asia Minor (III), The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts, Apr.- Jun., Vol. 2, No. 2, ss. 123-131, United States.
Ramsay, W. M. (1883). The Cities and Bishoprics of Phrygia, The Journal of Hellenic Studies, Vol. 4, ss. 370-436, United Kingdom.
Ramsay, W. M. (1895). The Cities and Bishoprics of Phrygia: Being an Essay of the Local History of Phrygia from the Earliest Time to the Turkish Conquest, Vol. I, Oxford.
Ramsay, W. M. (1897). The Cities and Bishoprics of Phrygia: Being an Essay of the Local History of Phrygia from the Earliest Time to the Turkish Conquest, Vol. I, Part II, Oxford.